Cần thay đổi để phát huy hiệu quả

Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay bắt nguồn từ hoạt động đua thuyền truyền thống giữa người dân các bản của đồng bào Thái trắng ở TX. Mường Lay trong dịp đầu năm mới. Do biến thiên của lịch sử nên hoạt động này đã bị gián đoạn mất nhiều năm. Thực hiện chủ trương phục dựng và bảo tồn văn hóa truyền thống, Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay đã được phục dựng từ năm 2015 với quy mô cấp thị xã và cấp tỉnh. Ðến nay Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay đã trở thành sự kiện văn hóa, thể thao nổi bật trong năm và là điểm nhấn quan trọng trong hoạt động xúc tiến du lịch của TX. Mường Lay nói riêng và tỉnh Ðiện Biên nói chung. Thế nhưng nếu nhìn ở góc độ rộng hơn có thể thấy rằng, sau nhiều lần điều chỉnh nội dung nhằm kích cầu du lịch thì đến nay Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay mới chỉ thu hút chủ yếu người dân trong tỉnh và một số vùng lân cận, chưa tạo thành sản phẩm du lịch đặc sắc, có sức lan tỏa đối với du khách trong nước và quốc tế, chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế của địa phương.

So với những lần tổ chức trước, Lễ hội Ðua thuyền đuôi én năm nay có một số điểm mới, như: Hoạt động đua thuyền được tường thuật trực tiếp qua hệ thống phóng thanh tại chỗ để tăng phần sôi động và người dân có thể nắm bắt diễn biến của các đội đua; vấn đề chỗ ăn, nghỉ cho du khách, những năm trước thường quá tải thì đến nay đã có hàng trăm gia đình đủ điều kiện cơ sở vật chất và kỹ năng tổ chức hoạt động du lịch cộng đồng, sẵn sàng phục vụ khách đến ăn, nghỉ trong những ngày diễn ra lễ hội. Ðiều này hoàn toàn phù hợp với thực tế khi địa phương có lượng du khách tăng đột biến trong một thời điểm. Bên cạnh đó, các hoạt động quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại cũng được triển khai rộng rãi, các môn thi đấu, trò chơi dân gian cũng phong phú hơn… Thế nhưng tại nơi tổ chức sự kiện lại xảy ra tình trạng các dịch vụ không liên quan như: Quá nhiều điểm vui chơi có thưởng, các quầy bán kem, đồ ăn vặt lấn át không gian lễ hội làm mất tính thẩm mỹ và ảnh hưởng đến các hoạt động truyền thống.

Trong khuôn khổ lễ hội có 3 hoạt động chính thu hút sự quan tâm của nhân dân và du khách, đó là: Ðêm văn nghệ khai mạc, lễ tế thần sông nước và hoạt động đua thuyền đuôi én trên lòng hồ. Tuy nhiên, chỉ có phần lễ tế thần sông nước là thực sự gây ấn tượng với đầy đủ các nghi lễ truyền thống từ trang phục của chủ lễ, người tham gia lễ tế, lễ vật cúng tế cho đến lời văn tế… Nội dung đêm văn nghệ khai mạc cũng được chia làm 2 phần: Phần 1 là “Lễ hội đua thuyền đuôi én” và phần 2 là “Mường Lay vang mãi một dòng sông”. Tuy vậy chỉ nội dung phần 1 có nhiều tiết mục văn hóa, văn nghệ đặc sắc mang đậm nét truyền thống, gây ấn tượng với người xem còn nội dung phần 2 khá hiện đại với phần trình diễn trang phục các dân tộc và một số bài hát, múa hiện đại. Phần 2 của đêm khai mạc được người xem cảm nhận giống trích một phần nội dung của Lễ hội Hoa Ban. Do vậy, đêm khai mạc chưa thực sự để lại ấn tượng đối với những người tham dự. Phần quan trọng nhất được nhiều người mong đợi là hoạt động đua thuyền trên lòng hồ sông Ðà thì cho đến nay, sau 7 lần tổ chức vẫn chưa có nhiều thay đổi cả về nội dung và hình thức. Mỗi đội đua có 18 vận động viên và bốc thăm để 3 đội cùng thi đấu một lượt. Trong khuôn khổ một “lễ hội truyền thống” và lại là hoạt động chính của lễ hội nhưng thay vì mặc trang phục truyền thống thì các vận động viên lại mặc trang phục thể thao hiện đại làm mất đi giá trị hình ảnh của hoạt động. Cùng với đó, do nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan nên có quá ít đội tham gia nội dung đua thuyền đã không tạo được ấn tượng và có sức lan tỏa.

Có thể thấy rằng Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay là sự kiện có tính chất quan trọng trong hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch của địa phương. Ðây cũng là sự kiện mở đầu trong chuỗi sự kiện của Lễ hội Hoa Ban đã dần khẳng định thương hiệu trong các sản phẩm du lịch của tỉnh Ðiện Biên. Qua 7 lần tổ chức, Lễ hội Ðua thuyền đuôi én TX. Mường Lay đã có tác động tích cực đến hoạt động xúc tiến du lịch, là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với người dân. Thế nhưng, để trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng có sức thu hút du khách trong nước và quốc tế thì còn nhiều việc phải làm. Trong đó các mục tiêu quan trọng là: Phải có bản sắc đặc trưng, quy mô đủ lớn và mở rộng liên kết để tăng tính hiệu quả.