Đưa các anh trở về quê hương

Nhiều năm nay, các hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hi sinh tại nước bạn Lào được Đội Quy tập mộ liệt sĩ (Quân khu 2) quy tập, tìm kiếm đưa về qua Cửa khẩu Quốc tế Tây Trang (huyện Điện Biên). Và được tỉnh ta tiếp nhận, truy điệu, an táng trang trọng tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao (xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên). Để tìm được nơi hi sinh, chôn cất của các liệt sĩ sau mấy chục năm với nhiều thay đổi, Đại tá Hán Văn Hùng nhắc rất nhiều đến sự quyết tâm, kiên trì, giữ niềm tin. Nhờ thế mà nhiều cuộc tìm kiếm dù như “mò kim đáy bể”, phải đến rồi đi nhiều chuyến, đào không biết bao nhiêu vị trí, cuối cùng mới tìm được nơi chôn cất liệt sĩ. Cũng với quyết tâm, kiên trì ấy, trong tháng 2/2020, Đội đã cất bốc được 1 ngôi mộ tập thể với 4 hài cốt liệt sĩ còn nhiều hiện vật kèm theo tại hang núi bản Lát Hán, huyện Mường Ngà, tỉnh U Đôm Xay. Chuyến đi này thực sự là khó quên với các cán bộ, chiến sĩ trong Đội Quy tập mộ liệt sĩ.

Sau nhiều chuyến khảo sát, tìm kiếm nhân chứng và xác định vị trí, Đội nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của chính quyền và người dân địa phương. Cựu chiến binh Khăm Xẻn, trú tại bản Lát Hán và cán bộ Thoong Đeng, Phòng Lao động huyện Mường Ngà dẫn đường anh em trong Đội đi tìm kiếm. Đại tá Hán Văn Hùng kể lại: “Trên đường cơ động lên núi, do mưa rừng trơn trượt, mọi người phải đi chân đất; lợi dụng dây, cây tươi bám bò, leo lên. Đoạn tới sườn dốc, tôi trượt chân, may theo phản xạ nghề nghiệp đã kịp ôm vào cây tre tươi thoát nạn. Chúng tôi lại tiếp tục leo lên núi, khoảng 1 giờ đồng hồ thì đến hang đá. Trong lúc chuẩn bị tiếp cận vào hang, bất ngờ có hàng chục viên đá to, nhỏ rơi xuống, suýt chút nữa thì rơi vào đầu người dân dẫn đường và đồng chí Sùng A Hờ (chiến sĩ trong Đội). Nếu trúng có thể dẫn đến thương vong. Chúng tôi thật sự may mắn, đó là một chuyến đi khó quên của tôi và anh em đơn vị”. Đến nơi, quên đi những nguy nan vừa rồi, anh em bắt tay ngay vào tìm kiếm, đào xới nhiều ngóc ngách, những địa điểm có dấu hiệu phần mộ. Cuối cùng cất bốc được mộ 4 liệt sĩ. Đường về thêm 4 người đồng chí thế hệ trước nhưng đối với những cán bộ, chiến sĩ đội quy tập, mọi mệt nhọc dường như tan biến bởi trong lòng các anh nhẹ nhõm cùng niềm vui đưa được các bác, các ông trở về. Còn những chuyến đi về tay không, các anh luôn day dứt, tiếp tục củng cố lại thông tin để hẹn ngày quay lại.

Đội Quy tập mộ liệt sĩ (Quân khu 2) có nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh trong các thời kỳ chiến tranh trên địa bàn 6 tỉnh Bắc Lào, gồm: U Đôm Xay; Luông Pha Băng; Bo Kẹo; Luông Nậm Thà; Phoong Xa Ly và Xay Nha Bu Li. Địa bàn rộng, có đường biên giới tiếp giáp với Thái Lan, Myanmar, Trung Quốc. Các thông tin về liệt sĩ chủ yếu ở nơi vùng sâu, vùng xa, vùng cao, sông suối. Địa hình tại đây hiểm trở, đường sá đi lại khó khăn, thời tiết khí hậu khắc nghiệt. Theo thời gian, địa điểm, cảnh vật có rất nhiều thay đổi. Nhưng cái khó khăn nhất đối với những người làm công tác quy tập là thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít và khan hiếm. Các liệt sĩ hi sinh đã lâu, phần lớn sơ đồ mộ chí thiếu và độ chính xác không cao. Các nhân chứng như cựu chiến binh, già làng, trưởng bản thì tuổi đã cao, già yếu, trí nhớ kém hoặc đã từ trần, do đó việc tìm kiếm thông tin và chỉ dẫn đường không hề đơn giản. Dù khó khăn, đôi khi nguy hiểm nhưng việc tìm kiếm mộ liệt sĩ vẫn được Đội thực hiện liên tục từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau. Mỗi chuyến đi trung bình kéo dài từ 10 - 15 ngày, có những chuyến len lỏi nhiều ngày trong rừng, mắc võng ngủ, uống nước suối, ăn nõn chuối rừng thay rau với quyết tâm nhất định đưa được các liệt sĩ xuống núi, hồi hương.

Đầu năm nay (ngày 3/1/2020), tỉnh ta cũng đã đón nhận, truy điệu và an táng 15 hài cốt liệt sĩ được quy tập trong mùa khô năm 2019 do Đội Quy tập mộ liệt sĩ bàn giao. Mong cho 13 hài cốt liệt sĩ đã được tìm thấy và các liệt sĩ nằm lại nơi đất khách sớm về với Tổ quốc. Chúc cho các cán bộ, chiến sĩ Đội Quy tập mộ liệt sĩ luôn chân cứng, đá mềm, vững vàng để tìm kiếm, cất bốc được nhiều hơn phần mộ liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hi sinh tại nước bạn Lào.