Bầu cử Tổng thống Séc: Bước vào “cuộc đua song mã”

Cựu Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Séc Petr Pavel dẫn đầu cuộc bầu cử Tổng thống vòng 1.

Số liệu của cơ quan Thống kê Séc (CSU) sau khi kiểm đếm 99,99% số phiếu tại gần 15.000 điểm bỏ phiếu cho thấy, cựu tướng quân đội P.Pavel dẫn đầu với 35,4% số phiếu, trong khi cựu Thủ tướng A.Babis đứng thứ hai với 35% số phiếu. Các ứng cử viên còn lại chỉ nhận được số phiếu bầu ở mức dưới 5%. Hơn 5,6 triệu cử tri đã đi bỏ phiếu, đạt tỷ lệ 68,23%.

Ngay sau khi cơ quan Thống kê Séc (CSU) công bố kết quả bầu cử vòng đầu tiên, 4 ứng cử viên đã tham gia vòng bầu cử đầu tiên là Giáo sư kinh tế Danuse Nerudova, Thượng nghị sĩ Jan Fisher, Thượng nghị sĩ Marek Hilser và doanh nhân Karel Divis đã tuyên bố ủng hộ cựu tướng quân đội P.Pavel trong vòng bầu cử thứ 2. Trong khi đó, hai ứng cử viên còn lại là Phó Chủ tịch đảng Tự do Dân chủ Trực tiếp (SPD) Jaroslav Basta, cựu Hiệu trưởng Tomas Zima chưa đưa ra tuyên bố sẽ ủng hộ ứng cử viên nào.

Như vậy, ứng cử viên P.Pavel đang nắm nhiều lợi thế hơn trên đường đua vào vị trí kế nhiệm Tổng thống Milos Zeman, sẽ hết nhiệm kỳ 5 năm lần thứ 2 vào ngày 8-3 tới. Phát biểu sau vòng bầu cử đầu tiên, cựu Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Séc nhấn mạnh, ông không phải là ứng cử viên của liên minh cầm quyền vì bản thân vẫn chỉ trích Chính phủ về một số vấn đề. Tuy nhiên, ông cho rằng các vấn đề cần phải được giải quyết với Chính phủ hiện tại và không được kích động một cuộc khủng hoảng mới bằng cách lật đổ nội các như phong trào ANO của cựu Thủ tướng A.Babis đang thúc đẩy.

Ông P.Pavel có quan điểm thân phương Tây, ủng hộ Séc tăng cường hợp tác trong khuôn khổ Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Vị cựu tướng quân đội này ủng hộ Séc gia nhập khu vực đồng tiền chung châu Âu, cho rằng việc sử dụng đồng euro sẽ có lợi cho nền kinh tế đất nước. Khẩu hiệu tranh cử tổng thống của ứng cử viên P.Pavel là “Hãy trả lại trật tự và hòa bình cho Cộng hòa Séc”.

Trong khi đó, ứng cử viên A.Babis đã chúc mừng đối thủ P.Pavel giành chiến thắng trong vòng 1, song cho rằng, nếu trở thành Tổng thống Séc, ông sẽ chỉ thực hiện ý muốn của Chính phủ vì ông nhận được sự ủng hộ từ liên minh cầm quyền.

Là Thủ tướng Séc giai đoạn 2017-2021, ông A.Babis dẫn đầu Phong trào ANO có chủ trương chống tham nhũng và giảm thuế, sau đó bổ sung các mục tiêu giảm nợ quốc gia và tăng lương hưu. Trong cuộc bầu cử Hạ viện Séc năm 2021, ANO đã thất bại trước liên minh SPOLU và trở thành phe đối lập lớn nhất với 72 ghế tại cơ quan lập pháp gồm 200 đại biểu.

Với vai trò hạ nghị sĩ đối lập, ông Babis nhiều lần chỉ trích Chính phủ của Thủ tướng Petr Fiala, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế và giải quyết các vấn đề của người dân do lạm phát tăng cao và khủng hoảng năng lượng. Khẩu hiệu tranh cử của ông Babis là “Giúp đỡ mọi người. Đó là lý do vì sao lại là Babis”.

Mặc dù chức vụ Tổng thống tại Czech chủ yếu mang tính nghi lễ, nhưng là người đứng đầu nhà nước với quyền hạn chỉ định chính phủ, lựa chọn thống đốc ngân hàng trung ương, các thẩm phán tòa án Hiến pháp và là Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang quốc gia. Vì thế, người nắm giữ vị trí này có ảnh hưởng lớn tới sự ổn định của chính trường. Đây là lý do kết quả bầu cử thu hút sự chú ý của dư luận trong cả nội bộ Séc và quốc tế.