Cùng suy ngẫm
Tăng nặng mức phạt đối với lái xe uống rượu bia
Thời gian gần đây, xảy ra hàng loạt vụ tai nạn giao thông thương tâm do lái xe uống rượu bia, cướp đi sinh mạng của nhiều người khiến dư luận hết sức bức xúc. Theo thống kê của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), năm 2018, lực lượng chức năng đã xử lý hơn 91 nghìn trường hợp lái xe vi phạm nồng độ cồn. Chỉ trong bốn tháng qua, cảnh sát giao thông đã xử phạt gần 50 nghìn trường hợp lái xe say xỉn. Có thể thấy, tình trạng lái xe vi phạm nồng độ cồn có xu hướng ngày càng tăng, số vụ tai nạn giao thông có nguyên nhân từ rượu bia cũng gia tăng tương ứng. Hằng ngày đi trên đường, nhiều người luôn có cảm giác bất an khi phải đối mặt với những “tử thần” thình lình xuất hiện từ các quán nhậu.
Dư luận xã hội đặt dấu hỏi, phải chăng, các quy định của pháp luật đối với vi phạm nồng độ cồn còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe? Có nên tăng nặng mức xử phạt để góp phần ngăn chặn như tăng tiền phạt, bắt lao động công ích, tịch thu giấy phép lái xe, phạt tù (kể cả chưa gây tai nạn),… như kinh nghiệm của một số nước đã thực hiện? Thực tế hiện nay, chế tài xử lý vi phạm trong các luật và Nghị định 46/2016/NĐ-CP đã quy định mức phạt tiền rất cao so với bình quân thu nhập của người dân. Đơn cử, mức vi phạm (cao nhất) 0,4 mg/lít khí thở, sẽ bị phạt tiền từ 16 đến 18 triệu đồng. Bộ Giao thông vận tải đang hoàn thiện, xin ý kiến Bộ Tư pháp và trình Chính phủ trong tháng 6 tới Nghị định sửa đổi Nghị định 46/2016/NĐ-CP, mức cao nhất tăng lên 34 đến 40 triệu đồng và tước giấy phép lái xe 24 tháng. Tuy nhiên, chưa rõ mức xử phạt này đã đủ sức răn đe hay chưa, bởi phạt tiền chỉ là một phần của vấn đề. Việc tăng nặng mức xử phạt cần được hiểu không chỉ tăng tiền phạt, mà phải có các hình thức bổ sung, phù hợp thực tiễn, có hiệu lực thi hành và bảo đảm tính răn đe.
Pháp luật về an toàn giao thông nghiêm cấm lái xe uống rượu bia, điều khiển phương tiện cơ giới khi say xỉn là hành vi gây nguy hiểm tiềm tàng cho xã hội. Các cơ quan quản lý nhà nước cần nghiên cứu, có biện pháp xử lý nghiêm khắc, thậm chí xử lý hình sự đối với lái xe say rượu bia, kể cả chưa gây tai nạn nhằm răn đe, ngăn chặn vi phạm về sau. Tăng cường hơn nữa các biện pháp tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật của người dân, qua đó giúp thay đổi hành vi. Đó mới là mục tiêu cao nhất của xử phạt. Có thể tham khảo kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc ngăn ngừa hành vi vi phạm nồng độ cồn của lái xe. Chẳng hạn tại Nhật Bản, chỉ cần có nồng độ cồn tương đương uống một cốc bia, sẽ bị phạt tiền tương đương 4.500 USD và phạt tù tới ba năm. Nếu lái xe trong tình trạng say rượu, bị phạt tiền gấp hai lần và chịu 5 năm tù. Nhiều quốc gia khác như Xin-ga-po, Hàn Quốc,… cũng có những hình phạt nghiêm khắc đối với lái xe uống rượu bia. Tại Ô-xtrây-li-a, ngoài các chế tài xử phạt, để ngăn chặn từ xa, cảnh sát giao thông còn rà soát, kiểm tra ngẫu nhiên, cứ khoảng 10 đến 12 xe sẽ yêu cầu dừng một xe để kiểm tra nồng độ rượu bia đối với lái xe.
An toàn giao thông là mong muốn của mọi người, mọi nhà. Các cơ quan quản lý cần nghiên cứu, tăng cường chế tài xử phạt đối với các lái xe vi phạm nồng độ cồn, ngoài xử lý hành chính, cần có các hình phạt bổ sung và tạo môi trường pháp lý xử lý hình sự hành vi này. Hình thức phạt tù, cấm hành nghề có thời hạn (chẳng hạn 5 năm) hoặc xem xét tước bằng lái xe vĩnh viễn, tịch thu phương tiện giao thông là một trong những giải pháp có thể áp dụng. Việc xử lý vi phạm giao thông cần nghiêm minh, không có chuyện “du di” xin, cho và công khai hơn việc xử lý vi phạm. Về lâu dài, cần có biện pháp tuyên truyền hiệu quả, dần dần thay đổi văn hóa, thói quen uống rượu bia của người dân, siết chặt quy định về độ tuổi, thời gian, mức độ,… để hạn chế việc tiếp cận rượu bia trong xã hội.