Covid-19 lây nhiễm từ người sang người phổ biến nhất qua đường nào?

- Câu hỏi đầu tiên được đưa ra, đó là vi rút gây bệnh Covid-19 lây nhiễm từ người sang người phổ biến nhất bằng đường nào?

- Bằng chứng hiện nay cho thấy, Covid-19 lây nhiễm ở người qua đường tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp (qua các vật dụng hoặc bề mặt bị nhiễm mầm bệnh), hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh qua dịch tiết từ miệng và mũi. Dịch tiết này bao gồm nước bọt, dịch tiết hô hấp hoặc các giọt bắn. Dịch tiết được phát xuất từ miệng hoặc mũi của người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi, nói hoặc hát. Người tiếp xúc gần (trong khoảng cách 1m) với người đã nhiễm bệnh có thể mắc Covid-19 khi các giọt bắn nhiễm bệnh này thâm nhập miệng, mũi hoặc mắt của người tiếp xúc.

- Covid-19 còn có thể lây nhiễm qua những đường nào khác?

- Những người có vi rút trong mũi và họng có thể vô tình làm lây những giọt bắn mang mầm bệnh lên các vật dụng và bề mặt (còn gọi là vật mang mầm bệnh) khi họ hắt hơi, ho khạc hoặc chạm lên bề mặt đồ vật như bàn, tay nắm cửa và tay vịn cầu thang. Những người khác có thể bị nhiễm bệnh khi họ chạm tay vào các đồ vật hoặc bề mặt mang mầm bệnh này, sau đó lại chạm tay vào mắt, mũi hoặc miệng mình trước khi rửa tay. Do đó, cần rửa tay thường xuyên thật kỹ bằng nước và xà phòng hoặc bằng dung dịch rửa tay có cồn và thường xuyên lau rửa các bề mặt.

- Chúng ta biết gì về sự lây nhiễm Covid-19 qua khí dung?

- Một số thủ thuật y tế có thể sinh ra các giọt bắn rất nhỏ (gọi là giọt bắn li ti hoặc khí dung) lơ lửng trong không khí trong thời gian lâu hơn. Khi thực hiện các thủ thuật y tế này trên người nhiễm bệnh Covid-19 tại các cơ sở y tế, khí dung có thể chứa vi rút. Những người khác có thể hít phải khí dung mang mầm bệnh nếu họ không sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân phù hợp. Do đó, tất cả nhân viên y tế cần thực hiện các biện pháp bảo vệ nhằm phòng tránh lây nhiễm qua đường không khí khi thực hiện các thủ thuật y khoa, trong đó có việc sử dụng dụng cụ bảo hộ cá nhân phù hợp.

Theo báo cáo, dịch Covid-19 đã bùng phát ở một số khu vực có môi trường kín như: Nhà hàng, câu lạc bộ đêm, khu vực thờ cúng, cầu nguyện hoặc tại các khu vực nơi người dân có thể đang la hét, nói chuyện hoặc hát hò. Tại các khu vực bùng phát dịch này, cũng không loại trừ khả năng lây nhiễm qua hạt khí dung, đặc biệt tại các địa điểm trong nhà, không gian tập trung đông người và không khí không đủ thông thoáng nơi người nhiễm có thời gian dài tiếp xúc với những người khác.

- Khi nào người nhiễm có thể lây truyền vi rút SARS-CoV-2?

- Dựa trên những gì mà chúng ta biết tới thời điểm hiện tại, Covid-19 chủ yếu lây truyền từ những người đã có triệu chứng và cũng có thể xảy ra ngay trước khi họ xuất hiện triệu chứng, khi họ tiếp xúc gần với những người khác trong thời gian dài. Những trường hợp không có triệu chứng có thể lây vi rút sang cho người khác. Tuy vậy, hiện vẫn chưa rõ mức độ lây nhiễm và cần có thêm nghiên cứu về lĩnh vực này.

- Người không có triệu chứng có thể lây truyền vi rút SARS-CoV-2 không?

- Có. Người nhiễm có thể lây truyền vi rút cả khi họ có triệu chứng và khi họ không có triệu chứng. Do đó, cần xác định những người nhiễm bằng xét nghiệm, cách ly và chăm sóc y tế, tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh. Thậm chí, người đã được xác định mắc Covid-19 nhưng không có triệu chứng cũng cần được cách ly để hạn chế tiếp xúc với những người khác. Các biện pháp này nhằm mục đích ngăn chặn sự lây lan của dịch. Do đó, luôn giữ khoảng cách tiếp xúc ít nhất 1m với những người xung quanh, cần che miệng bằng mặt trong của khuỷu tay hoặc khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi, rửa tay thường xuyên...

- Sự khác biệt giữa những người không có triệu chứng hoặc tiền triệu chứng là gì?

- Sự khác biệt ở chỗ không triệu chứng là nói đến những người đã nhiễm mầm bệnh nhưng không có triệu chứng trong giai đoạn bị nhiễm. Trong khi đó, tiền triệu chứng là nói đến những người bị nhiễm nhưng chưa xuất hiện triệu chứng và các triệu chứng sẽ xuất hiện sau đó. Việc phân biệt này rất quan trọng trong chiến lược y tế công cộng nhằm kiểm soát sự lây nhiễm. Ví dụ, số liệu xét nghiệm cho thấy, những người có nguy cơ lây nhiễm cao nhất tại thời điểm xuất hiện triệu chứng hoặc xung quanh khoảng thời gian đó. Do đó, trong hướng dẫn điều tra và truy tìm nguồn tiếp xúc của WHO thì những người được coi là "người tiếp xúc" nếu họ đã tiếp xúc với người nhiễm từ 2 ngày trước thời điểm người nhiễm này xuất hiện triệu chứng.