Vẫn còn tình trạng khai thác cát trái phép ở Mường Ảng

Do nhu cầu xây dựng ngày càng cao nên trong thời gian qua, ngày càng nhiều hộ dân đầu tư máy móc, phương tiện để khai thác cát trái phép tại các con suối trên địa bàn huyện Mường Ảng (suối Nặm Ẳng, suối Nậm Cô). Ðáng ngại hơn, trong khi hoạt động khai thác cát trái phép ngày một ngang nhiên, công khai thì dường như chính quyền địa phương và các ngành chức năng chưa có biện pháp quản lý, ngăn chặn, xử lý hiệu quả. Bởi khi địa phương và cơ quan chức năng ra quân quyết liệt, thì nạn khai thác cát trái phép tạm lắng, nhưng khi lực lượng rút đi thì hoạt động khai thác lại diễn ra bình thường. Theo thống kê của Phòng Tài nguyện và Môi trường huyện Mường Ảng, tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn tập trung chủ yếu ở các xã: Búng Lao, Xuân Lao, Mường Lạn và Ẳng Tở. Số hộ khai thác cát trái phép ngày một gia tăng. Theo danh sách các hộ khai thác cát và xử phạt hành chính năm 2017, 2018 trên địa bàn huyện Mường Ảng thì năm 2017, có 10 hộ, năm 2018 (tính đến thời điểm hiện tại) tăng lên 15 hộ. Trong đó, có những hộ năm trước bị xử phạt, năm sau lại bị xử phạt như ông Lò Văn Hoán, bà Lò Thị Dém (bản Lao xã Xuân Lao); ông Quàng Văn Tắm (bản Bua 2, xã Ẳng Tở)...

Máy hút cát trên suối Nậm Cô của gia đình ông Lò Văn Tưởng, xã Búng Lao.

Búng Lao là một trong những xã có tỷ lệ hộ dân khai thác cát trái phép tương đối lớn của huyện Mường Ảng. Ông Lò Văn Lan, công chức địa chính xã cho biết: Hiện tình trạng người dân khai thác cát trái phép trên địa bàn xã vẫn tồn tại và khó quản lý. Từ đầu năm đến nay, xã đã lập biên bản xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản đối với 3 hộ gia đình là: Ông Lường Văn Nuôi (bản Xuân Món); Lò Văn Công (bản Co Nỏng); Lường Văn Anh (bản Hồng Sọt, xã Búng Lao). 3 hộ trên có hành vi vi phạm về khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường, nhưng không có giấy phép; tổng số tiền xử phạt hành chính là 7 triệu đồng. Hiện các hộ đã dừng việc khai thác.

Tuy nhiên, tìm hiểu thực tế cho thấy, những hộ vừa bị UBND xã Búng Lao xử phạt, hiện tại máy móc không hoạt động nhưng vẫn nằm nguyên tại hiện trường, đường ống trên suối không hề bị tháo dỡ... Và điều làm chúng tôi băn khoăn  là bên cạnh các hộ bị xử phạt nghiêm minh thì vẫn còn có những hộ chưa bị xử lý dù vi phạm đã rõ ràng. Trường hợp gia đình ông Lò Văn Tưởng, bản Chợ, xã Búng Lao khai thác cát trái phép trên suối Nậm Cô, thuộc địa phận bản Xuân Tre là một ví dụ. Có mặt tại điểm khai thác cát nhà ông Lò Văn Tưởng vào buổi chiều giữa tháng 8, trước mặt chúng tôi là bãi cát có diện tích trên 100m2 vừa được hút cách đây vài ngày đang chờ ráo nước để vận chuyển đi tiêu thụ. Theo một số người dân bản Xuân Tre thì gia đình ông Lò Văn Tưởng đã khai thác cát ở đây được khoảng 2 - 3 năm nay, với 2 máy hoạt động thường xuyên...

Ðể tìm hiểu về tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Mường Ảng, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Phạm Văn Triệu, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, ông Triệu cho biết: Hiện, trên địa bàn huyện chưa một cá nhân, tổ chức nào được cấp giấy phép khai thác cát và nguồn tài nguyên cát trên địa bàn cũng không đủ trữ lượng để cấp có thẩm quyền cấp phép. Tình hình khai thác cát hiện nay của một số hộ dân trên địa bàn là khai thác trái phép. Ðể khắc phục tình trạng này, ngày 6/7 vừa qua, huyện đã ban hành Quyết định số 1605/QÐ-UBND về việc thành lập Tổ công tác liên ngành kiểm tra, rà soát, xác minh, phát hiện và tham mưu xử lý những hành vi vi phạm Luật Ðất đai, Luật Khoáng sản trên địa bàn 6 xã: Ẳng Nưa, Ẳng Tở, Ẳng Cang, Mường Ðăng, Búng Lao, Xuân Lao. Từ ngày 9/7 -  8/8, Tổ công tác đã xuống địa bàn có vi phạm kiểm tra, chỉ rõ những vi phạm, mức vi phạm và xử phạt theo quy định của Nhà nước... UBND các xã có trách nhiệm xử lý vi phạm (đình chỉ, tháo dỡ máy móc...). Ðể xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép vẫn tiếp tục diễn ra do trách nhiệm quản lý của UBND xã yếu kém mà trước tiên là cán bộ địa chính và chủ tịch UBND xã...

Việc khai thác cát trái phép không chỉ gây thất thoát tài nguyên khoáng sản mà còn kéo theo hàng loạt các tác nhân ảnh hưởng xấu đến môi trường và đời sống người dân, như: Làm thay đổi dòng chảy, cạn kiệt nguồn nước ngầm; cảnh quan thiên nhiên bị phá vỡ; sạt lở đất; ô nhiễm môi trường… Do vậy, để khắc phục trình trạng trên, UBND các xã, các cơ quan chức năng cần có biện pháp cứng rắn hơn; không chỉ dừng lại ở mức xử phạt vi phạm hành chính như hiện nay.