Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện "Đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam” do Bộ Y tế tổ chức sáng 23/11, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, Việt Nam đã từng bước kiểm soát được dịch HIV trên cả 3 tiêu chí đó là: Giảm số người nhiễm mới HIV được phát hiện, giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và giảm số người tử vong liên quan đến AIDS.

"Nếu thời điểm đỉnh cao của dịch cách đây 13 năm, khi đó mỗi năm Việt Nam phát hiện được khoảng hơn 30.000 trường hợp nhiễm HIV và khoảng 10.000 trường hợp tử vong liên quan đến HIV/AIDS, thì có thời điểm chúng ta đã giảm tỷ lệ này xuống chỉ cỏn tương ứng với 1/3 và 1/5 ở thời kỳ dịch đỉnh cao. Việt Nam đã giữ vững tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư luôn ở mức dưới 0,3%. Đây là những con số rất ấn tượng nói lên sự cam kết chính trị mạnh mẽ cũng như sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở Việt Nam", Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Hội nghị có sự tham gia của nhiều tổ chức quốc tế đã hỗ trợ tài chính cho Việt Nam.

Sau khi các tổ chức quốc tế cắt giảm hỗ trợ nguồn lực tài chính cho các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam, Thủ tướng đã ký Quyết định 1899/QĐ-TTg vào ngày 15/10/2013 phê duyệt Đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. 

Trong 10 năm qua, Việt Nam đã thực hiện tiến trình chuyển đổi các nguồn lực tài chính trong nước cho công tác HIV/AIDS với một số kết quả hết sức ấn tượng: Tỷ trọng các nguồn tài chính trong nước đã tăng lên tới hơn 51% trong đó tỷ trọng ngân sách địa phương phân bổ cho phòng, chống HIV/AIDS không ngừng tăng lên qua các năm tăng từ 8% lên tới 17%.

 Quỹ BHYT là bước đột phá của chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam với 95% người nhiễm HIV tham gia BHYT, tăng gấp 2 lần trong vòng 5 năm. Quỹ BHYT đến này trung bình chi trả 400 tỷ đồng/năm, trong đó khoảng 200 tỷ đồng cho dịch vụ khám chữa bệnh BHYT và 200 tỷ đồng cho thuốc ARV. Nguồn quỹ BHYT nâng tỷ trọng của Quỹ BHYT trong tổng chi cho HIV/AIDS tăng từ 4% lên tới 9%, chiếm tới 25% nguồn lực trong nước cho HIV.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, mặc dù vậy để thực hiện thành công "Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030", Việt Nam vẫn phải đối mặt với các thách thức về đảm bảo nguồn lực tài chính và chuyển giao bền vững chương trình. Nguồn lực huy động dự kiến thời giai đoạn 2021-2030 mới chỉ đáp ứng được 60-70% nhu cầu.

Bảo hiểm y tế chi trả tiền thuốc ARV cho người bệnh.

Trong bối cảnh tình hình dịch đang có xu hướng phức tạp: Số người nhiễm HIV được báo cáo tăng cao trong 3 năm trở lại đây tới hơn 13.000 trường hợp, nhiễm HIV tăng nhanh trong nhóm nam quan hệ đồng giới, nhóm chuyển giới. Một số tỉnh, khu vực vẫn còn nhiều nguy cơ cao về bùng phát dịch trở lại như Đồng bằng sông Cửu long, miền Đông Nam bộ; nguồn tài chính cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn phụ thuộc tới gần 50% vào các dự án quốc tế nhất là các hoạt động thuộc lĩnh vực dự phòng lây nhiễm HIV hiện Quỹ BHYT sẽ không chi trả...  Do vậy, quá trình chuyển giao tài chính cho phòng, chống HIV/AIDS trước mắt cũng vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn.

Để đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị 12 địa phương chưa phê duyệt kế hoạch và đề án đảm bảo tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS cần khẩn trương thực hiện.  

Vụ Kế hoạch Tài chính, Trung tâm mua sắm thuốc tập trung quốc gia, Cục phòng, chống HIV/AIDS, Vụ pháp chế phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam hoàn thiện hành lang pháp lý đảm bảo việc cung ứng thuốc ARV nguồn BHYT được liên tục và ổn định đảm bảo quyền lợi của người có thẻ BHYT.

 Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với các Vụ, cục có liên quan trong Bộ Y tế trình Chính phủ cơ chế và hành lang pháp lý thực hiện mua sắm dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS từ các tổ chức cộng đồng, tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong đầu tư và cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS để phát huy hiệu quả cung cấp dịch vụ trong giai đoạn tới.