Rộn ràng mùa khẩu xén

10:44 - Thứ Tư, 27/12/2017 Lượt xem: 6146 In bài viết
ĐBP - Cứ mỗi độ cuối năm, khắp các bản làng người dân tộc Thái trắng ở thị xã Mường Lay lại rộn ràng khí thế làm bánh khẩu xén - một loại bánh cổ truyền thường được người dân nơi đây dùng để đãi khách hay làm quà biếu bạn bè, người thân. Những năm gần đây, món ẩm thực này đã phát triển thành sản phẩm hàng hóa, được tiêu thụ không chỉ trên địa bàn tỉnh mà còn vươn ra các thành phố lớn trong cả nước.

 

Người dân bản Đớ, phường Na Lay, thị xã Mường Lay phơi bánh khẩu xén.

Như đã hẹn và trao đổi qua điện thoại từ trước, khi vừa đến “cửa ngõ” thị xã Mường Lay, chị Lò Thị Hiền, Trưởng nhóm sản xuất bánh khẩu xén theo chuỗi, bản Ho Cang, xã Lay Nưa (thị xã Mường Lay) dẫn chúng tôi đi thăm các gia đình làm bánh trong bản. Rảo bước nhanh về phía khu phố nhà sàn, chúng tôi bắt đầu nghe thấy những âm thanh thậm thình của tiếng chày giã bánh vọng ra từ những ngôi nhà sàn xinh xắn, xen lẫn tiếng cười nói rộn ràng… Dường như, ở thị xã Mường Lay mùa này mọi gia đình người Thái đều làm bánh khẩu xén; đặc biệt các thành viên trong gia đình đều tham gia, người lớn thì đãi gạo, đồ xôi, giã bánh; người già, trẻ nhỏ sấp bánh đem phơi, mỗi người một việc. Thấy tôi ngỡ ngàng trước khung cảnh nhộn nhịp này, chị Lò Thị Hiền giải thích: Từ xa xưa cứ mỗi dịp tết đến là mọi nhà lại làm bánh khẩu xén để ăn tết và làm quà biếu người thân; ngoài ra bánh khẩu xén còn là nguồn lương thực dự phòng khi đến ngày giáp hạt. Từ đó, rồi dần dần bánh khẩu xén được hiện diện trong các dịp lễ hội. Khi cuộc sống ngày càng sung túc nhưng người dân nơi đây vẫn giữ gìn nghề làm bánh khẩu xén như để nhớ về cội nguồn. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, bánh khẩu xén được nhiều người biết đến hơn và coi như một món ẩm thực đặc sản mà chỉ người Mường Lay làm mới ngon. Tiếng lành đồn xa, bánh khẩu xén ở đây ngày càng có nhiều người mua và đặt hàng với số lượng lớn, không chỉ khách trên địa bàn tỉnh mà cả một số thành phố lớn, như: Hà Nội, Hải Phòng và thành phố Hồ Chí Minh. Chính vì thế, thời điểm này nhà nào cũng tất bật để kịp cho ra lò những mẻ bánh theo đơn đặt hàng của khách. Hiện tại, nhóm của chị Hiền có 10 thành viên, bình quân mỗi ngày làm từ 80 – 100kg gạo, vậy mà có ngày vẫn không đủ cung cấp cho khách hàng.

Khi được hỏi sự ra đời bánh khẩu xén của dân tộc mình, chị Hiền tự hào và hài hước nói: “Chả biết bánh xén có từ bao giờ, nhưng chắc cũng chỉ… “mới” có như điệu xòe của người con gái Thái thôi!”. Thấy chúng tôi băn khoăn trước màu sắc bắt mắt của những chiếc bánh, chị Khoàng Thị Chái, thành viên nhóm sản xuất bánh theo chuỗi giải thích: Bánh có màu đỏ là do trộn với gấc, màu tím trộn với lá cơm nếp, màu xanh được trộn với nước cốt lá dứa… Hương vị khẩu xén cũng có nhiều loại, vị ngọt cho trẻ em, vị mặn cho phụ nữ và người già; có cả bánh nhạt để chấm tương ớt dành cho đàn ông nhắm rượu.

Được biết, hoạt động sản xuất bánh khẩu xén có quy mô và rộn ràng hơn kể từ đầu tháng 9/2016, khi Hội Liên hiệp Phụ nữ thị xã Mường Lay trực tiếp hướng dẫn các chị em trong bản xây dựng mô hình “Nhóm sản xuất bánh khẩu xén” theo hình thức liên kết sản xuất, dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Chi cục Quản lý chất lượng nông - lâm và thủy sản; các nhóm và gia đình làm bánh đều được tham gia lớp tập huấn về an toàn vệ sinh thực phẩm, đồng thời được hỗ trợ tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Nói về chất lượng, sự phát triển mang tính bền vững của món ẩm thực cổ truyền này, chị Nguyễn Thị Hồng Gấm, Trưởng phòng Quản lý chất lượng nông - lâm và thủy sản (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho biết: “Bánh khẩu xén sản xuất theo chuỗi ở thị xã Mường Lay được công nhận là thực phẩm sạch từ tháng 2/2017. Thời gian tới, chúng tôi sẽ kết hợp với đơn vị chức năng định hướng cho bà con thành lập hợp tác xã để thuận lợi hơn trong việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; vừa giữ được nghề vừa phát triển sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho bà con.

Đến thị xã Mường Lay vào những ngày này, trên khắp bản làng, lối xóm đều rộn ràng tiếng chày giã bánh khẩu xén, xen lẫn tiếng cười nói vui tươi như báo hiệu cuộc sống no đủ ấm êm trên vùng đất sơn thủy hữu tình này.

Bài, ảnh: Tú Anh
Bình luận
Back To Top