Chuyển đổi cơ cấu cây trồng: Hướng đi mang lại hiệu quả

Kể từ khi sáp nhập các đơn vị hành chính vào thành phố Điện Biên Phủ, diện tích đất nông nghiệp của thành phố tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, do trình độ, nhận thức của một bộ phận nhân dân còn hạn chế, việc áp dụng khoa học kỹ thuật, đưa các giống cây trồng mới vào sản xuất chưa nhiều nên hiệu quả kinh tế không cao. Vì vậy, để nâng cao thu nhập cho người dân, những năm qua, cấp ủy, chính quyền thành phố đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo người dân đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung; khai thác triệt để quỹ đất, đầu tư thâm canh tăng vụ, đưa những cây trồng có năng suất, chất lượng vào sản xuất. Theo thống kê từ Phòng Kinh tế TP. Điện Biên Phủ, giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn thành phố có 8,5ha đất chuyên lúa thiếu nước chuyển sang trồng cây hàng năm như ngô và các loại rau màu; 41,7ha đất lúa nương, chuyên lúa chuyển đổi sang trồng cây lâu năm (mận, đào, bưởi, ổi, chè…). Qua đánh giá sơ bộ việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng đã giúp cho các hộ dân tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống, đồng thời hạn chế được tình trạng lãng phí đất đai. Sau chuyển đổi sang trồng ngô và rau màu, người dân có thu nhập trung bình từ 15 - 30 triệu đồng/ha, còn cây ăn quả tăng từ 1,5 - 2 lần so với trồng lúa nương, lúa ruộng.

Theo lời giới thiệu của Phòng Kinh tế thành phố, chúng tôi đến thăm gia đình ông Lò Văn Mấng, bản Tà Lèng, xã Thanh Minh là một trong những hộ chuyển đổi diện tích đất trồng lúa sang trồng ổi. Trò chuyện với ông Mấng, được biết, nhiều năm trước đây, hoàn cảnh kinh tế gia đình ông gặp rất nhiều khó khăn, do nguồn thu nhập chính của gia đình chỉ trông vào vài nương lúa. Thì nay, hầu như tháng nào gia đình ông cũng có thu nhập từ tiền bán ổi. Chia sẻ với chúng tôi, ông Mấng cho biết: “Được đi tham quan nhiều mô hình kinh tế và tham gia nhiều lớp tập huấn về chuyển giao khoa học kỹ thuật trong sản suất, được cán bộ xã tuyên truyền, vận động về chủ trương chuyển đổi cơ cấu, cây trồng vật nuôi nhất là việc chuyển đổi một số diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây khác. Quyết tâm làm giàu, năm 2010 - 2011, tôi đã chia 5.000m² đất trồng lúa làm 3 phần: một phần trồng ổi, một phần đào ao thả cá, một phần vẫn giữ nguyên trồng lúa để thử nghiệm xem diện tích nào sẽ cho thu nhập, năng suất và hiệu quả cao hơn. Sau một thời gian thử nghiệm, tôi nhận thấy trồng ổi và nuôi cá đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đặc biệt là nguồn thu từ cây ổi. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn chuyển đổi nốt diện tích trồng lúa còn lại sang trồng ổi, nâng diện tích trồng ổi của gia đình lên 3.000m²”. Theo ông Mấng, so với trồng lúa thì trồng ổi dễ chăm sóc, ít bị sâu bệnh, nếu chăm bón đúng kỹ thuật sẽ cho ra quả quanh năm. Từ lúc cây bắt đầu ra quả là ông tiến hành bọc bằng nilon để quả đẹp, hạn chế ong, ruồi vàng gây hại. Hiện nay, với giá bán trung bình tại vườn từ 10.000 - 15.000 đồng/kg, có ngày ông thu được từ 700.000 - 1.000.000 đồng từ tiền bán ổi. Thấy được hiệu quả từ trồng cây ăn quả đem lại, ông Mấng tiếp tục cải tạo gần 3.000m² đất trồng nhãn của gia đình chuyển sang trồng thanh long. Hiện nay, mỗi năm gia đình ông thu được hàng trăm triệu đồng từ tiền bán hoa quả, cao gấp 1,5 - 2 lần so với trồng lúa. `

Cũng là một trong những hộ mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại xã Thanh Minh. Gia đình chị Lò Thị Hồng, bản Nà Nghè lại đầu tư trồng cây mắc ca. Trên diện tích 8.000m² đất đồi, trước đây gia đình chị Hồng chỉ trồng ngô, sắn, nhưng vì đất bạc màu nên năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao. Năm 2012, chị quyết định chuyển toàn bộ diện tích sang trồng 200 cây mắc ca. Ban đầu trồng, do chưa có kinh nghiệm nên tỷ lệ cây sống chỉ khoảng 70%. Sau hơn 4 năm, cây mắc ca bắt đầu cho thu hoạch quả, từ đó đến nay chưa năm nào gia đình chị bị mất mùa và thương lái đến tận vườn thu mua hạt với giá bán tại vườn từ 50.000 - 60.000 đồng/kg. Dẫn chúng tôi đi thăm vườn, chị Hồng nói: Ban đầu tôi cũng khá lăn tăn trong việc lựa chọn loại cây trồng để chuyển đổi. Sau một thời gian tìm hiểu và nhận thấy nhiều hộ trồng mắc ca cho hiệu quả kinh tế cao nên tôi đã quyết định tìm hướng đi với loại cây này. Trong quá trình trồng, tôi thấy cây mắc ca chịu được sương muối, chịu hạn và phát triển tốt trên đất bạc màu; hầu như không có sâu bệnh, do phiến lá dày, cứng và có gai nên trâu, bò cũng không ăn được. Nếu được chăm sóc tốt, bón phân đầy đủ và tưới nước chủ động thì 1ha có thể cho doanh thu khoảng 600 triệu đồng. Ngoài trồng mắc ca, để tăng thêm thu nhập, cùng thời điểm chị trồng thêm 200 cây chanh, 50 - 60 cây mận. Trồng mận và chanh giúp chị có nguồn thu ổn định trong thời gian mắc ca chưa cho thu hoạch.

Được biết, giai đoạn 2021 - 2025, thành phố đăng ký chuyển đổi hơn 20ha (trong đó: đất 2 vụ lúa gần 12ha, đất 1 vụ lúa 8,5ha) sang trồng cây hàng năm; 50,4ha (trong đó 48,4ha đất lúa nương, 2ha đất lúa 2 vụ) chuyển sang trồng cây lâu năm. Tuy nhiên, để việc thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng đạt hiệu quả, ngoài việc tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các chính sách quy hoạch và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan đến kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng tới các hộ dân, thành phố yêu cầu các cơ quan chuyên môn tăng cường ứng dụng tiến bộ về giống, kỹ thuật. Đặc biệt là tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao nhận thức, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật canh tác các loại cây trồng thay thế để nông dân thực hiện. Đồng thời, kêu gọi, tạo điều kiện thu hút các doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, tham gia liên kết sản xuất, gắn với tiêu thụ sản phẩm, nhất là đối với sản xuất cây ăn quả. Xem xét, tạo điều kiện hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất cây ăn quả để có sự kiểm soát chất lượng, tăng giá trị hàng hóa.