Mông Pê, sản phẩm ẩm thực du lịch

00:00 - Thứ Sáu, 15/04/2016 Lượt xem: 2822 In bài viết
ĐBP - “Mông pê”, dịch ra tiếng phổ thông là người Mông ta, rượu Mông pê là rượu của người Mông ta. Tuy mang cái tên như vậy song rượu Mông pê chỉ do đồng bào Mông Tủa Chùa sản xuất và chỉ có ở Tủa Chùa mới nấu được thứ rượu này. Tôi có anh bạn ở thành phố Điện Biên Phủ, thấy thứ rượu này được các tiên tửu vùng Tây Bắc ưa dùng, đã định sản xuất với quy mô lớn. Trèo đèo, lội suối suốt 3 tháng trời để học hỏi bí quyết nấu của bà con Mông Tủa Chùa, nhưng khi về nấu ở  thành phố Điện Biên Phủ, thì sản phẩm làm ra chỉ là thứ rượu ngô thuần túy.

Tủa Chùa vùng đất được coi là “tiểu Hà Giang” của Việt Nam, có tới 70% diện tích đất tự nhiên là núi đá vôi, trên 90% dân số là người Mông. Vùng đất này không chỉ nổi tiếng là căn cứ địa cách mạng trong thời kỳ kháng chiến, mà còn nổi tiếng bởi đặc sản rượu và dê, chả thế mà người Điện Biên hầu như ai cũng biết đến câu “Rượu Mông pê, dê Tủa Chùa”. Đến với Tủa Chùa chúng ta không chỉ lạc vào những nương ngô, những cánh rừng mận tam hoa ngút ngàn neo mình trong đá, những cây chè cổ thụ có tuổi đến mấy trăm năm, mà còn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những cô gái Mông với nước da trắng mịn, mặt ửng hồng, mắt long lanh xúng xính trong các bộ áo váy sặc sỡ, những chàng trai Mông vạm vỡ, vai khoác khèn và chai ruợu Mông pê.

Rượu Mông pê là món quà không thể thiếu đối với mỗi du khách khi có dịp đến chợ phiên Xá Nhè, Tủa Chùa. Ảnh: Mai Phương

Người Mông Tủa Chùa thật thà, giản dị, hiếu khách, mỗi khi bạn đến nhà, dù lạ hay quen, chủ nhà đều mang rượu ra mời. Khi mới chỉ nhấp giọt rượu đầu tiên thì ta đã cảm nhận thấy hương vị hoang dã của núi rừng, sự nồng nàn của nắng gíó vùng cao, sự nồng hậu của những chủ nhân làm ra nó. Rượu Mông pê có màu vàng như mật ong, có hương vị đặc trưng của ngô được trồng trên đá hòa trộn với mùi hương của cây lá núi rừng, là loại rượu có nồng độ cao, uống bốc, nhanh say, nhưng ta vẫn có cảm giác dịu êm. Để có được thứ rượu thơm ngon này, là cả một quy trình công phu, người nấu phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về nguồn nước, ngô, men, dụng cụ nấu, cộng với kinh nghiệm gia truyền.

Rượu Mông pê được nấu từ những hạt ngô nếp đầu mùa hạt đều tăm tắp, điều đáng nói là khi nấu cơm ngô không theo cách thông thường mà sử dụng phương pháp hấp thủy, thời gian hấp khoảng 5 đến 6 giờ trên bếp củi, khi hạt ngô nở người ta tãi ra trên lá hoặc nong, nia chờ nguội mới rắc men. Men được làm từ loại thảo dược của núi rừng, có vị phòng chống lạnh, trừ cảm, có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, có vị làm cho có uống bao nhiêu cũng chẳng đau đầu. Theo như tập quán trước đây, trong gia đình người Mông Tủa Chùa bí quyết lấy cây thuốc làm men cho đến nấu rượu chỉ truyền cho con gái, có lẽ xuất phát từ thực tế là người phụ nữ Mông đảm trách chủ yếu công việc bếp núc của gia đình. Việc ủ ruợu cũng khác nhiều so với việc nấu rượu thủ công ở những nơi khác, dụng cụ ủ không phải là những vại, những chum mà ủ trong các hố  trong lòng đất. Cái hố ủ rượu sâu từ 0,5 mét - 0,8 mét, được nện chặt, lót lá chuối xung quanh sau khi đổ nguyên liệu vào lót thêm một lớp lá chuối trên cùng và lấp. Đúng quy trình ruợu phải được ủ ít nhất là 100 ngày, mới được đem ra nấu, theo các cụ già nếu ủ càng lâu rượu nấu sẽ càng ngon. Nước để chưng cất rượu Mông pê, phải là thứ nước được các cô gái Mông kiên nhẫn hứng từng giọt từ những khe trên núi đá. Rượu nấu trong nồi lớn, dụng cụ chưng cất toàn bằng tre nứa gỗ, không dùng đồ kim loại. Có lẽ vì thế mà rượu Mông pê khi chưng cất lên không bao giờ mất được hương vị đặc trưng của nó.

Từ hàng trăm năm nay, rượu Mông pê trên cao nguyên đá Tủa Chùa được sản xuất chủ yếu ở khu vực phía Bắc huyện như: Sính Phình, Tả Phìn, Lao Xả Phình, Tả Sìn Thàng, Sín Chải và được nấu theo phương pháp thủ công với một quy trình công phu như đã nói ở trên, mục đích nấu chỉ để gia đình uống và đãi khách nên số lượng sản xuất ra rất ít. Xuân này mời bạn lên với Tủa Chùa, hòa mình trong cái se lạnh của miền cao nguyên đá, hòa mình trong dòng chảy của mùa xuân vùng sơn cước, hòa mình vào phiên chợ tết vùng cao, bạn sẽ được nghe những điệu khèn da diết, thưởng thức món canh đắng, thịt lợn muối, bát thắng cố nóng hổi và uống những bát rượu Mông pê sóng sánh, nồng nàn được rót bởi những bàn tay trắng ngần, mềm mại của những thiếu nữ Mông xinh đẹp...

Trần Thành
Bình luận
Back To Top