Mịt mờ dự án Chợ Thanh Bình (bài 2)

Bịt lối vào chợ - dân bám trụ vỉa hè

Dự án BOT đầu tư xây dựng Chợ phường Thanh Bình, TP. Điện Biên Phủ do ông Đào Văn Thơm, Chủ tịch UBND phường ký dù không đủ thẩm quyền, quy trình, thủ tục... không có giá trị pháp lý nhưng vẫn được triển khai. Cụ thể là ông Nguyễn Văn Bình, chủ đầu tư dự án đã huy động nhân lực, máy móc đến khu vực 4.000m² đất được UBND phường Thanh Bình giao để tiến hành san lấp, cải tạo. Bãi lầy giữa chợ “ngồi xổm” xưa nhanh chóng được lấp đầy, san phẳng. Các hạng mục của Dự án như: Dãy ki ốt cột sắt, mái lợp tôn, sân bê tông, nhà bán sản phẩm gốm 1 tầng đã được xây dựng; tấm biển tên chợ rộng 4m cũng được thợ sắt hoàn thiện, mang đến chợ... Cùng với đó, nhà đầu tư đã tiến hành các hoạt động mua, bán mặt bằng mà theo thỏa thuận giữa chủ đầu tư Dự án Chợ Thanh Bình và người mua là “sử dụng lâu dài theo luật đầu tư BOT”. Điển hình là việc mua bán giữa đại diện chủ đầu tư là ông Nguyễn Văn Bình với ông Trần Văn Toàn ký giấy viết tay thỏa thuận mua bán mặt bằng xây dựng ki ốt diện tích 75m², mặt đường Nguyễn Hữu Thọ (nay là quốc lộ 12) ngày 29/8/2014. Hay như chị Vũ Thị Thùy đã mua ki ốt số 5 thuộc khuôn viên Dự án Chợ Thanh Bình để kinh doanh may mặc (hiện chị Thùy vẫn mua bán, may quần áo tại ki ốt này).

Tuy nhiên, căn cứ các văn bản chúng tôi có được, đến ngày 25/12/2014, Biên bản làm việc về kiểm tra, rà soát trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng Chợ Thanh Bình, phường Thanh Bình, TP. Điện Biên Phủ đã được lập, với sự chứng kiến và phối hợp, ký nhận của các bên gồm đại diện các phòng: Quản lý đô thị, Tài chính - Kế hoạch TP. Điện Biên Phủ; Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Thanh Bình và nhà đầu tư là ông Nguyễn Văn Bình. Biên bản thống nhất đề nghị UBND phường Thanh Bình dừng thi công công trình Chợ Thanh Bình, chờ hướng giải quyết. Đây có thể hiểu là động thái “tuýt còi” của các đơn vị chức năng UBND TP. Điện Biên Phủ.

Dự án Chợ Thanh Bình bị “tuýt còi” dừng thi công, nhưng nền đã san, nhà đã xây và tiền đã trao. Có thể thấy, từ nhà đầu tư chính, các tiểu thương, người buôn bán khu vực chợ đều đã “việt vị”. Và không dừng ở đó, mâu thuẫn, hệ lụy bắt đầu phát sinh khi một trong số hợp đồng mua bán ki ốt đã xây dựng nhà bịt lối chính vào chợ (hướng mặt tiền quốc lộ 12 ngày nay). Người dân kinh doanh trong chợ vốn đã bức xúc vì “chợ chẳng thành chợ” nay lại bị chặn cửa ra vào, khách hàng không muốn đi vòng lối phụ nên ít mua, hàng hóa ế ẩm... Lâu ngày họ bắt đầu tìm lối tràn ra vỉa hè và chợ xép dọc vỉa hè ở tổ dân phố 5 hình thành, Dự án Chợ Thanh Bình chính thức “vỡ trận”.

Đến khu vực “Dự án BOT Chợ Thanh Bình” thời điểm hiện tại, theo tìm hiểu, quan sát của chúng tôi, chỉ còn hộ như gia đình chị Vũ Thị Thùy và một số hộ ở tạm không xác định là đang sinh hoạt, kinh doanh. Dãy nhà bán sản phẩm gốm giờ được trưng dụng làm kho, nuôi nhốt gia cầm... Tấm cổng sắt rộng 4m đã hoen gỉ, nằm im lìm ở một góc. Đặc biệt, diện tích xây dựng bịt lối mặt đường quốc lộ 12 năm nào đã được chủ đầu tư và hộ mua thỏa thuận tháo dỡ. Tuy nhiên, mảnh đất này hiện giờ có hình “thước thợ”, mặt tiền rộng khoảng 5m nhưng đáy chỉ khoảng hơn 1m, nằm lọt thỏm giữa các hộ đã xây dựng kiên cố hai bên. Quan sát bao quát diện tích chợ và tham khảo một số người dân, chúng tôi nhận thấy, khuôn viên Dự án Chợ Thanh Bình giờ như một hình đa giác, với nhiều góc nhọn, lát cắt, nhiều điểm lồi ra, lõm vào... Và như ước lượng thì không đủ 4.000m² như trong các quyết định của tỉnh, TP. Điện Biên Phủ và phường Thanh Bình trước đây.

