Người “nông dân” đặc biệt

Người nông dân ấy là Nguyễn Ðức Lợi - ông chủ cơ sở nuôi trồng tảo xoắn bằng công nghệ nhà kính tại bản Bua, xã Ẳng Tở, huyện Mường Ảng. 

Anh Nguyễn Ðức Lợi làm việc trong phòng thí nghiệm.

Vốn là một nhà văn, nhà thơ, công việc chính của anh là sáng tác, thả hồn vào những con chữ, nhưng sau một trận ốm “thập tử nhất sinh” phải tiêu tốn rất nhiều tiền bạc anh mới qua khỏi. Từ đó anh bắt đầu “xoay” sang làm kinh tế. Ban đầu, mày mò đóng lò ấp trứng gà, vịt bán song không đủ sống; anh quay sang nấu rượu, chạy xe ôm rồi nuôi ong, nuôi lợn rừng, trồng cà phê… nhưng, tất cả những công việc ấy đều không đem lại thành công như mong đợi. Ðó là hậu quả của việc “làm thật ăn cháo”! Nghe có vẻ chua chát nhưng đúng. Làm sạch, làm tốt thì dĩ nhiên là đầu vào luôn cao, đầu ra không tương xứng. Có người xui anh cứ “hư” một lần đi, sống đã rồi thì lại “ngoan”! Khuyên thì khuyên vậy nhưng ai lạ tính anh nữa, làm điêu là ăn không trôi ngủ không yên. Bạn của anh đã làm thử một phép tính, với hơn 4.000 con lợn rừng anh từng bán, chỉ cần gửi vào bụng mỗi con 1kg cám, bán giá trung bình 150.000 đồng, anh cũng thu về 6 tỷ đồng, nhưng anh nhất quyết không làm!

Tôi gặp anh tại cơ sở nuôi trồng tảo xoắn nằm lọt trong trang trại cà phê rộng gần 8ha. Biết tôi đi đường xa đến anh tiếp tôi bằng một cốc tảo xoắn tươi nguyên chất được pha với mật ong rừng. Nói về “công cuộc” nông dân của mình, anh bảo: “Chả làm thì có khi đã có biệt thự, xe hơi; làm vào rồi thành con nợ khủng. Ðã vài năm anh hầu như không ngủ nổi một đêm trọn vẹn, anh sợ phải mơ giấc mơ phá sản, nhà cửa tan hoang, vợ con nheo nhóc…”.

Từ những khó khăn tưởng tuyệt vọng ấy, thật lạ kỳ là anh không hề gục ngã. Ðêm đêm, anh kẻ vẽ, tính toán đến cả yến giấy cho hàng chục dự án có khả năng kéo anh từ vũng bùn lên - có dự án giờ không làm được anh vẫn tiếc, vẫn ấp ủ… Rồi anh tìm ra viên thuốc có thể sẽ chữa khỏi căn bệnh nhức đầu hành anh ròng rã 20 năm qua; đó là viên tảo xoắn khô của Nhật. Anh đặt mua và dùng thử, thấy đỡ, nhưng lạ là thuốc mà sao tanh thế? Anh tìm hiểu thì được biết đó là tảo biển (hay còn gọi là tảo xoắn, tên khoa học là Spirulia platensis), với một khái niệm bất dịch: không tanh không phải là tảo(!)

Cơn nghiện đọc trong anh như sống dậy. Anh lao vào tìm kiếm, tài liệu trong nước ít ỏi, anh tìm đọc các tài liệu nước ngoài… và rồi, khi sách chưa giúp được anh thì “cái chân đi chơi” lại khiến anh bừng tỉnh. Anh nhớ mấy năm trước trong chuyến đi Thái Lan thấy hệ thống Khách sạn Hoàng gia Thái Lan hút khách bằng một cốc nước xanh xanh, dành cho người Tây uống mà anh chắc mẩm “do Tây thèm rau má”. Sau đêm đó, anh nhớ lại dòng chữ Spirulina in trên cốc nước ấy… Anh lại đọc được bản chất của tảo xoắn tươi nguyên chất là không mùi (không tanh), không vị. Anh cũng biết chắc chắn tảo tươi tốt nhất, rồi mới đến tảo mảnh khô, tảo bột khô, tảo viên… Anh tự đặt ra mục tiêu làm thế nào “sở hữu” được bí quyết làm ra cốc tảo tươi không tanh ấy, rồi anh lập kế hoạch quay lại nước này để tận mắt chứng kiến “công trình” nuôi tảo hệ kín ngay trên nóc Khách sạn…

