Căng tin Trại giam Nà Tấu rất sạch sẽ, ngăn nắp.
Qua một hồi trao đổi, Phó Giám thị - Tô Thế Vũ đứng dậy nói: Hết giờ làm việc rồi, mời ông và gia đình xuống ăn cơm cùng đơn vị. Khi đi xuống khu nhà ăn, Phó Giám thị nhắc nhân viên quản lý nhà khách mở sẵn 2 phòng, để cho khách nghỉ buổi trưa.
Bước vào phòng khách, tôi ngỡ ngàng, mỗi phòng khách có cả giường đơn, giường đôi, khá đầy đủ trang thiết bị. Tuy không sang trọng, nhưng có vẻ ấm cúng, quy củ và sạch sẽ.
Khi đến khu thăm gặp, chậm mất 15 phút, Phó Giám thị cười nói: Nghỉ ngơi thoải mái chứ? Khu nhà khách đó, chúng tôi có ý định mở rộng, cho thân nhân thuê nghỉ khi có nhu cầu với giá rẻ, phù hợp cho mọi người. Ðấy, anh xem, đúng giờ chúng tôi đã vào việc hết rồi. Ðại tá Tô Thế Vũ kéo tay tôi và nói: Anh vào đây, vào đây. Hãy cảm nhận khu vực căng tin, nơi mua quà, ăn uống cho thân nhân người phạm tội và phạm nhân. Nơi đây tự phục vụ là chính. Tôi ngồi xuống ghế, quan sát xung quanh thấy rất sạch sẽ, khoa học, ngăn nắp. Phó Giám thị chỉ tay: Ðó, anh nhìn bảng niêm yết giá các mặt hàng xem. Giá công khai, ai cũng được biết. Phạm nhân tự phục vụ là chính.
Trời đã về chiều, xong công việc, Phó Giám thị - Tô Thế Vũ nắm tay tôi: Như đã trao đổi trước, bây giờ tôi mời anh đi xem nơi giam giữ phạm nhân. Dọc đường vào khu vực lõi, đứng nhìn những luống rau thẳng tắp, xanh mướt, từng nhóm phạm nhân vẫn chuyên cần lao động, họ như những người nông dân đang làm việc trên đồng ruộng của gia đình mình.
Cánh cửa mở, một khuôn viên rộng rãi, ngăn nắp, sạch sẽ hiện ra, tôi hỏi: Trại mình có bao nhiêu phạm nhân? Phó Giám thị trả lời: Hiện nay, khoảng 1.600 phạm nhân. Mời anh vào xem và cảm nhận nơi nấu ăn cho phạm nhân, tiện xem luôn các luống rau thơm thân mập mạp, lá xanh mướt. Chúng tôi chỉ tưới, chăm bón rau bằng nước vo gạo thôi đấy, tuyệt đối không dùng chất kích thích, vì mình trồng để ăn mà.
Còn đây, nhà ở của phạm nhân, khu vực dành cho những phạm nhân có mức án cao, phòng ngủ thoáng mát, gọn gàng, sạch sẽ, mỗi người có một chỗ ngủ. Quan sát phòng tắm, các bể đầy nước sạch, nơi vệ sinh kín đáo. Tôi hỏi một phạm nhân: Nước sinh hoạt có đủ không? Phạm nhân cười và nói: Thưa cán bộ, nước tắm, giặt, vệ sinh thoải mái. Tôi động viên họ: Cũng mong rằng các anh cải tạo tốt, sớm được về với gia đình và hòa nhập với cộng đồng.
Theo hướng chỉ tay của Phó Giám thị, trước mặt là nhà học tập cộng đồng, bên cạnh là sân bóng chuyền, sân dụng cụ thể dục thể thao tổng hợp và đằng sau là sân bóng đá. Tại sân bóng đá, hàng tuần phạm nhân chia nhóm để thi đấu bóng đá với nhau. Bước vào hành lang của nhà học tập cộng đồng, đây là một hội trường lớn, dành cho phạm nhân học tập, tổ chức các sự kiện, lao động học nghề, gia công các sản phẩm hàng hóa của phạm nhân. Phía bên kia là trạm xá, như một trạm y tế xã, có vườn thuốc nam, có giường bệnh của phạm nhân, có khu vực cách ly những bệnh truyền nhiễm và có quy chế phối hợp với ngành Y tế tỉnh, các bệnh viện về khám chữa bệnh cho phạm nhân.
Xung quang là các bức tường rào cao vút của trại giam. Bù lại, được điểm xuyến bằng những bức tranh cổ động, dòng thông điệp nhắn nhủ của chính những phạm nhân tự vẽ và tự viết ra: “Hãy tránh xa ma túy”, “Trại là nhà”, “Cải tạo tốt, niềm tin và tương lai”...
Những cố gắng của Ban Giám thị Trại giam trong xây dựng môi trường phù hợp qua việc duy trì sinh hoạt tập thể, lao động cải tạo để nắm bắt tâm tư, tình cảm của phạm nhân. Từ đó để phạm nhân yên tâm lao động cải tạo sớm trở về hòa nhập cộng đồng.