Ðến bản Lập (thị trấn Tuần Giáo) những ngày này, chúng tôi như được hòa mình vào thiên nhiên, với những cánh rừng xanh mướt, trải dài khắp các sườn đồi, khe núi. Đó là thành quả của biết bao thế hệ người Thái nơi đây đã và đang nỗ lực chăm sóc rừng như bảo vệ cho chính “mầm sống” của họ. Ông Lò Văn Tý, Tổ trưởng Tổ quản lý bảo vệ rừng bản Lập (tổ 2) phấn khởi nói: “Chúng tôi rất vui khi thấy rừng ngày một thêm xanh, nhiều chính sách khuyến khích, đầu tư phát triển vốn rừng của Ðảng, Nhà nước đã đi vào cuộc sống”. Hiện bản có 828ha rừng, giao cho 133 hộ quản lý và bảo vệ. Những năm qua, cộng đồng bản thường xuyên tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt Luật Lâm nghiệp, tổ chức cho người dân ký cam kết bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR). Ngoài ra, tổ chuyên trách của bản thường xuyên tổ chức lực lượng tuần tra, kiểm soát rừng, hướng dẫn bà con sản xuất canh tác nương rẫy đảm bảo các quy định về phòng, chống cháy rừng. Nhờ đó mà diện tích rừng của bản ngày càng xanh tốt, không xảy ra cháy rừng. Đặc biệt, từ số tiền hơn 331 triệu đồng chi trả DVMTR đã tạo thêm động lực để bà con nâng cao trách nhiệm, ý thức trong việc chăm sóc, bảo vệ, PCCCR; nhất là tạo thêm sinh kế, tư liệu sản xuất, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Ông Lò Văn Thương, bản Lập (thị trấn Tuần Giáo) chỉ tay về phía những cây gỗ lớn trong diện tích rừng gia đình chăm sóc, bảo vệ, hồ hởi chia sẻ: “Nhà mình nhận khoán bảo vệ 7ha rừng, được sự vận động, tuyên truyền của chính quyền, kiểm lâm và cộng đồng bản, các thành viên trong gia đình đều nêu cao tinh thần bảo vệ, PCCCR. Đặc biệt, gia đình tôi và các hộ dân trong bản không còn đốt nương làm rẫy, nhiều năm nay bản không xảy ra các vụ cháy rừng. Việc chi trả DVMTR kịp thời đã giúp người dân trong bản nâng cao ý thức bảo vệ và phát triển rừng. Hằng năm từ số tiền hơn 3 triệu đồng chi trả DVMTR đã giúp nhà tôi có tiền mua phân bón, cây, con giống, đầu tư máy móc để phục vụ sản xuất, phát triển kinh tế. Cảm ơn Đảng, Nhà nước có những chính sách đúng đắn, chi trả kịp thời để tạo động lực cho bà con làm tốt công tác bảo vệ, phát triển rừng”.

Theo thống kê, hiện huyện Tuần Giáo có 113.542,27ha đất tự nhiên, đất lâm nghiệp hơn 86.686ha (hơn 64.476ha quy hoạch rừng phòng hộ; hơn 22.209ha quy hoạch rừng sản xuất); tỷ lệ che phủ rừng đạt 38,2%. Để khuyến khích các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn, bản, các tổ chức kinh tế nhận chăm sóc, bảo vệ rừng, huyện Tuần Giáo đã tập trung kiện toàn Ban Chỉ đạo đẩy mạnh việc giao đất, giao rừng; ban hành quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ các thành viên. Đồng thời, triển khai đồng bộ các giải pháp, hướng dẫn trình tự, thủ tục giao đất giao rừng (đối với cấp xã); triển khai công tác giao đất, giao rừng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho nhân dân tại 19 xã, thị trấn. Đến hết tháng 4/2022, huyện đã triển khai họp tuyên truyền và xác định phạm vi vùng dự kiến giao tại 177/177 khối, bản; đã triển khai đo đạc thực địa tại 17/19 xã, thị trấn với 8.233,61ha (có rừng 5.163,64ha, 3.069,97ha chưa có rừng). Năm 2021, huyện đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp với 990,13ha đất lâm nghiệp chưa có rừng cho 11 cộng đồng; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để trồng mắc ca cho 927,759ha (777,36ha đất lâm nghiệp chưa có rừng). 

Song song công tác giao đất, giao rừng để quản lý bảo vệ, hàng năm công tác chi trả DVMTR được huyện Tuần Giáo triển khai kịp thời, đúng quy định. Với phương châm “Tôn trọng, quan tâm đến cuộc sống cộng đồng, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân...”, huyện đã đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích người dân, đặc biệt là cộng đồng dân cư ở các bản vùng cao tích cực chăm sóc bảo vệ rừng. Cùng với đó, huyện cũng làm tốt công tác tuần tra, kiểm tra rừng và PCCCR; thường xuyên nắm tình hình trong nhân dân để kịp thời phát hiện, giải quyết những vướng mắc trong việc chi trả các chế độ thanh toán liên quan đến công tác bảo vệ và phát triển rừng. Hiện nay, huyện Tuần Giáo có hơn 32.000ha được chi trả DVMTR với tổng số tiền năm 2021 là hơn 22 tỷ đồng đã góp phần lan tỏa mạnh mẽ, khơi gợi ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, cộng đồng trong việc chăm sóc, bảo vệ rừng. Nhờ hưởng lợi từ DVMTR mà đời sống nhân dân có sự thay đổi đáng kể, no ấm đủ đầy hơn.

Không ai yêu và gắn bó với rừng bằng bà con các DTTS, cũng không ai có kinh nghiệm trồng và bảo vệ rừng bằng họ. Bởi vậy, cấp ủy, chính quyền các cấp cần đẩy mạnh truyền thông, đánh thức vai trò chủ thể của nhân dân tích cực chăm sóc, bảo vệ rừng... Khi họ được hưởng những lợi ích mà rừng mang lại thì chính họ sẽ thêm yêu, gắn bó với rừng, kiên quyết bám trụ với rừng.