Kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới tại Ninh Bình

Các đại biểu dự Lễ kỷ niệm.

Dự Lễ kỷ niệm, đại biểu Trung ương có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; lãnh đạo các ban, ủy ban, văn phòng bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam và các Tiểu ban trực thuộc; các đồng chí trợ lý, thư ký lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo UBND, lãnh đạo các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, thành phố có di sản thế giới và đang xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi vào Danh mục Di sản thế giới tại Việt Nam; lãnh đạo Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia; Đại sứ, Trưởng phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO.

Đại biểu Quốc tế: Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc Tổ chức, Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp Quốc (UNESCO); Cố vấn cao cấp chính trị, cố vấn cao cấp văn hóa và các thành viên trong Đoàn của Tổng Giám đốc UNESCO; Đại sứ, phu nhân Đại sứ, đại diện ngoại giao các nước: Acmenia, Achentina, Bungary, Italia, Indonexia, Nam Phi, các tổ chức quốc tế, trung tâm văn hóa nước ngoài tại Việt Nam; Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam.

Đại biểu tỉnh Ninh Bình, dự Lễ kỷ niệm có các đồng chí: Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình; các đồng chí  nguyên Bí thư Tỉnh ủy,  các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; các đồng chí lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể; lãnh đạo các huyện, thành phố trong tỉnh; các đại biểu HĐND tỉnh; đại biểu các chức sắc tôn giáo, doanh nghiệp, doanh nhân; lãnh đạo các xã và đại diện cộng đồng dân cư trong khu vực Quần thể danh thắng Tràng An.

Đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Phát biểu chào mừng tại Lễ kỷ niệm, đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh vui mừng được chào đón các vị đại biểu khách quý trong nước và quốc tế về tham dự Lễ kỷ niệm tại Ninh Bình. Khẳng định, Ninh Bình là vùng đất Cố đô, nơi phát tích của 3 triều đại: Đinh, Tiền Lê, Lý, có truyền thống lịch sử, văn hóa hàng ngàn năm, nơi có cảnh quan thiên nhiên kỳ thú cùng các giá trị văn hóa nổi bật toàn cầu, nơi chứa đựng các thông tin về sự tương tác giữa con người và môi trường từ thời tiền sử đến ngày nay. 

Nơi đây ghi dấu một bước ngoặt lịch sử quan trọng của dân tộc với sự kiện Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế ở thế kỷ X, lập nên Nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền đầu tiên ở Việt Nam. Dấu vết của Kinh đô Hoa Lư xưa đã và đang được các nhà khảo cổ học làm rõ, từng bước bổ sung thêm các giá trị văn hóa nổi bật, làm dày sâu thêm giá trị của di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới - Quần thể danh thắng Tràng An đã được UNESCO ghi danh. 

Các giá trị di sản văn hóa, thiên nhiên ở Ninh Bình là nguồn lực, trụ cột và động lực quan trọng trong xây dựng văn hóa, con người Ninh Bình đáp ứng yêu cầu mở cửa, hội nhập quốc tế, là cơ hội để Ninh Bình phát triển bền vững, mở rộng giao lưu văn hóa, kinh tế với các quốc gia, dân tộc trên thế giới. 

Vì vậy, việc gìn giữ, bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên luôn được xem là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, đòi hỏi sự tập trung cao của các cấp ủy Đảng, chính quyền, của từng người dân trực tiếp sở hữu di sản, chung sống với di sản, phát huy cùng di sản. 

Với việc được chọn là nơi đăng cai tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước về Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới tại Việt Nam, giúp Ninh Bình tự hào, phấn khởi và thêm cơ hội giới thiệu về vùng đất giàu giá trị văn hóa truyền thống, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, về con người Cố đô hiền hòa, thân thiện, thanh lịch và hiếu khách. 

Đây cũng là cơ hội để Ninh Bình nói riêng, Việt Nam nói chung khẳng định tinh thần của Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới 1972 đã và đang được thực thi hiệu quả, trở thành kim chỉ nam cho công tác bảo tồn di sản. 

Chương trình văn nghệ tại Lễ kỷ niệm.

Chương trình văn nghệ tại Lễ kỷ niệm.