Và trong những lần ra hiện trường khu vực quy hoạch chợ Thanh Bình, lần nào chúng tôi cũng gặp một người phụ nữ đã luống tuổi, liên tục chỉ tay vào các vị trí, miệng ú ớ những âm thanh không thành từ ngữ. Hỏi người dân thì được biết, bà bị câm điếc bẩm sinh và đang muốn “kể” cho chúng tôi về những vướng mắc, sai phạm của Dự án Chợ Thanh Bình! Thú thật, đến một người bình thường diễn giải, chúng tôi cũng chưa thể rõ ngọn ngành, tận cùng sự việc... bởi sự phức tạp, rối rắm, bế tắc của dự án này. Và mỗi lần chúng tôi đến, người phụ nữ câm ấy vẫn cứ níu lấy tay, “trình bày” trong nỗi tuyệt vọng...

Chờ những động thái quyết liệt

Để tìm hiểu đầy đủ, khách quan vấn đề và định hướng của chính quyền cơ sở về những tồn tại của Dự án Chợ Thanh Bình, chúng tôi đến gặp ông Vũ Đình Toán, Chủ tịch UBND phường Thanh Bình. Sau khi trao đổi và cả chia sẻ những thông tin mà chúng tôi đã thu thập được với mong muốn nhận được sự hợp tác, cung cấp thêm thông tin để rộng đường dư luận. Tuy nhiên, theo ông Toán, cá nhân ông không đủ thẩm quyền để trả lời về vấn đề này. Điều duy nhất ông mong muốn và có thể phát ngôn lúc này là: Đề nghị tỉnh, thành phố quan tâm đầu tư xây dựng Chợ Thanh Bình bằng nguồn vốn đầu tư công.

Tiếp tục liên hệ với UBND TP. Điện Biên Phủ về nội dung này, chúng tôi được đại diện Văn phòng UBND thành phố mời dự, theo dõi cuộc họp của lãnh đạo, các phòng chuyên môn UBND thành phố với Đảng ủy, UBND phường Thanh Bình về thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh tổ chức chiều 9/6/2023. Tại cuộc họp, nội dung liên quan đến chợ Thanh Bình chiếm thời lượng lớn. Và theo báo cáo của Chủ tịch UBND phường Thanh Bình Vũ Đình Toán, hiện diện tích đất phường đang quản lý tại khu vực Chợ Thanh Bình là 1.920m² (xin nhắc lại là các quyết định về thu hồi đất, quyết định đầu tư từ năm 2013 trở về trước của tỉnh Lai Châu cũ, TP. Điện Biên Phủ, phường Thanh Bình đối với chợ Thanh Bình đều từ 4.000m² trở lên). Đồng thời, bà Bùi Thị Nhung, Bí thư Đảng ủy phường Thanh Bình cũng chia sẻ, việc giải quyết tồn tại của Dự án Chợ Thanh Bình vượt quá khả năng của cấp ủy, chính quyền phường. Bà mong muốn Thành ủy, UBND thành phố quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ về nhân lực, kỹ thuật, kinh phí... để xử lý dứt điểm vấn đề này. Tuy nhiên, khi nghe bà Nhung nhắc đến sử dụng ngân sách để khắc phục tồn tại của Dự án Chợ Thanh Bình, một lãnh đạo UBND TP. Điện Biên Phủ tham gia cuộc họp đã trả lời ngay: “Dùng ngân sách Nhà nước để khắc phục là sai chồng sai. Tuyệt đối không thể thực hiện được!”.

Sau khi nghe cấp ủy, chính quyền phường Thanh Bình báo cáo, các tham luận, ý kiến của phòng chuyên môn UBND TP. Điện Biên Phủ, ông Nguyễn Quang Hưng, Chủ tịch UBND thành phố khẳng định: Quyết định số 20 về việc đầu tư xây dựng Chợ phường Thanh Bình, TP. Điện Biên Phủ theo hình thức BOT là không phù hợp khi không đáp ứng được những yêu cầu tối thiểu của một dự án BOT. Ông Nguyễn Quang Hưng yêu cầu: Phường Thanh Bình phối hợp với đơn vị chuyên môn xác định nguồn gốc đất qua đo đạc quy chủ; công tác quản lý đất đai trên địa bàn phường Thanh Bình cần rà soát lại, quản lý chặt chẽ; phường Thanh Bình báo cáo chi tiết hiện trạng dự án Chợ Thanh Bình và hoàn thiện những nội dung này trước 30/6.

Việc giải quyết tồn tại về dự án chợ Thanh Bình đã mở ra hướng mới sau cuộc họp giữa UBND TP. Điện Biên Phủ và cấp ủy, chính quyền phường Thanh Bình do Chủ tịch UBND TP. Điện Biên Phủ Nguyễn Quang Hưng chủ trì. Tuy nhiên giải quyết như thế nào? Bao giờ xong, có thuận cho dân mua bán, tiểu thương kinh doanh và cho nhà đầu tư BOT không thì lại tiếp tục chờ...