Hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng ở Mường Lay
ĐBP - Thị xã Mường Lay có diện tích rừng nằm ở lưu vực sông Đà nên mức chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) hàng năm tương đối cao. Nguồn tiền này đóng vai trò tích cực, ý nghĩa với người dân trên địa bàn trong việc góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế để phát triển kinh tế. Ý thức được nguồn lợi ấy, người dân càng trách nhiệm hơn tham gia bảo vệ, phát triển rừng, bảo vệ môi trường sinh thái.
Năm 2022, tròn 9 năm người dân bản Hua Huổi Luông, xã Lay Nưa được nhận tiền bảo vệ rừng từ Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Ðiện Biên. Hơn 920ha rừng được cộng đồng bản Hua Huổi Luông bảo vệ, chăm sóc tốt, không chỉ góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, tăng độ ẩm cho đất, nguồn nước dồi dào thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp mà mức chi trả người dân được nhận cũng tăng dần, từ 350.000 đồng/ha những năm đầu và đến nay là gần 700.000 đồng/ha. Nguồn thu từ tiền DVMTR giúp bà con trong bản trang trải cuộc sống, mua trang thiết bị sản xuất nông nghiệp và đầu tư xây dựng công trình công cộng của bản.
Điển hình phải kể đến công trình “Sân vận động mini” của bản được hoàn thành đưa vào sử dụng từ năm 2020, với kinh phí đầu tư 80 triệu đồng. Số tiền đầu tư do các hộ dân trong bản tự nguyện đóng góp mỗi hộ hơn 1 triệu đồng từ tiền chi trả DVMTR để mua gần 700m2 đất, thuê máy xúc san ủi mặt bằng làm khu tổ chức các hoạt động vui chơi chung. Gọi là “Sân vận động mini” bởi đây không chỉ là nơi người dân trong bản tổ chức các hoạt động vui chơi vào dịp lễ, tết, mà hàng ngày thanh niên, trẻ em trong bản hoạt động thể dục thể thao.
Trưởng bản Hua Huổi Luông, Giàng A Chía cho biết: Bản có gần 70 hộ dân, 100% là dân tộc Mông sinh sống. Cùng với các nguồn thu nhập khác từ rừng, tiền DVMTR đã góp phần tạo công ăn, việc làm, cải thiện sinh kế, nâng cao chất lượng cuộc sống, giúp người dân gắn bó với rừng. Hiểu được lợi ích ấy nên để bảo vệ, chăm sóc rừng được giao khoán, bản đã thành lập Ban Quản lý rừng cộng đồng gồm 5 thành viên và Tổ bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng gồm 12 thành viên. Ban quản lý và Tổ bảo vệ rừng có nhiệm vụ định kỳ, đột xuất tuần tra, kiểm soát diện tích rừng đã được giao cho cộng đồng bản; tuyên truyền, vận động người thân, dân bản cùng chăm sóc, bảo vệ rừng; tổ chức ký cam kết, xây dựng kế hoạch quản lý, bảo vệ phát triển rừng của cộng đồng. Ðến nay diện tích rừng giao cho người dân trong bản quản lý đều phát triển tốt, không bị xâm hại, không xảy ra tình trạng phá rừng làm nương.
Cũng như cộng đồng bản Hua Huổi Luông, nhờ bảo vệ và chăm sóc rừng tốt, mỗi năm cộng đồng bản Chi Luông 1, phường Na Lay được chi trả hơn 180 triệu đồng tiền DVMTR. Sau mỗi đợt nhận chi trả, cộng đồng bản lại tổ chức họp và thống nhất trích lại một phần vào Quỹ cộng đồng để phục vụ công tác quản lý, bảo vệ rừng của bản, còn lại chi cho các hộ dân nhận giao khoán, bảo vệ rừng trong cộng đồng bản. Số tiền này giúp bà con cải thiện cuộc sống, nhiều gia đình tiết kiệm để mua con giống gia súc, gia cầm tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế.
Ông Lò Văn Chợi, Trưởng bản, Trưởng Cộng đồng quản lý và bảo vệ rừng bản Chi Luông 1, cho biết: Với hơn 306ha rừng được giao cho người dân trong bản quản lý, bảo vệ, cộng đồng thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền về chính sách chi trả DVMTR lồng ghép các cuộc họp dân cư, tuần tra… Qua đó nâng cao trách nhiệm cho người dân trong cộng đồng về ý thức giữ, bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng.
Từ những kết quả thực tiễn đã minh chứng cho thấy, cùng với các nguồn thu nhập khác từ rừng, tiền DVMTR đã góp phần tạo công ăn, việc làm, xóa đói giảm nghèo, cải thiện sinh kế, nâng cao chất lượng cuộc sống, giúp người dân thị xã Mường Lay gắn bó với rừng. Được biết, năm 2020 Hạt Kiểm lâm thị xã Mường Lay phối hợp với Quỹ Bảo vệ Phát triển rừng tỉnh thanh toán số tiền trên 3,5 tỷ đồng cho các chủ rừng, như: UBND xã, phường, chủ rừng là cộng đồng dân cư, với tổng diện tích được chi trả DVMTR hơn 6.706ha. Riêng 6 tháng đầu năm 2022, Hạt Kiểm lâm thị xã đã phối hợp với Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh chi trả hết số tiền của năm 2021 và tạm ứng số tiền DVMTR lần 1 của năm 2022 trên địa bàn thị xã Mường Lay, với số tiền trên 2,2 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Quốc Phúc, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm thị xã Mường Lay, cho biết: Nguồn lợi thiết thực từ chính sách chi trả DVMTR những năm qua đã tạo động lực để người dân thị xã Mường Lay làm tốt hơn vai trò, trách nhiệm quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Qua đó giúp giảm đáng kể tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng, khai thác lâm sản trái phép trên địa bàn thị xã cả về số vụ và mức độ thiệt hại. Bảo đảm được nguồn nước nhất là nguồn nước sinh hoạt và nguồn nước thủy lợi của địa phương, bảo vệ được đa dạng sinh học, chống xói mòn rửa trôi đất mùn, đặc biệt là trên địa bàn thị xã có địa hình chia cắt mạnh và độ dốc lớn. Đến nay, thị xã Mường Lay có hơn 7.361ha đất có rừng, trong đó, rừng tự nhiên hơn 7.054ha, là địa phương có tỷ lệ che phủ rừng lớn nhất toàn tỉnh, đạt 65,34%.