Tuyết rơi ở Huổi Mùa

08:42 - Thứ Năm, 28/11/2019 Lượt xem: 11625 In bài viết

ĐBP - Sương giăng trên đỉnh Huổi Mùa. Một buổi sáng, người trong bản phát hiện trời đã thôi rét, những sườn núi hôm qua hôm kia còn phủ đầy tuyết trắng mà hôm nay đã tan hẳn, sức sống bật dậy từ những mầm cây tươi non nhú lên bên kia đồi. Nắng long lanh nắng.

Ngày A Sủng ra đi, Min tiễn con đến dốc núi, rưng rưng căn dặn:

- A Sủng, mày đi bao giờ mày về Huổi Mùa với tau, với bố?

A Sủng nắm bàn tay của mẹ, đôi bàn tay gầy guộc và chai sần, ngón tay nứt nẻ vì những ngày đông lạnh giá.

- Kiếm được nhiều tiền con lại về với mẹ, với bố.

Mặt trời đã lên cao. Xa xa vọng lại tiếng suối chảy róc rách, ngọt ngào êm ả như những giai điệu trong bản tình ca Tây Bắc. Min đứng nhìn A Sủng bước thập thững xuống con dốc. Một lúc sau, Min không còn trông thấy bóng dáng A Sủng nữa. Thằng nhỏ đã đi rất xa, khuất hẳn vào cây cối trập trùng. Trên đường về Min ước giá mà mình có đôi cánh chắc chắn sẽ bay theo gắp A Sủng trở về với mình, để cùng Min và A Lềnh đón Tết. Cuối đông, cái rét ngọt nhường chỗ cho không khí ấm áp vỗ về núi đồi và sắc trắng của hoa mơ hoa mận nở rộ. Mấy hôm nữa là đến Tết, vậy mà Min vẫn không thể giữ A Sủng ở lại Huổi Mùa ăn Tết. Lòng Min buồn miên man.

A Lềnh vừa đi nương về ngang qua hiên nhà trông thấy con trâu bị cước chân, nằm co ro. A Lềnh hốt hoảng buông gùi xuống cái bậc gỗ cầu thang lên nhà, gọi vợ. Ðàn trâu năm con, con nào con nấy run bần bật, mắt lờ đờ do lạnh giá. Min ôm hết mớ rơm khô bó lại từ vụ mùa trước, phủ lên người mấy con trâu đang nằm còng queo. A Lềnh đốt đống lửa ở cạnh chuồng để sưởi ấm cho chúng. Ánh lửa cháy nhập nhoạng trong tiết trời lạnh buốt, ngỡ như sắp tắt.

- A Lềnh, không biết bọn nó có sống nổi qua mùa đông này hay không.

Nghe Min nói, A Lềnh thở dài:

- Mình dốc hết sức giữ ấm cho bọn nó. Sống hay chết do trời cả thôi! Năm nay rét quá! Lại rơi cả tuyết! Biết làm thế nào cho được hả mình? Người trong bản cũng đang kêu gào, khóc lóc kia kìa.

Ðó là những âm thanh tỉ tê vang lại từ mấy ngôi nhà có trâu bò vừa chết cóng. Ở cái xứ Huổi Mùa này, con trâu, con bò nó quý giá và tình nghĩa như con người vậy. Con trâu theo người Mông ra rẫy, cày bừa. Con bò kéo lúa, kéo gỗ. Không có con trâu, con bò như cụt mất một cánh tay. Mà đau. Mà hết sạch cả chì lẫn chài. Nghĩ đến đó, Min thấy xót xa như đông có hình thù cứa vào thịt da Min túa máu.

Ðêm đông năm trước, A Lềnh đang ngồi ngoài sân đốt lửa sưởi ấm bỗng nghe tiếng Min rên rỉ trong buồng. A Lềnh chạy vào thì thấy Min đang quằn quại trên giường, cạnh Min là nắm lá nhai dở, lạ hoắc. A Lềnh bất thần:

- Giàng ơi! Mình sao vậy Min?

- Chồng ơi! Em đau quá! Em vừa ăn thứ lá độc để phá bỏ bào thai trong bụng. Chồng ơi…

Min nói trong nước mắt. Cơn đau đang dâng lên đỉnh điểm. A Lềnh đứng im như trời trồng.

