Thu hoạch lúa đông xuân "xanh nhà hơn già đồng"

Trời mưa kéo dài, không khí bớt nóng hẳn đi nhưng ông Lò Văn Dân, bản Chiềng An, xã Thanh An thì trong lòng như lửa đốt. Ông Dân cho biết: “Gia đình có 1.000m² lúa chiêm đã chín, nhưng trời mưa kéo dài nên đến nay vẫn chưa thể thu hoạch. Sốt ruột nên ngày nào tôi cũng đội mưa ra thăm đồng. Cũng may toàn bộ diện tích lúa đều cấy nên gốc lúa cứng cáp, mưa gió không bị đổ, hạt lúa không bị ngâm nước, vì thế không bị mọc mầm. Tuy nhiên, vì lúa đã chín hết lại gặp mưa triền miên nên bị rụng nhiều. Những ngày qua, tôi thường xuyên cập nhật thông tin thời tiết, thấy dự báo 1 đến 2 hôm nữa sẽ ngớt mưa, khi đó gia đình tôi tranh thủ thu hoạch ngay”.  

Tương tự, vụ chiêm năm nay gia đình bà Nguyễn Thị Bình, thôn Việt Yên, xã Thanh Yên cấy gần 3.000m² giống lúa Hana và Bắc thơm. Thấy cây lúa phát triển tốt hơn mọi năm nên bà Bình cũng như nhiều hộ dân khác trong thôn ai cũng mừng thầm, tin chắc sẽ có một vụ bội thu. Ai dè trời không thương, đúng thời điểm lúa chín vàng đồng, đến ngày thu hoạch thì mưa triền miên, những “hạt vàng” cũng theo mưa rụng dần. Cất giọng buồn rầu, bà Bình cho hay: Với diện tích lúa này, mọi năm gia đình tôi thu được hơn 20 tạ thóc, nhưng hiện nay lúa bị rụng nhiều dự trù sản lượng sẽ sụt giảm khoảng 70% so với mùa trước. Nếu trời tiếp tục mưa kéo dài thì nguy cơ mất mùa là hiện hữu. 

Không chỉ với những diện tích lúa chưa gặt, mà với những khu vực đã gặt, tập trung chủ yếu ở các xã đầu và giữa kênh thủy nông Nậm Rốm, như: Thanh Xương, Thanh An, Thanh Chăn, Thanh Yên... người nông dân cũng đứng ngồi không yên vì trời mưa thóc không phơi được. Để vớt vát thiệt hại, nhiều gia đình đành rải thóc phơi ở mọi góc trong nhà, căng bạt ngoài sân, bật quạt điện liên tục để hong khô lúa, hạn chế tỷ lệ mọc mầm. 

Tại xã Thanh Xương, một trong những xã có diện tích lúa được thu hoạch sớm, đến thời điểm này hơn 300ha lúa đông xuân của xã đã thu hoạch được trên 90%. Tuy nhiên, vào thời điểm người dân thu hoạch cũng là lúc bắt đầu những ngày mưa liên tiếp, khiến nhiều nông dân “khóc ròng” vì thóc chưa kịp phơi khô, không có nơi bảo quản. 

Xót xa nhìn những bao thóc chất đống ở góc nhà, chị Tòng Thị Tươi, bản Pá Cấu, xã Thanh Xương, chia sẻ: “Vụ đông xuân năm nay, gia đình tôi cấy hơn 2.300m2 lúa.  Từ ngày 17/5 gia đình tôi đã thu hoạch xong, hôm đó trời không nắng và cũng chưa mưa nên tôi chủ quan, nghĩ đợi 1, 2 hôm sau trời nắng rồi mang thóc ra phơi. Tuy nhiên, chưa kịp phơi thóc thì từ ngày 19/5 đến nay mưa liên tiếp khiến thóc ẩm, nhiều hạt đã mọc mầm. Gia đình tôi đã tận dụng gầm sàn để rải thóc ra nhưng cũng chỉ phơi được 6 bao, 26 bao thóc còn lại vẫn chất đống để góc nhà. Những năm trước, sau khi phơi khô, gia đình tôi chỉ để lại 10 bao, còn lại mang bán để trang trải chi phí sinh hoạt và lấy vốn chuẩn bị cho vụ mùa. Nhưng năm nay, hạt thóc mọc mầm nhiều, chất lượng giảm thì không biết thế nào?”.

Tình cảnh của gia đình ông Dân, bà Bình, chị Tươi cũng là thực trạng chung của nhiều hộ nông dân ở các xã lòng chảo huyện Điện Biên những ngày qua. Ông Chu Văn Bách, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Điện Biên, cho biết: Diện tích lúa vụ chiêm xuân năm nay của huyện có khoảng 4.200ha. Riêng khu vực lòng chảo Điện Biên có hơn 3.566ha, chủ yếu là cánh đồng Mường Thanh. Vì đặc thù của vụ đông xuân là lúa cuối vụ, rất mau chín nên khi chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch, đơn vị thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân tranh thủ thu hoạch sớm với phương châm “xanh nhà hơn già đồng”. Đến thời điểm này, khoảng 90% diện tích lúa đông xuân trên địa bàn huyện đã được thu hoạch. Tuy nhiên, do mưa liên tiếp nhiều ngày qua nên trong số diện tích đã thu hoạch ước tính có khoảng 20% bị ảnh hưởng do gặp mưa không hong phơi được. Còn lại, trong số 10% diện tích chưa thu hoạch được, ước tính có khoảng 3% lúa đã chín già, nguy cơ rụng nhiều vì phơi mưa nhiều ngày. 

Theo thông tin từ Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Điện Biên, mưa sẽ còn tiếp tục kéo dài đến ngày 25/5. Từ ngày 25 đến hết tháng 5, có 1 - 2 ngày có mưa rào rải rác và có nơi có giông, cục bộ có mưa vừa đến mưa to, ngày nắng giãn đoạn. Dẫu biết, sản xuất nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào thời tiết, và thực tế cho thấy, hiện tượng mưa kéo dài liên tục những ngày vừa qua đã ảnh hưởng rất lớn đến việc thu hoạch, sản xuất nông nghiệp của bà con nông dân huyện Điện Biên trên cánh đồng Mường Thanh. Vì vậy, trong những ngày tạnh ráo và có nắng sắp tới, bà con cần tận dụng thời gian, tranh thủ ra đồng thu hoạch lúa nhanh, gọn, với phương châm “xanh nhà hơn già đồng”.