Bảo tồn, phát huy trò chơi dân gian truyền thống ở Mường Nhé

08:52 - Thứ Sáu, 12/04/2019 Lượt xem: 7984 In bài viết

ĐBP - Hiện nay trong xu thế hội nhập, các giá trị văn hóa truyền thống nói chung, các môn thể thao, trò chơi dân gian nói riêng đang đứng trước nguy cơ mai một. Tuy nhiên, là huyện vùng cao, biên giới với trên 90% là đồng bào dân tộc thiểu số, các trò chơi dân gian vẫn chiếm vị trí độc tôn trong các lễ hội, đời sống tâm linh của bà con Mường Nhé.

Trò chơi dân gian truyền thống là một trong những di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng của dân tộc Hà Nhì nơi cực Tây Tổ quốc. Ông Lỳ Xuyến Phù, Người có uy tín, bản A Pa Chải (xã Sín Thầu), chia sẻ: Ðồng bào Hà Nhì, sinh sống chủ yếu ở 3 xã: Sen Thượng, Leng Su Sìn, Sín Thầu với nhiều nét sinh hoạt văn hóa truyền thống đa dạng, phong phú giàu bản sắc. Ðặc biệt, các trò chơi truyền thống, gồm: Ném còn, đánh đu, bập bênh... thường được người Hà Nhì tổ chức vào các ngày lễ, tết; lễ cúng bản. Ðiển hình nhất là ném còn. Không giống với các dân tộc khác, người Hà Nhì không dựng cột tre mà chỉ ném qua lại với nhau. Quả còn được làm bằng những mảnh vải vụn cắt thành hình ô vuông, có cạnh khoảng 18cm, gấp chéo 4 góc vào nhau, bên trong nhồi bằng hạt bông hoặc thóc biểu thị của sự cầu mong sinh sôi nảy nở. Có hai cách chơi chính: Nam nữ thanh niên chưa vợ, chưa chồng thì chơi còn tỏ tình, giao duyên hoặc không phân biệt già trẻ, gái trai, mọi người cùng tham gia, tục này thường diễn ra vào các dịp lễ tết, lễ cúng bản, cúng mường. Qua những trò chơi truyền thống đã góp phần tạo nên không khí vui nhộn, ấm áp, thắt chặt thêm tình làng nghĩa xóm.

Ông Vũ Tiến Hưng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mường Nhé, cho biết: Trò chơi dân gian truyền thống các dân tộc là một trong những “kho tàng” của di sản văn hóa, là sản phẩm mang tính chất vận động cơ thể và giải tỏa tinh thần xuất phát từ lao động sản xuất, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và được lưu truyền bằng miệng, truyền tay, trình diễn, thi đấu… đặc biệt được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng các dân tộc. Hiện nay, trên địa bàn huyện Mường Nhé đã và đang gìn giữ và phát triển các trò chơi dân gian truyền thống của nhiều cộng đồng dân tộc, như: Ném còn, tó má lẹ, đánh đu (dân tộc Thái); đánh cù, chơi bập bênh, đẩy gậy (dân tộc Hà Nhì); đánh tù lu, ném pao (dân tộc Mông)… Những trò chơi thường được tổ chức vào dịp lễ, tết; cúng bản, cúng mường; không quy định độ tuổi mà tùy theo tính chất của từng trò chơi nên mọi người có thể chọn cho mình trò nào phù hợp nhất. Có thể khẳng định, trò chơi dân gian với cộng đồng các dân tộc nói chung, huyện Mường Nhé nói riêng đã hình thành nên ý chí kiên cường, sự dẻo dai và ý thức vươn lên của mỗi con người và tạo nên bản sắc riêng của từng dân tộc; góp phần giáo dục ý thức cộng đồng, bản sắc và truyền thống văn hoá dân tộc cho các thế hệ trẻ.

Ðể bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, trò chơi truyền thống đang có nguy cơ mai một, trước xu thế hội nhập và trào lưu văn hóa mới hiện nay, huyện Mường Nhé đã và đang tích cực huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa, tác dụng của trò chơi dân gian đối với đời sống. Ðặc biệt, hàng năm huyện duy trì và tổ chức Ngày hội Ðại đoàn kết các dân tộc, đưa các trò chơi truyền thống vào ngày hội, như: Ðẩy gậy, ném còn, múa khèn, tù lu... từ đó quy tụ hàng nghìn lượt người tham gia. Huyện cũng tạo điều kiện phát huy thế mạnh từng địa phương, từng dân tộc; xây dựng hình thức tập luyện thể dục, thể thao gắn với đời sống, tập quán của bà con, phù hợp cho mọi đối tượng ở thôn, bản, nhất là chú trọng đào tạo và phát triển các môn thể thao mang tính chất truyền thống. Ðồng thời, đưa các trò chơi dân gian vào hoạt động giáo dục và là sản phẩm đặc thù trong du lịch cộng đồng nơi ngã ba biên; giáo dục truyền thống cho thế hệ sau luôn yêu quý và trân trọng những nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Có như vậy, mới mong gìn giữ, bảo tồn và kết tinh nét văn hóa truyền thống, đặc biệt là trò chơi dân gian trong cuộc sống hiện đại ngày nay.

Phương Linh
Bình luận
Back To Top