Lực lượng chức năng kiểm tra hoạt động khai thác cát trên địa bàn xã Noong Hẹt (huyện Ðiện Biên).

Hiện nay, toàn tỉnh có 8 tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác khoáng sản cát làm vật liệu xây dựng thông thường; trong đó có 5 tổ chức đã được UBND tỉnh cấp phép khai thác tại 9 điểm trên địa bàn các xã: Pom Lót, Noong Luống, Noong Hẹt, Thanh Yên, Thanh Xương (huyện Ðiện Biên) và tại xã Mường Tùng (huyện Mường Chà); 3 tổ chức còn lại đang hoàn thiện các thủ tục thăm dò và đề nghị cấp phép khai thác. Ngoài số ít tổ chức được cấp phép hoạt động, thì nhiều tổ chức, cá nhân khác vẫn đang khai thác cát trái phép, khiến tình hình trở nên phức tạp, khó quản lý. Các cơ quan chức năng đã xử phạt nhiều đối tượng khai thác cát trái phép, nhưng nạn “cát tặc” vẫn không hạ nhiệt mà còn có chiều hướng phức tạp hơn. Năm 2015, cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện 38 điểm vi phạm với 50 vụ vi phạm về khai thác cát trái phép; đã xử phạt hành chính 74,5 triệu đồng và tịch thu tang vật. Năm 2016, qua kiểm tra phát hiện 6 cá nhân, hộ dân khai thác cát trái phép; đã đình chỉ hoạt động và lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính 25 triệu đồng. Ðến năm 2017, kiểm tra phát hiện 29 cá nhân, hộ gia đình khai thác cát trái phép. Gần đây nhất, chiều ngày 29/7, Phòng Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh) đã phối hợp với Công an huyện Ðiện Biên, UBND xã Noong Hẹt tiến hành kiểm tra tình hình khai thác cát sỏi trên địa bàn xã, phát hiện ông Cà Văn Duân, đội 17, xã Noong Hẹt đang khai thác cát tại khu vực sông Nậm Rốm. Qua kiểm tra, ông Duân không xuất trình được giấy phép khai thác hoặc tận thu cát.

Ông Bùi Châu Tuấn, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết: Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép là do trách nhiệm quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản cát cấp huyện, xã nhiều nơi còn buông lỏng, thiếu sâu sát. Chính quyền cấp xã chưa kiên quyết trong việc xử lý các đối tượng khai thác trái phép. Bên cạnh đó, các đối tượng khai thác cát trái phép thường hoạt động lén lút, ngoài giờ, vào ban đêm, tiến hành tự phát quy mô gia đình. Việc thực hiện quản lý cấp phép khai thác khoáng sản cát, sỏi còn nhiều bất cập. Theo quy định Luật Khoáng sản, cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường có công suất nhỏ, thời gian khai thác ngắn, phục vụ cho nhu cầu tại chỗ rất chặt chẽ, vì vậy nhiều trường hợp lập thủ tục xin cấp phép sẽ không đủ điều kiện, thời gian không phù hợp với thực tế. Theo ông Tuấn, thời gian tới để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh cần sự vào cuộc từ nhiều phía, bởi nếu chỉ ngành chuyên môn thì không thể xử lý triệt để. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các hoạt động khai thác khoáng sản; xử lý nghiêm các hành vi khai thác khoáng sản trái phép; UBND các huyện phối hợp với các đơn vị liên quan cắm biển cấm, tạm cấm khai thác theo quy định; giao chủ tịch UBND các xã quản lý, tăng cường giám sát của cộng đồng. Quy hoạch, đánh giá tiềm năng, nhu cầu sử dụng tài nguyên cát, sỏi theo từng lưu vực sông suối, lòng hồ; đồng thời quản lý chặt việc khai thác cũng như đầu ra, bao gồm cả quy định nơi tập kết cát sỏi; kinh doanh cát, sỏi phải có hóa đơn chứng từ…