Nhiều khó khăn không dễ giải quyết

Cán bộ, chiến sĩ Ðại đội Cảnh sát Cơ động Mường Nhé giúp người dân đào kênh dẫn nước tại bản Nậm Pố (huyện Mường Nhé). Ảnh: Phương Liên

Theo thông tin từ Văn phòng Ðiều phối xây dựng NTM tỉnh, đến thời điểm này, 29 xã biên giới thuộc 4 huyện: Nậm Pồ, Mường Nhé, Ðiện Biên và Mường Chà có 4 xã đã đạt chuẩn NTM là: Thanh Chăn, Thanh Hưng, Thanh Luông, Thanh Nưa (huyện Ðiện Biên), đạt 57,14% so với mục tiêu Ðề án (đến năm 2020 có 7 xã đạt); 2 xã cơ bản đạt từ 15 - 18 tiêu chí là Sín Thầu (huyện Mường Nhé) và Chà Nưa (huyện Nậm Pồ). Hiện còn 12 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí và 11 xã đạt dưới 5 tiêu chí. Bình quân đạt 7,28 tiêu chí/xã (đạt 52,61% so với mục tiêu Ðề án). Trong số 29 xã biên giới, hiện nay có 5 xã đạt tiêu chí giao thông; 14 xã đạt tiêu chí thủy lợi; 11 xã đạt tiêu chí điện; 11 xã đạt tiêu chí trường học; 6 xã đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa; 10 xã đạt tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại; 13 xã đạt tiêu chí thông tin và truyền thông; 29 xã đạt tiêu chí tỷ lệ lao động có việc làm; 21 xã đạt tiêu chí quốc phòng - an ninh. Về cơ bản, từ khi triển khai Ðề án, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của các xã biên giới đã có bước chuyển biến.

Theo định hướng chỉ đạo của tỉnh, các ngành, địa phương cần tập trung mọi nguồn lực xây dựng NTM, đặc biệt là đối với các xã đạt dưới 5 tiêu chí, sẽ cố gắng giải quyết dứt điểm trong năm 2018. Trong đó, tập trung hướng vào các tiêu chí “mềm” như: Cơ sở vật chất văn hóa, nhà ở dân cư, môi trường. Phấn đấu đến năm 2020, 29 xã biên giới của tỉnh sẽ có 7 xã đạt 19/19 tiêu chí; 2 xã đạt 16 tiêu chí; 20 xã đạt từ 10 - 15 tiêu chí; bình quân đạt 13,83 tiêu chí/xã. Mục tiêu xác định là vậy, tuy nhiên, ngoài một số xã biên giới vùng lòng chảo Ðiện Biên đã hoàn thành chương trình (4 xã đã đạt 19/19 tiêu chí không chỉ là xã điểm NTM của Ðề án 29 xã biên giới mà còn là những xã được chọn để hoàn thành NTM đầu tiên của tỉnh), các xã còn lại đều có xuất phát điểm kinh tế - xã hội rất thấp, một số tiêu chí thực hiện gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc nhất là các tiêu chí về: thu nhập, hộ nghèo, chợ nông thôn, môi trường. Nguồn lực của tỉnh còn hạn chế, để thực hiện được mục tiêu, nhiệm vụ của Ðề án Xây dựng NTM tại các xã biên giới, cần nhu cầu vốn rất lớn (khoảng 2.000 tỷ đồng), hiện nay chưa bố trí được vốn đầu tư thực hiện nội dung hạ tầng nông thôn. Trong khi đó, nguồn lực phân bổ từ Trung ương còn hạn chế, điển hình như việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn sử dụng vốn sự nghiệp của Bộ Tài chính, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện. Năm 2017, Ðề án được Trung ương phân bổ 30 tỷ đồng vốn sự nghiệp, đến cuối năm, tỷ lệ giải ngân đạt 75% kế hoạch. Năm 2018, nguồn vốn này giảm xuống còn 18 tỷ đồng nhưng đến thời điểm này vẫn chưa thể giải ngân. Ðể  đảm bảo lộ trình thực hiện các mục tiêu, tỉnh tiếp tục đề nghị Chính phủ ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư phát triển để hỗ trợ xây dựng hạ tầng đối với các xã thuộc Ðề án.

Ngoài những vướng mắc, khó khăn từ các đầu mối Trung ương, tại cơ sở, mặc dù các mục tiêu, tiêu chí cụ thể cũng được áp dụng tùy vào điều kiện của từng khu vực nhưng với hạ tầng kinh tế - xã hội thấp, trình độ dân trí hạn chế nên nhiều nơi, đặc biệt là 11 xã đang đạt dưới 5 tiêu chí, khái niệm NTM vẫn còn mơ hồ. Ðơn cử như, tại xã Nà Bủng (huyện Nậm Pồ), với 3 tiêu chí đã đạt được, trong đó tiêu chí số 1 (quy hoạch) thực chất chỉ là điều kiện trên giấy, đạt theo kiểu... chiếu cố; hạ tầng giao thông khó khăn ngay từ khu vực trung tâm xã (không lưu thông được trong mùa mưa), tỷ lệ hộ nghèo trên 70%, dân cư phân tán, nhiều vấn đề xã hội như: xuất cảnh trái phép, mua bán ma túy, tảo hôn... để đạt mục tiêu trên 13 tiêu chí vào năm 2020 là điều không hề đơn giản.