Mùa sấu

Sấu là một loại quả ăn khó quên mà trời đất ban phát. Mùa thu còn gì thú hơn được thưởng thức vị ngọt quyện hòa chua thanh thanh của trái sấu chín vàng ươm. Còn mùa hè, sấu xanh, sấu non là một món ăn luôn được ưa thích. Rau muống luộc, nước có vài quả sấu đánh dấm còn gì ngon hơn. Vài con cá, mớ tép nấu canh sấu cũng rất tuyệt vời. Hay đơn giản nhất, vài quả sấu xanh đập qua, dầm nước mắm là thành một món chấm khó cưỡng. Rồi sấu ô mai, sấu ngâm đường, đều là những món ăn vặt, giải khát hấp dẫn.

Xưa, các làng quê vùng đồi trung du nhà nào cũng trồng một cây sấu, cho dù loại này thân to tán rộng, tốn đất, giá trị kinh tế không cao. Vì sao vậy? Ðơn giản, dễ hiểu, sấu là món vườn, dễ ăn, nhiều tiện lợi của nhà quê. 

Ở miền núi sấu ít được trồng vì sẵn, nhiều trong rừng. Ði rừng, ta dễ dàng bắt gặp những cây sấu hai ba người ôm, cao vút. Sấu rừng to cao nên khó lấy quả xanh, chỉ khi chín rụng, dân bản mới rủ nhau đi lấy. Mùa sấu chín, thấy từng đoàn, bung nọ gánh kia từ rừng ra.

Sấu ở vườn nhà, trong rừng rồi sấu ra phố. Trong số những cây bóng mát ở Hà Nội thì sấu được xem là loài phù hợp. Sấu cây, bóng mát làm nên những phố dài, mênh mang, vừa mát mẻ vừa nên thơ. Sấu quả đậm đà hương vị quê hương.

Ở Ðiện Biên, sau một thời gian dài rừng bị ít đi, sấu rừng trở nên hiếm hoi. Nhiều người nhớ hương vị quả chua, phải đặt mua từ dưới xuôi lên. Vài năm trở lại đây, sấu đã cao xanh trên hè phố. Bạn muốn nhiều, ra chợ Mường Thanh có ngay. Bạn muốn sấu “rơi vào áo người ngắm quả” thì sẽ cùng nhau cầm sào, ngửa cổ, đón từng chùm, từng chùm sấu xanh mát giữa mùa hè.

Sấu tụ lại, kết nối bao ký ức, gần gũi thân thương. Sấu làm nên hồn cốt quê hương.