Tác giả và tác phẩm

Hồng Hải với “Mường Thanh - Ðiểm hẹn ân tình”

09:03 - Thứ Năm, 21/03/2019 Lượt xem: 8430 In bài viết

ĐBP - “Mường Thanh - điểm hẹn ân tình”, tập thơ đã toát hiện chân dung, cuộc đời và bao tâm huyết của Nhà báo, Nghệ sĩ nhiếp ảnh, quay phim Hồng Hải trong suốt nửa thế kỷ miệt mài lao động. Mỗi vần thơ hiện lên nét đẹp đời thực cái hồn nhiên, chân thật của người Ðiện Biên và một Mường Thanh từ lửa đạn bom cày năm nào đến… những cánh đồng bát ngát, thơm mùi nếp nương…

 

Ðồng chí Phạm Ngọc Hân, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo, Tổng Biên tập Báo Ðiện Biên Phủ cùng bạn bè đồng nghiệp tặng hoa chúc mừng nhà báo Hồng Hải nhân buổi giới thiệu tác giả - tác phẩm. Ảnh: Đỗ Quang Khải

Tôi vinh hạnh được làm quen và kết thân với Nhà báo, Nghệ sĩ nhiếp ảnh, quay phim Hồng Hải đã hơn ba chục năm có lẻ. Là nhà văn, từ khi đang phụ trách Tạp chí Văn nghệ Thái Bình, tôi đã có nhiều chuyến đi cùng Hồng Hải. Ấn tượng sâu đậm nhất trong tôi đấy là, Hồng Hải, người luôn mang trong tim ngọn lửa đam mê, cháy khát.

Khoan hãy bàn tới cái hay, cái đẹp với những gì là cái “có” ở các tác phẩm của Hồng Hải trong suốt nửa thế kỷ miệt mài lao động. Chỉ nhìn vào số lượng, đến nay, Hồng Hải đã xuất bản và phát hành tới gần 100 tác phẩm với các thể loại: văn xuôi, thơ, phim tài liệu và ca khúc… “Gia sản” ấy đủ thấy, Hồng Hải là cây bút đa năng, xông xáo, với đa lĩnh vực, đa phương diện, đa chiều. Hồng Hải đã tìm và khẳng định mình ở nhiều phía đóng góp. Ở những lát cắt mang tia sáng lung linh, tỏa rạng ở giá trị phản ánh, ở giá trị hữu ích, ở những trang viết giàu nhân ái, nhân văn… Các tác phẩm xuất bản của Hồng Hải (có thể chưa thật đầy đủ) nhưng tôi đều được anh tặng, đều được đọc, được xem, được cùng anh trao đổi, phẩm bình.

Mạch nguồn trên các trang viết của Hồng Hải không gì khác là sự giàu có, tươi xanh của hiện thực đời sống. Một thế giới luôn tươi xanh, luôn ngổn ngang, bề bộn. Nó được Hồng Hải khai thác chắt lọc từ thế mạnh của người đi nhiều, gặp nhiều để thấy và biết được rồi viết lên.

Vâng. Dù ai đó, có là “đại mộng, đại giác” trên cõi đời này, cũng không thể đem tâm hồn mình ra mà thay thế cho một thế giới “vô biên độ” ngoài kia. Vậy là, bám vào sở trường, không tự mình đánh lạc cái thế mạnh mình có, Hồng Hải đã bám vào cõi thực. Ðã đi từ “hiện thực xanh rờn”. Ði từ vòng rộng của không gian đời sống. Ði từ trực giác. Từ cái “mỏ lộ thiên” đầy phồn sinh, phồn khí ấy mà khai thác, mà viết.

Hồng Hải viết khá nhiều về quê hương đất nước. Viết về người mẹ. Viết về những “Người vợ”. “Người lính anh hùng”. Viết về những người lao động quên mình trong chiến đấu, trong xây dựng, trên công trường, trên nương rẫy, trên khắp nẻo biên cương, mưa nắng, gian lao… Những trang viết của Hồng Hải thực sự là những bức tranh đa màu sắc, giàu chất ký. Lượng thông tin luôn làm nên sự phong phú, sinh động… Và từ đại giác này, Hồng Hải đã liên tưởng, đã mở ra cái “đại mộng” trong suy nghĩ, trong phát kiến của riêng mình.

Dễ nhìn thấy, từ 10 bộ phim tư liệu, 5 đĩa ca khúc, 9 tập văn xuôi và 4 tập thơ… Chân dung Hồng Hải đều hiện lên từ trang viết, biểu hiện sự kết tinh, sự thăng hoa, cất cánh từ hiện thực sinh động của cuộc đời. Nói như nhà thơ Xuân Diệu những trang viết có được của Hồng Hải, đó là giây phút “cưới nhau” giữa hiện thực đời sống và sức rung mạnh mẽ của con tim.