- Ôi giàng ơi! Em có thai bao giờ vậy Min? Sao em lại ăn phải thứ lá độc địa này? Giàng ơi!

- Nhà mình nghèo lắm, ba miệng ăn lo còn không nổi, em sinh thêm đứa nữa lấy gì mà nuôi lấy gì mà sống hả mình?

A Lềnh nuốt nước mắt chạy sang nhà bên nhờ người đàn bà hàng xóm trông Min giúp, còn anh đốt đuốc lên rừng hái ít lá thuốc về kìm lại cơn đau cho Min. Người đàn bà trách Min khờ khạo quá, nuôi không nổi thì người đồng bào góp tiền, góp gạo lại nuôi đứa nhỏ. Tình người trong cái bản nhỏ heo hút này có bao giờ cạn khô đâu? Min không nói gì. Chị lặng lẽ đưa tay xoa bụng.

A Sủng lớn lên, người vạm vỡ hệt như bố. Nó thừa hưởng nét mộc mạc giản dị pha lẫn chút hoang dã núi rừng của người Mông. Mười sáu tuổi nó đã biết dắt trâu đi cày, đi cuốc nương ngô. Những ngày mất mùa đói kém, A Sủng xin Min cho nó lên các bản ở trên của những người dân tộc khác tìm việc làm, cày thuê, gặt thuê. Tí tuổi đầu nó đã biết nghĩ cho bố, cho mẹ.

Huổi Mùa là nơi chôn rau cắt rốn của A Lềnh và Min. Con suối chảy róc rách giữa đại ngàn là nhân chứng của những đêm hò hẹn dưới trăng hiền lành. Những mùa hoa trắng xóa lưng đồi. Ngôi nhà nhỏ trong bản, trước sân nhà có cây mơ tháng giêng bung nở hoa sắc tinh khôi. Tình yêu mọc lên từ đá cuội, thăm thẳm núi rừng, mây gió vô biên. Tất cả hóa thành thiêng liêng trong tâm hồn cả anh và Min, và A Sủng…

Thế rồi, những con trâu cũng lần lượt chết toi. Ngày đầu tiên Min phát hiện con trâu vùi mình trong tuyết, chết cóng, Min bật khóc. A Lềnh đành xẻ thịt nó mang ra chợ bán lại với giá rẻ như rau. Con trâu này chưa kịp làm thịt xong thì con trâu khác cũng lìa đời. “Mặc kệ”, A Lềnh nói, “Giàng cho mình sống sao thì mình sống vậy”. Min lặng câm. Thịt trâu còn tươi, Min mang ra ngồi bên lề đường rao bán. Con đường này dẫn lên đỉnh Huổi Mùa, chỗ đó tháng giêng hoa mận nở tươi roi rói, đứng trông xa là những đỉnh núi điệp trùng, dòng sông trắng uốn khúc quanh chân núi, nhạc rừng vi vu. Khách du lịch vẫn thường tìm đến để khám phá, mở rộng tầm nhìn. Thi thoảng có đoàn khách du lịch ghé lại nghỉ chân, thích thú chụp ảnh, thấy người đàn bà áo váy phong phanh trước mặt là mẹt thịt trâu mới xẻ, họ động lòng thương. Trâu chết, vốn liếng sạch cả rồi, đàn trâu nhà Min chỉ còn mỗi một con khỏe mạnh, “Cầu trời cho con trâu sống qua mùa đông giá lạnh này!”, Min thầm nghĩ.

Tuyết vẫn cứ rơi.

Ở Huổi Mùa, cứ mấy năm thì tuyết lại rơi một lần. Nhưng chưa bao giờ tuyết rơi lâu như năm nay. Nửa đầu mùa đông, tuyết phủ trắng xóa đỉnh núi. Cánh đồng rau màu cũng ngập trong tuyết trắng. Tuyết đầy sân, đám trẻ con ngồi co ro trước hiên nhà nhìn mặt đất lấm tấm tuyết. Chúng không còn thích thú nhặt tuyết vo lại tròn tròn rồi ném nhau như những ngày đầu. Ðàn ông lo che chắn, giữ ấm chuồng gia súc; đàn bà tất bật khâu áo cho con, cho mình; người già nằm trong buồng, bếp lửa vẫn cháy đỏ giữa gian nhà, lửa reo pha lẫn tiếng ho sù sụ, khan khốc.