Nhân dịp này, thay mặt Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổ chức UNESCO, Ủy ban UNESCO Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao Việt Nam, Đại sứ quán các nước thành viên UNESCO tại Việt Nam, Hội đồng di sản Quốc gia, lãnh đạo các tỉnh, thành phố, các nhà khoa học, các nhà quản lý cùng cộng đồng dân cư trong vùng di sản đã luôn quan tâm, giúp đỡ tỉnh Ninh Bình thực hiện tốt Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đóng góp quan trọng trong xây dựng, gìn giữ, nâng cao vị thế của tỉnh, đáp ứng mục tiêu phát triển chung của quốc gia và khu vực. 

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh, Công ước 1972 về bảo vệ di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới của UNESCO là công ước quốc tế đầu tiên gắn khái niệm bảo vệ thiên nhiên với bảo tồn di sản văn hóa, mang đến một cách tiếp cận mới với những cơ sở pháp lý cần thiết, đảm bảo mối quan hệ cân bằng, hài hòa giữa con người với thiên nhiên, giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Công ước giúp các nước thành viên gắn kết việc bảo vệ di sản với chiến lược quy hoạch, phát triển địa phương; bảo vệ bền vững không chỉ di sản thế giới mà còn bảo vệ những di sản văn hóa quốc gia.

 Đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Việt Nam là thành viên của tổ chức UNESCO từ năm 1976, tham gia Công ước Di sản Thế giới từ năm 1978. Trong suốt 35 năm qua, Việt Nam là thành viên tích cực tại các diễn đàn của UNESCO về Di sản thế giới (với 4 lần đảm nhiệm vai trò thành viên của Hội đồng Chấp hành UNESCO tại các nhiệm kỳ) và là một trong 21 thành viên của Ủy ban Di sản thế giới, đặc biệt là 2 bên đã ký kết Bản ghi nhớ giữa Việt Nam và UNESCO giai đoạn 2016-2020 nhân dịp Thủ tướng Chính phủ Việt Nam thăm UNESCO năm 2015. 

Bản ghi nhớ đã nêu rõ việc Việt Nam và UNESCO tăng cường hợp tác nhằm huy động sự tham gia của cộng đồng địa phương trong công tác bảo vệ di sản thiên nhiên và văn hóa; nâng cao năng lực quản lý, thiết lập mạng lưới của các Khu di sản thế giới; bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của đất nước nhằm cải thiện đời sống xã hội và văn hóa của cộng đồng, đồng thời huy động các phương hướng ứng phó sáng tạo, phù hợp về văn hóa đối với những thách thức của phát triển bền vững; thúc đẩy du lịch bền vững trong đó đảm bảo sự cân bằng giữa công tác bảo tồn di sản thiên nhiên và văn hóa với phát triển kinh tế tại các Khu di sản thế giới.

Tham gia diễn đàn của UNESCO, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng về nhận thức, lý luận và thực tiễn trong lĩnh vực bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, thể hiện qua hệ thống pháp luật về di sản văn hóa được xây dựng theo tinh thần của Công ước. Các cơ sở pháp lý, chính sách, thể chế, bộ máy quản lý, bảo vệ di sản của Việt Nam đã, đang được xây dựng và không ngừng hoàn thiện. 

Đồng chí Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định, Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới diễn ra tại Ninh Bình trong bối cảnh UNESCO khuyến khích các quốc gia thành viên tổ chức kỷ niệm 50 năm Công ước, hướng tới Lễ kỷ niệm toàn cầu tại Florence, Italia vào tháng 11/2022. Sự kiện này dự kiến sẽ mở đầu cho chuỗi các hoạt động thế giới kỷ niệm Công ước 1972, và cũng đánh dấu 35 năm Công ước được thực thi ở Việt Nam.

 Để tiếp tục bảo đảm thực thi nghiêm túc những cam kết với UNESCO, Việt Nam tích cực nghiên cứu, cập nhật những thay đổi của Hướng dẫn thực hiện Công ước và chủ trương, chính sách mới của UNESCO theo xu hướng hội nhập quốc tế; huy động nguồn lực, tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội, cộng đồng trong công tác quản lý, bảo vệ giá trị nổi bật toàn cầu của các di sản. 

