Bất cập trong thu hồi giấy đăng ký và biển số phương tiện không còn sử dụng

Theo xu thế phát triển, số lượng xe mô tô, xe máy ngày càng nhiều, cơ quan chức năng tỉnh đã thực hiện cấp biển số xe mô tô, xe máy theo đúng quy định, gồm các loại biển từ 3 số, 4 số và hiện nay là 5 số. Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT), (Công an tỉnh) cũng chuyển từ quản lý phương tiện thủ công trên sổ sách sang hình thức quản lý điện tử, bấm biển số ngẫu nhiên. Tuy nhiên, hiện nay công tác quản lý đối với xe mô tô, xe máy cũ không còn sử dụng trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập.

Theo thống kê về quản lý các phương tiện của Phòng CSGT, tính đến ngày 16/6/2019 toàn tỉnh có 10.997 xe ô tô; 278.521 xe mô tô, xe máy. Thượng tá Trần Văn Vang, Phó trưởng phòng CSGT cho biết: Ðến nay, trên địa bàn tỉnh không còn xe máy biển 3 số hoạt động vì thời gian sử dụng lâu, cũ nát, hỏng hóc, mất mát, thất lạc; chỉ còn xe đóng biển 4 số và 5 số. Qua kiểm tra thực tế trên địa bàn, nhiều xe máy đời cũ được mua bán, luân chuyển qua nhiều đời chủ, đưa đi sử dụng tại các địa phương khác hoặc do cũ nát nên được bán cho các cửa hàng thu mua phế liệu, sắt vụn. Do đó, số lượng xe mô tô, xe gắn máy thực tế không còn hoạt động không đúng như trên sổ sách quản lý. Do các quy định về quản lý chưa rõ ràng, cụ thể, tính khả thi chưa cao; những ràng buộc pháp lý mới thể hiện ở “đầu vào” mà chưa có quy định quản lý cuối cùng (ví dụ khi thanh lý, bán phương tiện cũ cho cửa hàng sắt vụn…) nên cơ quan chức năng chưa thể làm thủ tục thu hồi biển số. Một khó khăn khác là trong trường hợp chủ xe đăng ký chính chủ ban đầu bán xe cho người khác, nhưng người mua xe lại không ở địa bàn quản lý nên cơ quan chức năng muốn gửi thông báo nộp lại biển số thì không biết hiện tại chủ xe ở đâu.

Ðối với phương tiện ô tô đã có những quy định cụ thể: Tại Ðiều 4, Nghị định 95/2009/NÐ-CP, ngày 30/10/2009 của Chính phủ quy định về niên hạn sử dụng đối với xe ô tô chở người, ô tô chở hàng: Không quá 25 năm đối với xe ô tô chở hàng; không quá 20 năm đối với xe ô tô chở người. Thông tư số 21/2010/TT-BGTVT, ngày 10/8/2010 của Bộ Giao thông - Vận tải hướng dẫn thực hiện Nghị định 95/2009/NÐ-CP cũng quy định cụ thể đối với xe ô tô cải tạo, ô tô chuyển đổi công năng sử dụng. Thế nhưng, đối với mô tô, xe máy hiện nay chưa có quy định nào về niên hạn sử dụng. Ðiều này gây khó khăn trong công tác quản lý, nhất là việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký, biển số xe. Ðây cũng là nguyên nhân khiến cơ quan chức năng không nắm được cụ thể số lượng mô tô, xe máy cũ, xe bán thanh lý. Vì vậy, số lượng giấy đăng ký, biển số được thu hồi rất ít, còn số lượng lớn không thể kiểm soát đang trôi nổi ở đâu.

Theo Thượng tá Trần Văn Vang, bất cập nhất hiện nay là chưa có quy định niên hạn sử dụng, chưa có quy định ràng buộc pháp lý cuối cùng đối với chủ sử dụng xe mô tô, xe gắn máy. Ví dụ khi xe cũ mang hủy, bán sắt vụn hoặc chuyển sang mục đích khác thì chủ xe phải có trách nhiệm khai báo như thế nào, khai báo với ai? Do đó, giải pháp trước mắt là Phòng CSGT phân công cán bộ, chiến sĩ đến các điểm thu mua sắt vụn trên địa bàn thu gom biển số xe cũ để mang về thực hiện hủy theo quy định. Ðồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng khác tuyên truyền, vận động người dân khi bán thanh lý sắt vụn xe máy cũ, xe không sử dụng, tận dụng để chuyển đổi mục đích sử dụng… thì nộp lại biển số xe cho cơ quan CSGT.

Theo Quyết định số 16/2015/QÐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ quy định về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ, đến ngày 1/1/2018, mô tô, xe gắn máy, ô tô các loại hết thời hạn sử dụng sẽ bị tịch thu. Nhưng việc thu hồi giấy tờ xe, biển số xe đã khó, thu hồi phương tiện còn khó hơn. Bởi phương tiện (xe ô tô, mô tô, xe máy) là tài sản thuộc sở hữu của người dân, người dân được quyền sử dụng tài sản cho bất kỳ mục đích nào không trái quy định pháp luật. Ví dụ: Ðể trưng bày, làm kỷ niệm, tái sử dụng các bộ phận còn sử dụng được để chế tạo thành các công cụ khác hoặc bán sắt vụn… Trong khi đó, đến nay Quyết định số 16 vẫn chưa có hướng dẫn thực hiện cụ thể vì chưa có quy định về niên hạn sử dụng xe mô tô, xe máy.

Nghị định 46/2016/NÐ-CP, ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt có quy định về mức xử phạt đối với hành vi không làm thủ tục đăng ký sang tên phương tiện khi mua, được cho, được tặng, được phân bổ, được điều chuyển, được thừa kế tài sản của tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, thực tế chủ mô tô, xe gắn máy thực hiện thủ tục đăng ký sang tên khi mua bán trên địa bàn tỉnh còn rất khiêm tốn. Ðiều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý, nhất là đối với trường hợp cần thu hồi giấy đăng ký, biển số xe.