Đánh giá hiệu quả của các nhiệm vụ, đề tài khoa học triển khai trong thời gian vừa qua, đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh trả lời chất vấn ngày 19/3.

"Có hay không tình trạng đề tài khoa học "bỏ ngăn tủ", nghĩa là đề tài nghiên cứu chỉ để nghiên cứu chứ chẳng có tác dụng gì trong thực tế? Đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để khắc phục tình trạng này", ông Thắng nêu ý kiến.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, đề tài "bỏ ngăn kéo" chỉ là một cách ví von. Tuy vậy, ông thừa nhận đây là vấn đề trăn trở của nhiều thế hệ lãnh đạo trong Bộ.

"Với trách nhiệm từng đồng thuế của nhân dân, nhìn một cách tổng thể và thấu đáo, việc chậm ứng dụng các kết quả đề tài nghiên cứu, chậm đưa vào cuộc sống là một sự lãng phí. Tuy nhiên, tôi mong các đại biểu hiểu và chia sẻ trong khoa học phải có độ trễ, có rủi ro và nhiều nghiên cứu khoa học chỉ phục vụ mục tiêu công ích. Bộ KH&CN đang tập trung tái cơ cấu chuỗi nghiên cứu khoa học công nghệ để giải quyết một cách hệ thống vấn đề này", ông Chu Ngọc Anh nói.

Theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), tình trạng lãng phí trong các đề tài nghiên cứu khoa học còn khá nhiều, nhất là đề tài khoa học xã hội và nhân văn không gắn với hiệu quả, không gắn với ứng dụng.

"Tôi cho rằng, cần có giải pháp cụ thể hơn để tránh tình trạng nghiên cứu rất lãng phí như vừa qua. Vì 2% ngân sách chi cho khoa học công nghệ là không hề nhỏ", đại biểu Nguyễn Sỹ Cương nói.

Trả lời đại biểu, ông Chu Ngọc Anh thừa nhận, thời gian vừa qua, Bộ KH&CN đã quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp để các đề tài nghiên cứu khoa học có trọng tâm, trọng điểm hơn. Tuy nhiên, với khoa học xã hội và nhân văn, trong giai đoạn vừa rồi chưa được tăng cường một cách chặt chẽ.

Bộ trưởng cho biết thêm, hiện nay, tại nhiều địa phương gần như bỏ luôn đề tài cấp cơ sở, tập trung vào những vấn đề trọng yếu nhất của tỉnh. Bộ KH&CN trực tiếp thiết kế nhiệm vụ và hỗ trợ.

"Tôi cho là những cách như thế là chúng ta đang đi đúng hướng và tăng cường được hiệu quả của các đề tài nghiên cứu khoa học", Bộ trưởng bày tỏ.

Đề cập đến vai trò của khoa học là lực lượng sản xuất trực tiếp trong năng suất lao động và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế, đại biểu Bùi Sỹ Lợi đề nghị Bộ trưởng cho biết, những giải pháp cơ bản để góp phần nâng cao năng suất, chất lượng của tăng trưởng nền kinh tế đất nước?

Dẫn chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và cũng là “tinh thần xuyên suốt của các thành viên Chính phủ”, đó là tập trung mọi lực lượng để nâng cao năng suất lao động, vì đây là cơ sở để phát triển bền vững đất nước trong tương lai.

Về giải pháp, theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, cần tập trung mọi điều kiện từ nội lực (gồm các kết quả nghiên cứu phục vụ cho đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất và sức cạnh tranh), vào 4 nhóm đối tượng.

Một là nhóm doanh nghiệp dẫn dắt công nghệ, tạo điều kiện để có cơ sở để triển khai nghiên cứu công nghệ.

Hai là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, phải nhanh chóng nhận chuyển giao khoa học công nghệ để ứng dụng.

Ba là nhóm doanh nghiệp chưa tiếp nhận chuyển biến kết quả nghiên cứu chuyển giao công nghệ.

Bốn là các doanh nghiệp khởi điểm sáng tạo, hiện số lượng này đang tăng nhanh.

"Đây là những nhóm giải pháp chúng tôi tập trung thực hiện để thúc đẩy khoa học công nghệ hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội", Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nêu rõ.

Trả lời chất vấn về chi ngân sách cho khoa học công nghệ, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đánh giá doanh nghiệp đã có ý thức tốt hơn trong việc đầu tư nghiên cứu khoa học công nghệ, đưa đến chuyển biến tích cực về cơ cấu chi cho KH-CN.

"Cụ thể với cơ cấu chi cho KH-CN, trước đây, tỷ lệ chi ngân sách nhà nước - doanh nghiệp là 70% - 30% trong khi hiện nay là 52% - 48%. Trọng điểm là một số doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel, Tập đoàn Dầu khí quốc gia. Điều này cho thấy hiệu quả trong tăng cường xã hội hóa trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ", Bộ trưởng đánh giá./.