Tiêu chí quan trọng khi lựa chọn ngành nghề

Sự bùng nổ của AI và chuyển đổi số đang định hình lại thị trường lao động, khiến việc lựa chọn ngành nghề trở thành quyết định mang tính chiến lược. Không chỉ dừng lại ở sở thích cá nhân, người trẻ cần hướng tới những ngành có tính liên ngành, gắn liền với xu thế công nghệ và có khả năng thích ứng cao. Kỹ năng tự học và cập nhật kiến thức liên tục chính là chìa khóa giúp duy trì lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh tuyển dụng ngày càng khắt khe.

Xu hướng tuyển sinh cũng đang thay đổi mạnh mẽ. Các trường đại học mở rộng tổ hợp xét tuyển, tạo thêm cơ hội cho thí sinh, đồng thời đẩy mạnh các chương trình song ngành, quốc tế hóa. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về ngoại ngữ, khả năng thích ứng và tinh thần tự chủ của sinh viên.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh rằng, việc chọn ngành không nên chạy theo xu hướng nhất thời. Người học cần cân nhắc giữa năng lực bản thân và nhu cầu dài hạn của thị trường. Những ngành học bền vững là những ngành trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, giúp sinh viên linh hoạt chuyển đổi giữa các lĩnh vực. Theo Thứ trưởng, triết lý cốt lõi của giáo dục đại học là rèn luyện năng lực học tập suốt đời-yếu tố giúp con người không bị thay thế trong thời đại AI.

Thầy Tạ Văn Hoài Thanh, chuyên gia tư vấn hướng nghiệp của hệ thống giáo dục Empire Team, cho rằng các ngành kết hợp giữa kinh tế và công nghệ như khoa học dữ liệu, quản trị hệ thống thông tin, thương mại điện tử hay digital marketing đang có nhu cầu tuyển dụng cao. Khi chọn trường, nên ưu tiên các chương trình đào tạo cập nhật theo xu hướng toàn cầu, có sự hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp và tạo cơ hội tham gia các chương trình trao đổi quốc tế.

Ngoài ra, những ngành liên quan đến con người-nơi AI khó thay thế-như tâm lý học hay giáo dục học vẫn duy trì tiềm năng lớn. Cuối cùng, thí sinh tham khảo ý kiến từ sinh viên và cựu sinh viên sẽ mang lại góc nhìn thực tế hơn về chất lượng đào tạo và cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.

Thay đổi để thích nghi

Trong bối cảnh thị trường lao động thay đổi nhanh chóng, các trường đại học đang nỗ lực điều chỉnh chương trình đào tạo để giúp sinh viên thích ứng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là AI và chuyển đổi số. Thực tế này đòi hỏi các trường phải không ngừng đổi mới, mở rộng quy mô đào tạo và cập nhật các chuyên ngành mới để sinh viên có thể tiếp cận với những lĩnh vực tiềm năng của nền kinh tế số.

Trường Đại học Phenikaa cũng tiên phong trong việc xây dựng các ngành mang tính ứng dụng cao như công nghệ số, kinh tế số, kinh doanh số, logistics số... nhằm gia tăng cơ hội việc làm cho sinh viên. GS, TS Nguyễn Văn Hiếu, Phó hiệu trưởng nhà trường cho rằng, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là AI và khoa học dữ liệu, đặt ra yêu cầu cấp thiết về đào tạo kỹ năng tự học cho sinh viên.

“Các chương trình đào tạo không thể liên tục chạy theo sự thay đổi của công nghệ, do đó, trang bị khả năng tự thích ứng là yếu tố then chốt. Để sinh viên cập nhật công nghệ, đặc biệt là AI, trường đã tích hợp các khóa học online vào chương trình đào tạo. Chỉ trong vòng 5 năm tới, AI có thể trở thành tiêu chuẩn tuyển dụng, giống như chứng chỉ ngoại ngữ hay kỹ năng sử dụng phần mềm văn phòng hiện nay”, GS, TS Nguyễn Văn Hiếu nhấn mạnh.

Trong lĩnh vực báo chí, AI đang tạo ra những thay đổi sâu rộng. PGS, TS Đặng Thị Thu Hương, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng AI không thể thay thế được vai trò của nhà báo, nhất là trong việc kiểm chứng thông tin, nhận diện đa chiều, định hướng thông tin và các giải pháp mang tính nhân văn... Tuy nhiên, AI sẽ hỗ trợ báo chí trong việc phân tích dữ liệu và sản xuất nội dung nhanh chóng. Để giúp sinh viên tận dụng AI trong nghề nghiệp, trường đã bổ sung các học phần mới về kỹ năng sử dụng AI và phân tích dữ liệu, giúp sinh viên trang bị kiến thức khai thác lợi thế từ công nghệ này.

Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng đổi mới chương trình đào tạo với hệ thống tín chỉ liên ngành, giúp sinh viên có thể học một ngành nhưng làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. PGS, TS Nguyễn Thị Trường Giang, Phó giám đốc Học viện, cho biết khuyến khích sinh viên học song ngành, tạo cơ hội nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Sinh viên báo chí, chẳng hạn, có thể tiếp cận báo điện tử hoặc truyền thông số, giúp mở rộng cơ hội việc làm.

Có thể nói, các trường đại học hiện nay không chỉ cập nhật chương trình đào tạo mà còn đẩy mạnh phát triển các kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo và khả năng tự học cho sinh viên. Những thay đổi này phản ánh rõ nét nhu cầu của thị trường lao động trong kỷ nguyên số, đồng thời tạo ra cơ hội mới cho sinh viên khi bước ra ngoài xã hội.