Ðổi mới phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp

09:22 - Thứ Tư, 10/06/2020 Lượt xem: 8313 In bài viết

ĐBP - Ðổi mới phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp là một trong 14 nhóm giải pháp đã và đang được Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trên địa bàn tỉnh chú trọng triển khai theo Nghị quyết số 49-NQ/TW về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” của Bộ Chính trị. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng công tác xét xử, giải quyết các loại án, bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai hay bỏ lọt tội phạm.

Một phiên xét xử theo mô hình đổi mới tại TAND tỉnh.

Chuyển biến trong cải cách tư pháp của TAND hai cấp tỉnh ta trong thời gian qua thể hiện rõ nhất là việc bố trí phòng xử án theo mô hình mới, vị trí ngồi của những người tiến hành tố tụng, người tham gia đã được thay đổi. Hội đồng xét xử giữ vị trí là “trọng tài” xem xét quyết định, phân định trên cơ sở hoạt động tranh tụng của bên buộc tội và bên gỡ tội; nguyên đơn và bị đơn. Luật sư chính thức được ngồi ngang hàng với đại diện Viện Kiểm sát nhân dân trong các phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm. Ðây không chỉ là sự thay đổi về hình thức phiên tòa, mà còn là sự thể hiện tinh thần đổi mới, cải cách tư pháp từ mô hình tố tụng xét hỏi sang mô hình tranh tụng, coi tranh tụng là khâu đột phá.

Theo bà Nguyễn Khánh Hòa, Chánh văn phòng TAND tỉnh thì đổi mới hình thức phiên tòa ở TAND hai cấp thời gian qua cho thấy, việc tranh tụng giữa kiểm sát viên với luật sư và những người tham gia tố tụng dân chủ, bình đẳng hơn. Tại phiên tòa, đặc biệt là phần tranh luận, bị cáo, người bị hại, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự được quyền trình bày ý kiến tranh luận của mình, được tham gia đối đáp với các ý kiến, quan điểm trái ngược với ý kiến, quan điểm một cách công bằng, dân chủ và khách quan. Qua theo dõi các vụ án xét xử cho thấy, các phán quyết của Tòa án căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ để việc xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng công tác xét xử. Tỷ lệ án hủy, sửa lỗi chủ quan của TAND hai cấp năm 2019 (tính từ 1/10/2018 - 1/10/2019) là 0,63%; 6 tháng qua là 0,92% đều thấp hơn tỷ lệ Quốc hội quy định đối với án hủy, sửa do lỗi chủ quan hàng năm của Tòa án.

Cùng với đổi mới mô hình tổ chức phiên tòa, việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm cũng được coi là giải pháp đột phá trong công tác đổi mới phiên tòa theo theo tinh thần cải cách tư pháp.

Năm 2018 là năm đầu tiên hệ thống TAND tỉnh thực hiện chỉ đạo của TAND Tối cao về tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm. Các đơn vị trong ngành thường xuyên quan tâm xem xét, lựa chọn các vụ án điển hình để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm. Trong đó, việc điều hành tranh tụng phải tôn trọng và lắng nghe ý kiến của đại diện Viện Kiểm sát, người bào chữa, lời khai của bị cáo, nguyên đơn, bị đơn và người tham gia tố tụng khác. Khi nghị án phải đảm bảo đúng pháp luật, phán quyết của hội đồng xét xử phải được quyết định theo đa số và phải căn cứ vào kết quả tranh tụng công khai, dân chủ tại phiên tòa.

Ðể các phiên tòa rút kinh nghiệm ngày càng đi vào thực chất, có hiệu quả, TAND tỉnh đã đưa hoạt động này thành một trong những tiêu chí thi đua của các thẩm phán. Theo đó, mỗi năm một thẩm phán phải lựa chọn để chủ tọa xét xử ít nhất một phiên tòa rút kinh nghiệm. Năm 2020, chỉ tiêu được nâng lên từ 2 phiên tòa rút kinh nghiệm trở lên. Kết quả cho thấy, năm 2019 tổng số phiên tòa rút kinh nghiệm đã tiến hành đối với 48/49 thẩm phán (1 thẩm phán chưa tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm do đã có đơn xin nghỉ công tác chờ đủ tuổi nghỉ hưu). 6 tháng qua, số thẩm phán đã tiến hành phiên tòa rút kinh nghiệm là 12/47 thẩm phán với 24 phiên tòa.

Từ tháng 10/2019, TAND tỉnh đã triển khai giải pháp đổi mới phiên tòa rút kinh nghiệm theo hình thức trực tuyến tại TAND hai cấp trong tỉnh. Ðến nay, đã có 1 đơn vị tòa án cấp tỉnh và 6/10 đơn vị tòa án cấp huyện lắp đặt và vận hành hệ thống camera truyền hình trực tuyến phiên tòa. Phiên tòa rút kinh nghiệm không chỉ tổ chức trong phạm vi nội bộ “khép kín” từng đơn vị mà được tổ chức công khai thông qua hệ thống camera trực tuyến, có sự giám sát của tất cả cán bộ có chức danh tư pháp trong TAND hai cấp và các thành phần tham dự. Việc khai thác triệt để các tiện ích, công năng của hệ thống truyền hình trực tuyến vừa tiết kiệm kinh phí, vừa khắc phục được các hạn chế, khó khăn của hình thức tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm trước đây như: Thời gian đi lại, chờ đợi; tốn kém chi phí tổ chức phục vụ…

 Với việc triển khai thực hiện hiệu quả công tác cải cách tư pháp, thời gian qua, TAND hai cấp trên địa bàn tỉnh luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Năm 2019, TAND hai cấp đã thụ lý 2.749 vụ việc, giải quyết 2.695 vụ việc (đạt tỷ lệ 98%). 5 tháng đầu năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nhiều hoạt động xét xử đã phải hoãn lại, tổng số vụ TAND hai cấp đã thụ lý 1.700 vụ việc, giải quyết 1.300 vụ việc, đạt tỷ lệ 76,5%. Trong đó, 100% bản án quyết định có hiệu lực pháp luật được thi hành đúng thời hạn luật định.

Bài, ảnh: Thu Hằng
Bình luận
Back To Top