Khai thác giá trị các hang động ở Tủa Chùa

Hang động Khó Chua La nằm trên địa phận bản Pàng Dề A1, xã Xá Nhè. Đây là hang động tự nhiên còn vẻ đẹp nguyên sơ, nhiều khối nhũ đá lộng lẫy với hình thù kỳ lạ. Năm 2015, hang động Khó Chua La đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích cấp quốc gia. Hiện nay danh lam thắng cảnh hang động Khó Chua La đang được đầu tư xây dựng hạ tầng để phát huy giá trị, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm và thu nhập cho người dân.

Nằm ở độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, hang động Pê Răng Ky được phát hiện cuối năm 2015, cách trung tâm xã Huổi Só 7km, đến năm 2018 hang động Pê Răng Ky được công nhận di tích danh lam thắng cảnh cấp quốc gia. Hang động có 3 khoang, mỗi khoang có một vẻ đẹp riêng.

Để khai thác giá trị các hang động, thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế - xã hội địa phương, năm 2018 Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Tủa Chùa đã ban hành Nghị quyết số 32-NQ/HU về phát triển du lịch huyện Tủa Chùa giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, chú trọng khai thác thế mạnh các danh lam thắng cảnh với hang động, cao nguyên đá, ruộng bậc thang, lòng hồ thủy điện... Nhờ đó, lượng khách du lịch đến Tủa Chùa tăng hơn so với thời gian trước khi nghị quyết được ban hành. Theo thống kê, năm 2019, huyện Tủa Chùa đã thu hút được trên 13.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm. Năm 2020 và 2021, do dịch bệnh Covid-19 phức tạp nên lượng khách tham quan ít. Năm 2022, đã có gần 7.000 lượt khách đến tham quan hang động, di tích lịch sử, chợ phiên trên địa bàn huyện.

Mặc dù tiềm năng các hang động lớn, nhưng việc khai thác, phát huy giá trị vẫn còn bị bỏ ngỏ khi chưa được quy hoạch, đầu tư khai thác cụ thể, bài bản. Sau khi được xếp hạng, các hang động được giao cho chính quyền địa phương (cấp xã) bảo vệ, quản lý. Có xã thì phân công trách nhiệm cho các đoàn thể hoặc cộng đồng dân cư sinh sống gần di tích, xã lại hợp đồng giao khoán quản lý, bảo vệ cho cá nhân hay nhóm người trên địa bàn. Điều này không chỉ gây lãng phí tài nguyên thiên nhiên mà còn có thể dẫn đến việc các hang động bị xâm phạm, đồng thời vấn đề vệ sinh môi trường không được giải quyết. Tình trạng này có thể thấy ở động Xá Nhè, xã Xá Nhè. Theo biển chỉ dẫn, du khách có thể tự tìm đường, tự do tham quan hang động mà không có người kiểm soát, nhắc nhở. Vì vậy, nhiều người thiếu ý thức không chỉ xả rác trong động mà còn tác động xấu đến cảnh quan hang động, làm giảm giá trị thẩm mỹ, giá trị hang động.

Huyện Tủa Chùa đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ trở thành một trong những trung tâm du lịch hấp dẫn của Điện Biên và vùng Tây Bắc, thu hút trên 20.000 lượt khách, trong đó có 5% là khách quốc tế. Phấn đấu đến năm 2030 trở thành huyện du lịch trọng điểm của tỉnh, có thể đón 40.000 lượt khách. Thông qua phát triển du lịch, tham quan các danh lam thắng cảnh, hệ thống hang động có thể tạo việc làm trực tiếp và gián tiếp cho nhiều lao động địa phương, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương. Để phát huy được giá trị hang động, cần sự đầu tư không chỉ về hạ tầng giao thông, nâng cao kỹ năng cho những người cung cấp dịch vụ du lịch mà còn cần quy hoạch chi tiết, tận dụng điều kiện tự nhiên phát triển đồng bộ các dịch vụ tổng hợp tại khu vực. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền về giá trị của tài nguyên du lịch hang động, nâng cao nhận thức về vai trò của du lịch đối với sự phát triển kinh tế - xã hội để người dân và toàn xã hội có trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ và phát huy.