Thẻ hành nghề không là đũa thần

Sau rất nhiều dự thảo, nhiều lần lấy ý kiến góp ý của các nghệ sĩ, giới truyền thông, đơn vị quản lý, câu chuyện về việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn lại một lần nữa quay trở về vạch xuất phát khi dự thảo “Thông tư quy định chi tiết việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang” bị hủy bỏ.

Trước thông tin này, nhiều người từng lo ngại cấp thẻ hành nghề biểu diễn đối với nghệ sĩ sẽ là “vòng kim cô” làm thui chột tài năng, thì có thể thở phào nhẹ nhõm. Còn với cơ quan quản lý, dường như quyết định này đã khiến cho khoảng trống trong quản lý nghệ thuật biểu diễn lại càng trở nên khó lấp đầy.

Một chương trình biểu diễn thời trang,

Thẻ hành nghề biểu diễn không quá xa lạ với các nghệ sĩ. Năm 1999, theo đề xuất của Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VH-TT-DL), hàng ngàn thẻ hành nghề đã được cấp. Tuy nhiên, 3 năm sau, Chính phủ đã yêu cầu bỏ thẻ hành nghề của nghệ sĩ, vì xét dưới góc độ quy chuẩn pháp luật, chiếc thẻ hành nghề giống như giấy phép con. Song cũng phải thừa nhận, tại thời điểm này, làng giải trí, showbiz đã có những bước phát triển phức tạp hơn nhiều. Scandal không chỉ là hát nhép, trang phục không phù hợp mà hơn thế, nhiều đường dây bán dâm tự xưng là hoa hậu, diễn viên, người mẫu đã bị phát hiện; không ít ca sĩ lợi dụng chuyện quan hệ nam - nữ hay giới tính khác thường để PR cho tên tuổi của mình; có người đẹp chỉ cởi đồ khoe ngực cũng thành “nữ hoàng đồ lót”; thậm chí có thời điểm các người đẹp rủ nhau tham dự các cuộc thi sắc đẹp ở nước ngoài trái phép, không đếm xỉa tới việc bị gọi là thi “chui”... để được nổi tiếng.

Khi việc phạt tiền với các vi phạm của nghệ sĩ dường như không còn giá trị răn đe, thậm chí có người còn... thích phạt để được báo chí nhắc đến nhiều hơn thì câu chuyện cấp thẻ hành nghề biểu diễn lại được hâm nóng. Các nghệ sĩ chân chính mong chiếc thẻ sẽ phân định rạch ròi trắng đen, phân biệt tài năng và những kẻ tầm gửi, còn nhà quản lý kỳ vọng đó sẽ là cây đũa thần để “dẹp loạn” showbiz.

Trên lý thuyết là vậy nhưng để triển khai được việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ cũng rối rắm không kém, từ việc xây dựng tiêu chí cho phù hợp tới việc tuyên truyền, tập huấn, phân loại nghệ sĩ chuyên và không chuyên, thi cấp thẻ... Có lẽ chính sự phức tạp này khiến câu chuyện về “giấy phép con” lại một lần nữa được đặt ra.

Theo Bộ VH-TT-DL, tuy dự thảo thông tư cấp thẻ hành nghề bị bãi bỏ nhưng việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn cho nghệ sĩ sẽ tiếp tục hay dừng lại vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ.

Sắp tới, bộ sẽ soạn dự thảo Luật Nghệ thuật biểu diễn trình Quốc hội thông qua. Khi đó, sẽ lại trưng cầu lấy ý kiến của nghệ sĩ và công chúng về vấn đề này!

Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận việc cấp thẻ hành nghề có thể là công cụ để “thanh lọc” những nghệ sĩ không đạt tiêu chuẩn, tránh tình trạng “vàng thau lẫn lộn” nhưng đây mới chỉ là cách quản lý phần ngọn chứ chưa tiệm cận được phần gốc của vấn đề. Thay vì trông chờ có thêm công cụ pháp lý để “dẹp loạn” showbiz thì cơ quan quản lý cần phải quyết liệt hơn trong việc cấp phép các chương trình biểu diễn; tăng tính trách nhiệm của các địa phương trong việc quản lý biểu diễn nghệ thuật và đặc biệt cần mạnh tay xử lý những nghệ sĩ vi phạm chứ không dừng lại ở việc “giơ cao, đánh khẽ”... Có lẽ đây mới là liều thuốc thật sự cần vào lúc này.