Chung sức vì học sinh

Học sinh Trường THCS bán trú xã Na Sang chăm sóc vườn rau trước kỳ nghỉ hè.

Các em học sinh của huyện Mường Chà nói riêng chủ yếu là người dân tộc thiểu số, hoàn cảnh còn nghèo, thiếu thốn, địa bàn phức tạp và đồi núi cách trở việc đi lại rất khó khăn... Vì vậy, thực hiện mô hình trường phổ thông dân tộc (PTDT) bán trú là nhân tố quan trọng, động lực để các em được tới trường. Trước đây khi chưa thực hiện mô hình bán trú, với điều kiện gia đình nghèo, nhà ở xa trường thì việc cho con đi học quả là một gánh nặng đối với các bậc phụ huynh. Nhiều gia đình bữa ăn, bữa nhịn thì sao dám mơ con mình được học cao hơn nữa; chỉ cần các cháu học biết mặt chữ rồi phải về lao động, phụ giúp bố mẹ hay cưới vợ cưới chồng. Chính vì thế mà tình trạng học sinh bỏ học rất cao, tỷ lệ chuyên cần thấp, nạn tảo hôn cũng tăng, dân trí thấp lại hoàn thấp. 

Mô hình trường bán trú đã tiếp sức cho học sinh nghèo, học sinh vùng đồng bào dân tộc khó khăn tiếp bước đến trường. Sau 6 năm thực hiện bán trú, các xã đều có trường bán trú từ bậc tiểu học đến THCS. Với mức hỗ trợ của nhà nước mỗi học sinh bán trú được hưởng 460 nghìn đồng/tháng, các em đều ăn ở tại trường, cuối tuần mới về nhà. Nhà trường cắt cử giáo viên đứng bếp nấu ăn ngày ba bữa, khẩu phần bữa ăn đảm bảo chất dinh dưỡng và được thay đổi thường xuyên. Giáo viên trực bán trú cũng quản lý chặt chẽ, đôn đốc các em học bài, sinh hoạt theo giờ giấc quy định. Tan học, các em không phải nấu cơm, chỉ cất sách vở, đến nhà bếp đã có những bữa cơm ngon, canh ngọt, đảm bảo chất dinh dưỡng. Buổi chiều, sau những buổi ôn bài trên lớp, thầy trò cùng nhau hoạt động ngoại khóa, chăm sóc vườn rau để cải thiện bữa ăn. Các trường cũng có nhân viên y tế để khám, cấp thuốc kịp thời chăm sóc sức khoẻ cho các em.

Về trường PTDT bán trú THCS xã Ma Thì Hồ, thầy giáo Nguyễn Văn Cường, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Toàn trường có 487 học sinh thì có đến trên 50% học sinh ở bán trú. Mô hình bán trú đã tiếp thêm nghị lực cho các em đến trường, vì xã Ma Thì Hồ có 12 bản, nhưng nhiều bản xa trung tâm, các em phải ở lại trường. Nhà trường cũng cắt cử giáo viên, nhân viên trong trường trực nội trú, tham gia nấu ăn cho các em. Nguồn thực phẩm nhập vào nấu ăn cho các em được nhà trường kiểm tra nghiêm ngặt, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho học sinh. Tuy nhiên điều trăn trở của thầy Cường chính là cơ sở vật vất phục vụ cho thầy và trò. Vì trường còn thiếu 10 phòng ở cho học sinh, chính vì thế nhà trường phải nhờ sự hỗ trợ của ngành cấp tấm lợp; phụ huynh nộp gỗ, tre nứa và ngày công để cùng giáo viên dựng nhà. Các em không có ti vi xem, các giáo viên thương học trò nên họp và nhất trí góp tiền để mua một chiếc ti vi. Ngoài ra, các ngày lễ tết thầy cô giáo cũng tổ chức sinh hoạt văn nghệ, chơi các môn trò chơi dân gian, nấu ăn liên hoan tập thể toàn trường. Qua các hoạt động bán trú, sự chăm sóc của giáo viên dành cho các em học sinh nên tình cảm giữa cô trò, thầy giáo càng gắn bó mật thiết hơn. Gặp và trò chuyện cùng anh Tòng Văn Án, 38 tuổi chở gỗ đến nộp và đón con về thăm nhà vào ngày nghỉ. Anh Án cho biết, nhà có bốn người con hiện đang theo học, gia đình cũng khó khăn, nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước nuôi các con ăn học thì hai vợ chồng sẽ không biết xoay xở ra sao.

Hiệu quả rõ nét nhất của mô hình bán trú là ở Trường PTDT bán trú THCS xã Sa Lông. Cô giáo Mai Thị Ninh, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Từ khi trường thực hiện mô hình bán trú số lượng học sinh chuyên cần tăng 97%, và số học sinh giỏi, học sinh khá đã tăng lên. Đặc biệt, trường đã có học sinh giỏi cấp huyện... Nhà trường đưa ra sáng kiến giáo viên góp tiền mua gà, ngan, vịt và hạt giống rau, lưới rào… để thầy và trò cùng nhau chăm sóc. Hàng ngày có rau xanh cải thiện bữa ăn; gà, vịt, lợn thì đến ngày lễ tết các thầy trò tổ chức nấu cơm liên hoan vui vẻ... Qua việc lao động tập thể, các giáo viên đã rèn luyện cho các em kỹ năng sống, lao động và xây dựng tình đoàn kết gắn bó giúp đỡ lẫn nhau giữa các em học sinh tạo một môi trường giáo dục thân thiện, tích cực và lành mạnh.

Theo thầy giáo Đinh Khắc Nghĩa, Trưởng phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Mường Chà thì mô hình trường bán trú đã thực sự đem lại hiệu quả thiết thực cho phụ huynh và học sinh. Những em ở bản, xã cách trường trung tâm từ 7km trở lên, không có điều kiện đến trường đều được ở bán trú. Chính vì có nhà bán trú, học sinh đến lớp được hỗ trợ tiền ăn đã giúp cho tỷ lệ học sinh chuyên cần đạt trên 95%. Tỷ lệ học sinh có học lực khá giỏi tăng lên theo từng năm, nhận thức của học sinh tăng thông qua việc học 2 buổi/ngày…

Tuy nhiên điều trăn trở của người đứng đầu ngành Giáo dục Mường Chà chính là điều kiện với cơ sở vật chất nhiều trường còn gặp khó khăn trong ăn, ở, sinh hoạt của học sinh như các xã: Huổi Mí, Ma Thì Hồ, Sá Tổng… phòng ở bán trú cũng tạm bợ chưa được đầu tư xây dựng kiên cố, thoáng mát, đảm bảo vệ sinh và sức khoẻ cho các em. Một số phụ huynh ý thức kém nên phó mặc con cái mình cho giáo viên, nhà trường chăm sóc; có trường hợp phụ huynh còn đến trường bắt con bỏ học, đòi tiền hỗ trợ của con mình không cho ở bán trú nữa. Đồng thời, việc chi trả tiền hỗ trợ của Nhà nước cho các em học sinh còn quá chậm. Hiệu trưởng các trường đều phản ánh, để có tiền nuôi các em bán trú thì Ban giám hiệu phải vận dụng từ các nguồn khác để mua lương thực, thực phẩm phục vụ ăn uống cho các em hàng ngày, sau đó mới nhận tiền hỗ trợ về bù vào.