Đối với các địa phương có Di sản thế giới, cần thể hiện vai trò, đóng góp, trách nhiệm của mình hơn nữa, tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật và ứng dụng công nghệ vào quản lý di sản thế giới, mở rộng hợp tác quốc tế, xây dựng bộ công cụ giám sát về tình trạng bảo tồn đảm bảo tính khả thi trên cơ sở tham khảo các bộ công cụ giám sát của UNESCO và các nước trên thế giới phù hợp với bối cảnh và điều kiện của Việt Nam; cùng cộng đồng quốc tế tôn vinh, phát huy giá trị của Công ước đặc biệt quan trọng này. Tiếp tục quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản để cụ thể hóa các biện pháp triển khai thực hiện Bản Ghi nhớ hợp tác Việt Nam-UNESCO, tăng cường hơn nữa hợp tác Việt Nam-UNESCO hướng tới mục tiêu gìn giữ và bảo tồn di sản cho thế hệ mai sau.

Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc Tổ chức, Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp Quốc (UNESCO) vui mừng khi được đến dự Lễ kỷ niệm và tham quan tại Ninh Bình. Khẳng định, Lễ kỷ niệm được tổ chức với mục đích "kép", là lễ kỷ niệm lần thứ 50 của Công ước Di sản Thế giới, có mục đích xác định và gìn giữ các di sản tự nhiên và di sản văn hóa đại diện cho các di sản chung của nhân loại và thứ hai là kỷ niệm 35 năm Việt Nam phê chuẩn Công ước này. Lễ kỷ niệm kép này cũng chính là dịp đánh dấu mối quan hệ hợp tác ngày càng phát triển giữa UNESCO và Việt Nam.

Sự kiện này có ý nghĩa hơn bởi mối quan hệ đối tác này vẫn luôn được duy trì, phát triển và vận động cùng thời đại. UNESCO đã và đang tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam, với các hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính để triển khai chiến lược giáo dục mới trong 10 năm tới. 

Trong 35 năm qua, đã có tới 8 di sản đã được ghi danh là Di sản Thế giới. Tính riêng 5 năm qua, UNESCO đã dành hỗ trợ đối với ưu tiên của Việt Nam trong việc hoàn thiện khung pháp lý về di sản cũng như công tác kiểm kê các di sản phi vật thể của Việt Nam. 

Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO cũng ghi nhận những nỗ lực của tỉnh Ninh Bình, có dịp được thấy Khu Di sản Tràng An đã kết hợp thành công giữa phát triển kinh tế và du lịch bền vững mà vẫn có thể tôn trọng thiên nhiên như thế nào. Đây chính là lý do vì sao UNESCO chọn Tràng An, cùng với 3 di sản khác trên thế giới để thí điểm một dự án về du lịch bền vững, nhằm tăng cường lợi ích cho cộng đồng ở địa phương, đặc biệt là cho phụ nữ. 

UNESCO muốn tăng cường hợp tác xây dựng năng lực cho các cán bộ quản lý các khu di sản, để có thể dự báo tốt hơn về hệ quả lâu dài của biến đổi khí hậu và giải quyết các tình huống khẩn cấp một cách hiệu quả hơn.

Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO cho rằng, bảo tồn di sản không phải là chuyện xa xỉ. Cần đặt văn hóa và di sản đúng tầm quan trọng đáng có. Cần coi các chính sách văn hóa là đòn bẩy mạnh mẽ cho các hành động của quốc gia, như ví dụ ở Việt Nam, và như mô hình mẫu mực của Tràng An. Đây cũng chính là thông điệp mà UNESCO sẽ bảo vệ vào cuối tháng này tại Mexico tại Hội nghị Mondiacult năm 2022 do UNESCO và Mexico tổ chức, với sự tham dự của 140 quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam. 

Đồng chí Hà Kim Ngọc, Thứ trưởng Bộ ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban UNESCO Việt Nam phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Đại diện người dân trong vùng di sản phát biểu ý kiến.

Tại Lễ kỷ niệm, đại diện Ủy ban Quốc gia UNESCO; đại diện cộng đồng tại Khu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An... đã phát biểu, tham luận, làm rõ hơn những việc cần làm trong công tác quản lý, bảo vệ giá trị nổi bật toàn cầu của các di sản, phát huy giá trị di sản với mục tiêu phát triển bền vững, hướng tới thành lập mạng lưới xanh kết nối các khu di sản, sinh quyển các nước khu vực Ðông Nam Á được UNESCO công nhận nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa thiên nhiên, hướng tới sự phát triển bền vững trong khu vực và trên thế giới. 

Đồng chí Chủ tịch Quốc hội  Vương Đình Huệ và các đại biểu tham quan triển lãm.