Vui hội Còn xuân

Thứ Bảy 8:00 13/02/2021

ĐBP - Những ngày đầu năm mới ngoài tổ chức ăn uống vui vẻ, đi thăm hỏi chúc nhau sức khỏe, mùa màng bội thu, người Thái ở Mường Thanh còn tập trung chơi nhiều trò chơi dân gian. Các trò chơi này không chỉ gắn kết cộng đồng mà còn để cầu mong những điều ước nguyện tốt lành của con người sẽ trở thành hiện thực. Trong bất kỳ hội xuân nào của đồng bào dân tộc Thái Mường Thanh cũng không thể thiếu trò tung còn. Ðể hội còn ngày xuân vui trọn vẹn, bà con chuẩn bị chu đáo mọi việc bắt đầu từ quả còn.

Phụ nữ Thái làm còn chuẩn bị chơi xuân.

Trước tết dù có bận rộn đến mấy thì phụ nữ dân tộc Thái vẫn phải dành thời gian làm vài quả còn để chơi hội ném còn trong những ngày đầu năm. Người ta lựa chọn những miếng vải màu sặc sỡ, thường đủ 4 màu xanh, đỏ, đen, vàng để kết tạo quả còn. Màu xanh tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở của vạn vật. Màu đỏ thể hiện ước vọng thành công mùa màng bội thu, cây trái tốt tươi, đời sống no đủ. Vì là màu không phai nên theo quan niệm của bà con màu đen tượng trưng cho sự bền vững, khỏe mạnh. Còn màu vàng thể hiện sự giàu sang phú quý, ước vọng của con người được sống no đủ, sung sướng.

Nhân quả còn được nhồi thóc và hạt bông với tỷ lệ cân bằng (thóc nuôi sống con người tượng trưng cho sự no đủ, bông để làm sợi dệt vải thể hiện ước vọng ấm êm). Nhân quả nhồi xong các miếng vải làm vỏ sẽ được khâu lại thật khít.

Người chơi sẽ cầm đầu dây còn rồi xoay cổ tay và cánh tay cho quả còn quay vài lần thành vòng tròn theo chiều thẳng đứng. Khi đã lấy được đà và lựa được hướng rồi người chơi mới mở tay và buông dây để quả còn bay đi càng cao càng tốt. Người bên này tung cho người bên kia bắt lấy. Quả còn tung càng cao thì người ở đầu bên kia càng dễ bắt, ước nguyện của con người càng nhanh đạt được.

Ném còn ngày xuân. Ảnh: ANH TUẤN

Chơi còn có nhiều kiểu nhưng phổ biến nhất trong đồng bào dân tộc Thái ở Ðiện Biên là kiểu chơi còn truyền thống. Giữa bãi đất trống rộng rãi bằng phẳng người ta dựng một cái cột trên đỉnh có vòng còn hình tròn. Một mặt đỉnh vòng còn được dán giấy màu đỏ là biểu tượng cho mặt trời, còn mặt bên kia dán giấy vàng biểu trưng cho mặt trăng. Không gian Tung còn rộng, thoáng nên người đến chơi còn và cổ vũ rất đông. Cũng có nơi mấy bản gần nhau cùng tổ chức chung hội còn. Hội còn thu hút đông đảo người dân đủ độ tuổi, không phân biệt già trẻ, gái trai, giàu nghèo. Ngoài các thửa ruộng khô chưa gieo cấy, người ta còn chơi còn ở bãi đất trống giữa bản. Bầu không khí vui nhộn xen lẫn tiếng hò reo cổ vũ, tiếng trống, chiêng rộn ràng xua đi những bận bịu thường ngày, đem lại niềm vui, sự phấn khởi cho con người.

Hai ta đã được rủ nhau chơi tung còn chỗ thửa ruộng khô

Tung cùng em buổi nắng nhẹ nắng vàng.

Không chỉ là trò chơi truyền thống trong những ngày tết, lễ hội, trò chơi tung còn của đồng bào dân tộc Thái còn mang tín ngưỡng cầu an lành, gửi gắm ước vọng của con người đến các thế lực siêu nhiên, cầu mong đấng ơn trên cai quản cõi trời và đất... phù hộ độ trì cho bản mường được yên lành, mưa thuận gió hòa, vạn vật sinh sôi nảy nở, đời sống ấm no...