Với tập “Mường Thanh - điểm hẹn ân tình” - tập thơ thứ tư vừa ra mắt bạn đọc, nhìn từ góc độ nào, lát cắt nào, những trang viết của Hồng Hải cũng giàu nét chấm phá ngoại hình. Nhà thơ say mê ngắm nhìn và tự sự. Tự sự để kể việc. Tự sự để tái dựng cảnh vật. Tự sự để trực tả. Tự sự để vừa đi vừa khơi dậy tâm tình, suy nghĩ. Tự sự để “sinh sự, sự sinh”. Tự sự để tạo nên va đập mà tìm lấy cảm rung mà khai sáng.

Ví như, trong bài “Mường Thanh” anh viết:

Người lính hiểu từ nắm đất Mường Thanh

Có mồ hôi pha trộn máu cha anh.

Một Mường Thanh trong lửa đạn bom cày

Dấu đất năm xưa trên đất Ðiện Biên

Ðã ghi tạc vào biên niên sử…

Hoặc trong bài “Mường Lay ơi” là dòng tự sự:

Em hát: Inh lả ơi. Bên dòng Nậm chảy

Những đêm hè sau mùa gặt ngắm trăng

Thơm mùi cốm Chin Luông mẹ giã

Mai lên đường em gói vội lá dong.

Rõ ràng, hình ảnh người lính Mường Thanh, máu, mồ hôi pha trộn. Hình ảnh, Mường Thanh lửa đạn bom cày. Hình ảnh đất Ðiện Biên đã tạc vào biên niên sử. Với dòng Nậm chảy đêm trăng mùa gặt. Với mùi cốm Chin Luông. Với gói cơm lá dong… Mai anh lên đường… Tất cả đều là bức tranh bề bộn có từ cái nhìn ở thế giới bề mặt. Ðều có từ thi nhãn và đều đi qua thi nhãn để Hồng Hải tự sự, giãi bày.

Bằng nghệ thuật tìm lấy sức gợi từ nghệ thuật tự sự, nghệ thuật tả và kể, Hồng Hải đã viết nhiều về những chiến công của các anh hùng liệt sĩ, như: Tô Vĩnh Diện, Phan Ðình Giót, Bế Văn Ðàn, Trần Can, Trần Văn Thọ. Hay anh hùng, liệt sĩ Công an Nhân dân Phạm Văn Cường, anh dũng hy sinh trên mảnh đất Tây Trang.

Hồng Hải viết nhiều về các nhà kinh tế đang ngày đêm làm đổi thay diện mạo đời sống, làm giàu cho đất nước quê hương. Anh viết về Ðiện Biên với dấu tích, khi thì cuộc chiến vĩ đại hiện về trên mảnh đất, tháng năm lịch sử. Khi thì thành phố hoa ban trong nét đẹp của ngày mới thanh bình. Ở những áng thơ này, Hồng Hải có những câu thơ thật ấn tượng và gợi cảm:

Thành phố trẻ khoác lên mình

Màu hoa ban trắng

Hoa trắng trong, trinh bạch của loài hoa

Như cô gái trên đèo cao lộng gió

Hoặc

Ðèo Pha Ðin mây vẫn cuộn trôi

Nấc thang chín bậc đất trời

Núi của Phà. Mây của đất… cuộn thương nhau.

Ði theo lối trực giác và trực tả, thơ Hồng Hải hay ở nét đẹp đời thực. Hay ở cái hồn nhiên, chân thật của tình người. Hay ở sự thô mộc, tươi xanh, ngỡ như không nặn nhào, tô vẽ. Hồng Hải có những câu thơ xúc động khi câu thơ ấy được đẩy từ cái tĩnh, tới sự vang, sự lay động nhiều hơn.

Trong tập “Mường Thanh - điểm hẹn ân tình”, tôi thích bài thơ “Tần ngần” theo thể lục bát gồm hai khổ, tám câu. Bài thơ tạo được khoảng trống cần người đọc phải tiếp tục lấp đầy trong vệt loang chảy dài của tâm tình, của nỗi da diết, trăn trở.

Nhớ em định đến mấy lần

Nhìn sang cửa ngõ tần ngần lại thôi

Biết rằng em chẳng ưng lời

Còn e cha mẹ tìm nơi sang giàu

 

Chiều nay trời lại mưa ngâu

Em về bến ấy để sầu cho ai

Bâng khuâng gió thoảng hoa nhài

Ðể người bên ấy thở dài nhìn sang…

“Mường Thanh - điểm hẹn ân tình” đã thực sự làm nên chân dung Hồng Hải - Một tâm hồn trong sáng, nồng đượm. Một giá trị phản ánh với giá trị hữu ích trước đời sống, trước thế giới nhân sinh.

Kim Chuông
Bình luận
Back To Top