Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật: Lợi bất cập hại

16:11 - Chủ Nhật, 16/08/2020 Lượt xem: 7325 In bài viết

ĐBP - Để diệt trừ sâu bệnh gây hại, cỏ mọc trên ruộng, nương, người dân thường sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Thuốc BVTV là giải pháp hữu hiệu có vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất, chất lượng cho các loại cây trồng nhưng việc lạm dụng, sử dụng thuốc không đúng chỉ dẫn đã và đang gây ra nhiều hệ luỵ, tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái và sức khỏe con người.

Người dân huyện Tủa Chùa phun thuốc trừ cỏ trên nương ngô.

Có mặt trên cánh đồng lúa của bản Tin Tốc, xã Mường Pồn (huyện Điện Biên) khi một số người dân trên địa bàn đang tiến hành phun thuốc BVTV phòng trừ sâu bệnh. Qua quan sát cách bà con pha thuốc, chúng tôi nhận thấy dù trên bao bì thuốc BVTV đều ghi rất rõ hướng dẫn sử dụng, liều lượng, cách pha chế nhưng nhiều người lại không hề quan tâm để đọc hướng dẫn, thậm chí có đọc nhưng vẫn pha quá liều lượng, với suy nghĩ là cho nhiều thuốc sẽ diệt được hoàn toàn sâu bệnh. Những ngày qua, hơn 1.000m2 lúa của gia đình bị nhiễm đạo ôn, vì thế anh Lò Văn Chựa, bản Tin Tốc, xã Mường Pồn phải sử dụng tăng liều lượng thuốc BVTV để cứu lúa. Anh Chựa cho biết: Năm nay, nhiều diện tích lúa bị nhiễm đạo ôn, đặc biệt có nhiều khu bị đạo ôn lá nặng. Vì vậy, cũng như nhiều gia đình khác, tôi đã mua thuốc BVTV về phun. Vì cây lúa bị nhiễm bệnh nặng nên để tiết kiệm thời gian phun cũng như số lần phun, tôi thường pha chế thuốc liều lượng cao hơn so với chỉ dẫn nhằm tiêu diệt sâu bệnh hiệu quả hơn.

Cùng quan điểm với anh Chựa, anh Lò Văn Phương, xã Na Sang (huyện Mường Chà) cũng sử dụng thuốc BVTV dựa trên kinh nghiệm đã tích lũy sau nhiều năm sản xuất nông nghiệp. Để bảo vệ diện tích lúa và đảm bảo năng suất, sản lượng, như nhiều hộ khác, anh Phương cũng mua thuốc trừ cỏ, trừ sâu và thuốc kích thích sinh trưởng về sử dụng. Tuy nhiên, việc phun thuốc theo kinh nghiệm của bản thân mà không theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn vừa tốn kém mà hiệu quả lại không cao. Anh Phương bày tỏ: “Do thời tiết lúc nắng, lúc mưa nên sâu bệnh phát triển mạnh, nhưng dù đã sử dụng thuốc BVTV để phun 3 – 4 lần, thậm chí phun tăng liều nhưng không hết được. Vụ nào cũng phun, vụ sau nhiều hơn vụ trước nhưng sâu bệnh vẫn nhiều”.

Thực tế, việc sử dụng sử dụng thuốc BVTV theo kinh nghiệm như anh Chựa, anh Phương không phải là hiếm. Hiện nay, tình trạng người dân lạm dụng thuốc hoặc sử dụng một cách thiếu hiểu biết vẫn diễn ra phổ biến, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sản xuất và môi trường. Theo điều tra của Chi cục BVTV (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), năm 2019, Chi cục đã tiến hành thu thập thông tin sử dụng thuốc BVTV trên cây lúa đối với 997 hộ dân thì có 103 hộ vi phạm nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc - đúng liều - đúng lúc - đúng cách). Trong đó có 22 hộ sử dụng thuốc BVTV không đúng lúc, 73 hộ sử dụng không đúng liều lượng và 8 hộ sử dụng không đúng thời gian cách ly. Còn trên cây màu, thu thập thông tin của 55 hộ dân thì cũng có 5 hộ sử dụng không đúng liều lượng và 6 hộ sử dụng không đúng thuốc. Việc người dân sử dụng thuốc BVTV quá liều lượng, không đúng hướng dẫn là do họ nghĩ đơn giản rằng, để tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh, thay vì pha chế theo tỷ lệ quy định thì tăng thêm liều lượng gấp đôi, gấp ba sẽ tiêu diệt hoàn toàn sâu bệnh. Mặt khác, bà con cũng không tuân thủ theo quy định về thời điểm, thời gian phun thuốc mà chỉ áp dụng “kinh nghiệm” để tăng lượng thuốc và phun một lần duy nhất, không phun nhắc lại; điều đó ẩn chứa nhiều rủi ro, vừa gây tốn kém vừa không mang lại hiệu quả.

Ông Bùi Ngọc Sơn, Phó Chi cục trưởng Chi cục BVTV (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho biết: Hiện nay, tình trạng người dân sử dụng thuốc BVTV vẫn diễn ra khá phổ biến. Năm 2019, lượng thuốc BVTV được cung ứng, sử dụng ước khoảng 103,7 tấn; trong đó có 65,7 tấn thuốc trừ cỏ, 15,6 tấn thuốc trừ sâu, 14,5 tấn thuốc trừ bệnh, 7,6 tấn thuốc trừ ốc và 0,3 tấn thuốc khác. Vụ đông xuân năm 2019 – 2020, lượng thuốc BVTV cung ứng, sử dụng khoảng 45,23 tấn; trong đó thuốc trừ cỏ vẫn chiếm tỷ lệ cao với 29,5 tấn, còn lại là thuốc trừ sâu (3,5 tấn), trừ bệnh (5,3 tấn)… Đặc biệt là lượng thuốc BVTV sử dụng trên nương khá lớn; riêng năm 2019, diện tích cây trồng trên nương toàn tỉnh ước đạt 51.673,3ha, lượng thuốc BVTV sử dụng ước khoảng 58 tấn, trong đó thuốc trừ cỏ ước khoảng hơn 50 tấn. Trước tình hình đó, từ đầu năm đến nay, Chi cục đã tổ chức lồng ghép tuyên truyền, phổ biến cho 50 lớp, 2.059 người tham gia về các quy định sử dụng thuốc BVTV, công tác phòng, chống buôn lậu thuốc BVTV giả, kém chất lượng trên địa bàn tỉnh. Triển khai thu gom hơn 1 tấn bao gói thuốc BVTV trong hoạt động “Cùng nông dân thu gom thuốc BVTV sau sử dụng bảo vệ môi trường” để xử lý theo quy định…

Việc sử dụng các loại thuốc BVTV như “con dao hai lưỡi”, nếu sử dụng theo hướng dẫn, nguyên tắc “4 đúng” sẽ phát huy hiệu quả thiết thực; còn không đúng sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và môi trường. Mặc dù các cơ quan chuyên môn và cấp ủy, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều giải pháp, tuyên truyền để người dân sử dụng thuốc BVTV theo đúng nguyên tắc, nhưng hiệu quả chưa cao. Vì vậy, mỗi người dân hãy tự nâng cao nhận thức trong việc sử dụng thuốc BVTV để vừa đạt hiệu quả cao, vừa bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và xã hội, cũng như đảm bảo môi trường sinh thái cho cuộc sống.

Bài, ảnh: Phạm Quang
Bình luận
Back To Top