A Sủng thường theo bố vào rừng trong những ngày đông tháng giá. Nó cúi lom khom nhặt những nấm hương, mộc nhĩ, hái củ năng, rau rừng… để ăn độn với cơm. Lúa má sắp hết, Min phải nấu cơm kèm khoai. Một miếng khoai cõng năm, bảy hột cơm trắng. Bao giờ Min cũng nhường phần cơm cho A Lềnh và A Sủng, để hai bố con ăn lấy sức mà làm lụng, còn Min ăn đỡ rau rừng.

Trời chập choạng tối. Chiều mùa đông trên bản Huổi Mùa buồn se lòng. Ánh sáng kéo nhau trốn mất để lại màn đêm thăm thẳm, sương đêm giăng kín đỉnh đồi. Mùi khoai nướng thoang thoảng từ ngôi nhà nào đó trong bản thơm nức mũi, A Sủng ngồi tựa lưng vào vách. Ðèn mỡ trăng sáng lấp lánh, hoa đèn rụng xuống lớp mỡ kêu xèo xèo, khét lẹt.

- A Sủng, mày vào buồng lấy thêm cái áo nữa mặc vào cho ấm. Sẵn tiện ghé đầu giường lấy gói thuốc thơm cho bố mày, lúc chiều tau gửi hàng xóm đi mua, còn chưa bóc vỏ.

Nghe tiếng mẹ, A Sủng đi vào bên trong. Nhưng nó không lấy áo mặc vào cho ấm mà để vậy, chỉ lấy thuốc thơm cho A Lềnh. Nó chịu lạnh quen rồi! Ở Huổi Mùa đông tới bất ngờ mà đi cũng bất ngờ. Cũng có khi đang nắng chang chang trời bỗng đổi sắc, lạnh thấu xương. Người ta đồn đó là hậu quả của biến đổi khí hậu. Nhưng đối với A Sủng và những người trong bản xa heo hút, biến đổi khí hậu còn là một khái niệm xa vời. Họ chỉ biết cầu trời, cúng ma mỗi khi mất mùa, mưa giông đe dọa sự sống con người. Huổi Mùa nằm tuốt trên núi, đường vào bản quanh co, khúc khuỷu. Ngày trước phải băng rừng, vượt suối hoặc ngược sông mẹ Kha Ly mới lên được bản. Hơn mười năm trở lại đây, du lịch miền núi được khai thác, con đường nhựa được xây dựng men theo triền núi, lên tận đỉnh.

A Sủng vẫn ngồi đó, mắt nó nhìn về khoảng tối xa xăm. A Sủng đang nghĩ ngợi điều gì không ai biết được. Trong lòng đứa con trai đang tuổi dậy thì có nhiều niềm nỗi. Ðôi lần nó có cảm giác chán ngán cuộc sống tù đọng quẩn quanh, mở mắt ra chỉ thấy núi đá với cây rừng, nhưng rồi nó kìm chế được. Còn bây giờ, A Sủng đang nghĩ ngợi về một chuyến đi xa…

Dưới nhà, con trâu vẫn còn thức. Chốc chốc nó lại run lên, vách chuồng cũng rung theo. Tuyết vẫn rơi trong đêm đông tịch mịch.

“Nhắn người nhớ về bản em đây

Trồng lúa làm rẫy đêm ngày

Mùa lúa no bản

Hỡi người nhớ về - bản em.”

 

Nhắn anh ơi nhớ về vui cùng dân bản

Ðánh tiếng cồng đó người cùng em

                                    đến đồng lúa vàng

Mùa lúa thơm bản

Nhắn người đón về đây nhớ”…

Min ngồi xõa tóc hát điệu hát nhắn gửi giao duyên của người Mông, điệu hát mà ngày xưa Min hát cho A Lềnh nghe bên bờ suối, dưới ánh trăng ngà. Min hát mà lòng bồi hồi nhớ lại cái thuở vào yêu, đẹp như mùa hoa ban bung khắp núi rừng.