Tôi hỏi anh, vì sao nước mình không có tảo xoắn tươi, mà tảo xoắn vốn dĩ đã được nuôi trồng ở Vĩnh Hảo (Bình Thuận) từ những năm 70 của thế kỷ trước? Anh bảo có! Tảo không tanh về cơ bản là do nuôi hệ kín, không lẫn tảo tạp, tảo dại để tránh gây ngộ độc, khi thu hoạch không phải xử lý, nên tảo không bị chết. Tanh chính là do tảo đã phân hủy. Nuôi tảo hệ kín thực ra dễ hơn nuôi hệ hở, tuy nhiên đầu tư lớn, năng suất thấp; và đặc biệt là lại nuôi trong nhà kính như anh, đảm bảo về nhiệt độ, ánh sáng… là vô cùng tốn kém, nên hầu như người ta chỉ thực hiện trong phòng thí nghiệm hoặc với mô hình vài thùng, vài hộp nuôi để dùng.

Tảo xoắn tươi Spirulina chứa hơn 300 chất quý, đặc biệt có 8 axit amin thiết yếu mà con người không tự tổng hợp được; uống tảo xoắn tươi nguyên chất thường xuyên sẽ giảm 80% nguy cơ bệnh tật… Vì thế mà chả ngẫu nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới công nhận tảo xoắn spirulina là thực phẩm bảo vệ sức khỏe loài người tốt nhất thế kỷ 21.

Ðam mê thôi thúc, anh đã giấu vợ vay mượn cả tỷ đồng để xây dựng khu nuôi trồng, nhà thí nghiệm, kho vô trùng, máy móc lỉnh kỉnh vài trăm chiếc… Thoạt đầu là mua công nghệ của một người gọi là “chuyên gia” trong lĩnh vực này. Nhưng những gì anh “mua” không thấy giống với những gì từ tài liệu mà anh đã nhờ dịch. Bằng chứng là chưa đầy 1 tháng mua công nghệ tảo giống chết, tảo thương phẩm cũng hóa nước lã. Anh bốc điện thoại gọi hỏi thì bị chặn facebook, chặn cuộc gọi… Chả bấu víu được vào đâu, anh lại lặng lẽ book vé máy bay vào Nam ra Bắc, nhưng khốn nỗi chả ai điên đi đưa tảo vào nhà kính nóng như nung mà nuôi giống nên anh đành quay về tự học. Với bản tính thích nghiên cứu, tìm tòi anh bắt tay vào cái thứ công việc mà ai cũng bảo là… điên!

Anh đi về Hà Nội như đi chợ, mua từ cái bút thử độ PH, đến cái ống nghiệm, đèn cồn, pipet, đĩa petri, bột genlatin, máy khuấy, đèn UV… về bắt tay vào phân lập tảo gốc. Sau 30 - 35 ngày, anh thu về 10ml tảo gốc sạch, thuần chủng đầu tiên. Mừng quá, anh khóc rống lên giữa rừng hoa cà phê trắng muốt.

Ðến nay, bình quân 1 tháng trang trại anh cung cấp ra thị trường khoảng 150 - 200kg tảo tươi thông qua hàng chục đại lý phân phối ở Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác. Nhưng điều làm anh vui nhất đó lại chính ở các đối tác đã ủng hộ anh từ những ngày đầu chập chững. Họ đã rất trân trọng anh, rất ủng hộ anh và cũng rất quyết tâm cùng anh xây dựng một thứ sản phẩm mang thương hiệu Made in Việt Nam… Ðiều khiến anh vui mừng không kém là tảo xoắn tươi cao cấp không tanh của anh cũng nhờ những tấm lòng như thế đã sang Ðức, Singapore, Thái Lan - những thị trường mà trong mặc định của mọi người là chỉ có ta phải nhập của họ!

Với quan niệm không có khách hàng khó tính, không có thị trường khó tính chỉ sợ mình không làm được, cho nên, dù mới đi vào hoạt động nhưng với những gì đã và đang làm được, trong tháng 8 vừa qua, Trang trại Tảo xoắn tươi cao cấp Spirulina Nguyễn Ðức Lợi vinh dự được nhận giải thưởng “Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2017” của huyện Mường Ảng.