Sử dụng gạch không nung chưa đúng lộ trình
Cụ thể hóa chủ trương trên, ngày 31/7/2014, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 2761/KH-UBND về triển khai Chương trình Phát triển vật liệu xây dựng không nung đến năm 2020 và lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công, lò thủ công cải tiến, lò đứng liên tục và lò vòng sử dụng nhiên liệu hóa thạch trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Sở Xây dựng ban hành nhiều văn bản hướng dẫn sử dụng VLKN trong các công trình sử dụng vốn Nhà nước, nhưng việc sử dụng VLKN trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có chuyển biến tích cực.
Sản phẩm gạch không nung hiện nay chủ yếu tiêu thụ trong xây dựng tư nhân.
Qua khảo sát tại các công trình xây dựng dân dụng, trụ sở cơ quan, nhà làm việc, nhà máy, trường học... cho thấy một điểm chung: Hầu hết vẫn sử dụng vật liệu nung truyền thống (gạch đỏ, gạch tuynel), số lượng công trình sử dụng gạch không nung rất ít, mà như báo cáo của Sở Xây dựng thì đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh mới có 4 công trình, dự án đầu tư xây dựng bằng vốn Nhà nước sử dụng gạch không nung, gồm: Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Ảng; nhà tiếp công dân UBND tỉnh; nhà sinh hoạt cộng đồng và sân vận động TX. Mường Lay với tổng số hơn 800 nghìn viên gạch.
Vì sao gạch không nung không được sử dụng nhiều trong các công trình xây dựng được ông Nguyễn Thành Phong, Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: “Yếu tố tâm lý và thói quen quyết định sự lựa chọn của người dân. Người dân đã quá quen với sự hiện diện của gạch nung từ nhiều năm nay. Vì thế, để chuyển sang gạch không nung là một chặng đường dài và khó khăn. Hơn nữa, điều đáng lo ngại là các chính sách “đỡ đầu” cho loại vật liệu này vẫn còn khá mỏng, khâu tuyên truyền lại chưa được chú trọng đúng mức. Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư các công trình, nhà thầu tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công xây dựng, nhà thầu giám sát thi công, các tổ chức có thẩm quyền thẩm tra, thẩm định các dự án đầu tư xây dựng công trình cũng nhận thức chưa đầy đủ về trách nhiệm của mình trong việc sử dụng VLKN đối với các công trình xây dựng, dẫn đến vi phạm quy định sử dụng VLKN trong các công trình xây dựng theo Thông tư 09 của Bộ Xây dựng”.
Để gạch không nung thay thế gạch nung truyền thống trong các công trình xây dựng, các cơ quan chức năng cần tăng cường rà soát, kiểm tra việc sử dụng loại vật liệu này ngay từ khâu tư vấn thiết kế công trình. Bên cạnh đó, cần có những biện pháp quyết liệt hơn nữa nhằm xoá bỏ các lò gạch đất nung thủ công đang hoạt động làm mất đất canh tác và gây ô nhiễm môi trường theo đúng chủ trương.