Con gà rừng chưa kịp gáy thì ở có tiếng người la ó ở những ngôi nhà cuối bản:

- Giàng ơi! Mất hết rồi! Hết sạch rồi!

- Chuyện gì đó? - A Lềnh chạy hốt hoảng lao xuống cầu thang chạy nhanh về phía đó. Chân anh đạp trên tuyết. Lạnh se sắt.

- Con ngựa hôm qua tôi buột dưới sàn, cho ăn cỏ, mà sáng dậy nó đi đâu mất tăm, chỗ dây thừng bị cắt nham nhở đây này!

Người đàn bà mặt mày tái mét khóc lóc thảm thương. “Mất rồi, lấy gì mà sống hả trời”, bà bưng mặt khóc. Trong lúc A Lềnh đang loay hoay chỗ đám đông bị mất ngựa thì đằng này, Min hớt hải gọi chồng, giọng run run, sền sệt:

- Chồng ơi! Con trâu nhà mình… cũng bị mất luôn rồi! Ai đó dắt con trâu của mình đi rồi! Chồng ơi…

A Lềnh chạy về nhìn cái chuồng trống trơn, cỏ khô trâu ăn quá nửa vẫn còn nằm ở đó, vết chân trâu lấm tấm trên sân. Các nhà khác cũng bị trộm dắt trâu, bò, ngựa… đi mất.

- Hết rồi! Mất hết tất cả rồi! - A Lềnh ôm đầu, ngồi khuỵu xuống. Tuyết bám vào da thịt anh. Bấy giờ anh không còn thấy đau thấy lạnh tê vì tuyết nữa, mà lòng anh đang tê. Con trâu còn sót lại định bụng cuối mùa anh đi thuê trâu đực về cho trâu cái chữa nghén rồi đẻ trâu con mà làm lại từ đầu, giờ cũng mất.

- Biết thế nào được hả mình? Trâu nhà mình mất. Ngựa nhà người cũng mất. Ở cái bản Huổi Mùa này có bao giờ bị mất trộm thế đâu! Ôi giàng ơi!

A Lềnh ngồi ngẫm ngợi một lát, nhìn vợ rồi buột miệng:

- Thôi, trâu cũng mất rồi! Vợ chồng mình còn gì ăn nấy, vẫn sống tiếp, vẫn bám đất bám núi mà cải thiện cuộc đời… Chứ biết sao bây giờ?

Min lau nước mắt, gục mặt vào vai chồng. Sau đợt ấy, người trong bản đi tìm bọn trộm trâu trộm ngựa trong đêm mùa đông, nhưng không thấy. Bẵng đi một thời gian không ai còn nhắc đến bọn trộm lạ huơ đêm hôm ấy. Cuộc sống trở lại bình thường. Lạ lắm! Những con người ở bản Huổi Mùa dẫu cơ cực thế nào họ cũng sống, cũng vươn dậy. Họ như cây cỏ dưới lớp tuyết giá lạnh mùa đông. Khi tuyết tan, cỏ cây ngóc đầu trỗi dậy sống mạnh mẽ cho trọn một cuộc đời.

Mấy hôm sau, mùa đông trôi qua. Tuyết tan và con đường vào bản cũng trở nên quang đãng. Min đeo gùi lên nương. A Lềnh đi trước, Min theo sau. Nắng dịu dàng phủ trùm đôi vai họ…

A Sủng ra đi. Bóng nó khuất hẳn giữa núi đồi.

Mùa đông đi qua, trả lại cho Huổi Mùa con đường làng xinh đẹp, cỏ cây xanh tốt, ngoài nương, hoa màu đang rung rinh đón ánh nắng mặt trời.

A Sủng đi, trong lòng mang một khát khao thay đổi cuộc đời, để một lúc nào đó nó trở lại Huổi Mùa thân yêu, nó sẽ đủ sức gánh gồng cả gia đình vượt qua những gian lao trong cuộc đời. Ðể được bình an. Ðể được hạnh phúc.

Truyện ngắn của Hoàng Khánh Duy

Bình luận
Back To Top