Những con dốc mang hình dấu hỏi

Dốc Pải Lủng thuộc địa phận xã Pải Lủng, huyện Đồng Văn. Theo người dân địa phương Pải Lủng nghĩa là rồng trắng. Nhìn từ trên cao xuống, khúc cua tay áo lọt thỏm giữa bốn bề núi đá ở độ cao hơn 1.400m so với mặt nước biển giống hệt một con rồng.

Nằm ở vị trí cửa ngõ chuẩn bị tiến vào đại đỉnh đèo Mã Pí Lèng, những góc cua thay đổi đến chóng mặt tại dốc Pải Lủng đủ hiểm trở tạo nên một thử thách thực sự cho những tay lái miền xuôi trước khi bất chợt thấy trước mặt sừng sững cụm tượng đài tưởng niệm những người mở đường.

Được xây dựng năm 2017, cụm tượng đài đặt ngay tại đầu dốc để tri ân thế hệ thanh niên xung phong và bà con đồng bào dân tộc năm xưa tham gia mở đường. Ngay cạnh khu tượng đài có một bảo tàng nhỏ hiện lưu giữ rất nhiều hiện vật gắn với quá trình xây dựng đường 4C.

Thăm khu tưởng niệm ta như đang ngược trở lại quá khứ cách đây hơn 60 năm khi gần 10 vạn đồng bào dân tộc ở đây chỉ có thể đi lại bằng ngựa, đi bộ giữa rừng đá tai mèo trập trùng. Cuộc sống của họ biệt lập với thế giới bên ngoài, lạc hậu bủa vây.

Trong 6 năm, từ tháng 9/1959 hàng vạn thanh niên xung phong và dân công đã ròng rã phá núi mở đường, di chuyển hàng triệu mét khối đất đá để sau đó 6 năm vào tháng 3/1965 cung đường được hoàn thành. Dốc Pải Lủng nằm trong đoạn mở đường gian nan nhất trong toàn tuyến. Ngày ấy tại đây những thanh niên xung phong cùng dụng cụ mở đường thô sơ thường xuyên phải treo mình trên vách đá dựng đứng, phía dưới là vực sâu thẳm xuống tận sông Nho Quế. Họ cần mẫn đục đẽo, phá từng centimet đá mở đường tiến dần lên đỉnh đèo Mã Pí Lèng. Phải mất hơn 300 ngày, cung đường 24km đầy khó khăn vượt đại đỉnh đèo mới làm xong.

Quốc lộ hoàn thành đã đem lại rất nhiều đổi thay, mang lại niềm hạnh phúc thực sự cho hàng vạn đồng bào dân tộc thiểu số 4 huyện biên giới địa đầu cực Bắc. Từ đây con đường 4C từ TP. Hà Giang lên Mèo Vạc giờ còn mang tên con đường Hạnh Phúc.

Từ dốc Pải Lủng rời quốc lộ, đi bộ ngược lên núi dọc theo cung đường khám phá Vách đá trắng - tầng cao nhất của Mã Pí Lèng. Con đường nhỏ được đổ bê tông đã dễ đi nhưng nhiều du khách vẫn cảm thấy rợn người khi len lỏi giữa một bên là vực sâu một bên là rừng đá tai mèo dựng đứng. Đây cũng là tuyến đường lý tưởng để chiêm ngưỡng khung cảnh đệ nhất hùng quan, dòng sông Nho Quế xanh ngắt, nhỏ xíu ngay dưới chân.

Nếu dừng chân đủ lâu ở dốc Pải Lủng du khách không chỉ ngỡ ngàng bởi thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp mà còn lưu luyến bởi vẻ đẹp trong cuộc sống sinh hoạt độc đáo của những con người vùng cao Đồng Văn.