Có mặt tại bộ phận xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông thuộc Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh, chỉ trong buổi sáng, chúng tôi ghi nhận có nhiều trường hợp tới liên hệ giải quyết thủ tục liên quan đến “phạt nguội”. Các phương tiện vi phạm phần lớn là xe ô tô và lỗi vi phạm chủ yếu là không chấp hành hiệu lệnh tín hiệu giao thông.

Sau khi được cán bộ Phòng Cảnh sát giao thông cho xem lại toàn bộ hình ảnh dữ liệu camera ghi lại quá trình vi phạm của mình tại khu vực ngã tư đồi A1, TP. Điện Biên Phủ, căn cứ thời gian, địa điểm, anh C.A.P. (xã Mường Đun, huyện Tủa Chùa) xác nhận hành vi vi phạm trên hình ảnh đúng là của mình. Anh P. giải thích: Do có công việc gấp, tôi đã không kiên nhẫn chờ hết đèn đỏ nên vi phạm. Từ hình ảnh trích xuất của camera tôi hoàn toàn đồng ý với kết luận vi phạm do mình gây ra và chấp hành nộp phạt”.

Hình thức phạt “nguội” thông qua hình ảnh từ camera giám sát không chỉ nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính mà có tác động rất lớn đến ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông. Anh Hà Văn Tuấn, người có thâm niên lái xe gần 20 năm chia sẻ: “Trước đây, tôi cũng như nhiều tài xế khác có thói quen xấu, cứ thấy có lực lượng chức năng thì mới chấp hành quy định. Phần vì dựa vào quan sát thấy đường vắng, phần vì tận dụng thời gian nên nhiều khi chạy quá tốc độ, chèn vạch, đảo luồng… Nhưng từ khi có camera giám sát giao thông, lái xe chúng tôi không ai bảo ai đều tự giác hơn trong việc tuân thủ Luật Giao thông đường bộ và các quy định khi tham gia giao thông”.

Thông tin từ Phòng Cảnh sát giao thông, toàn tỉnh hiện có 19 thiết bị camera giám sát, xử phạt vi phạm giao thông được lắp đặt tại các ngã ba, ngã tư đèn tín hiệu trên địa bàn TP. Điện Biên Phủ và các nút giao thông quan trọng. Hệ thống camera sẽ hỗ trợ lực lượng cảnh sát giao thông giám sát người điều khiển phương tiện tham gia giao thông trên các tuyến, ghi nhận các hành vi vi phạm của các loại phương tiện khi tham gia giao thông như: Không chấp hành tín hiệu tại các nút giao thông, đi không đúng vạch kẻ đường, đi không đúng phần đường, làn đường, đỗ dừng sai quy định... Theo thống kê, từ ngày 6/10 - 3/11, hệ thống camera đã ghi nhận 14.562 hành vi vi phạm. Qua đối chiếu, Phòng Cảnh sát giao thông đã ghi nhận 1.065 trường hợp (309 ô tô, 754 mô tô và các phương tiện khác) đủ cơ sở xử phạt và tiến hành gửi thông báo cho chủ phương tiện.

Thiếu tá Trần Chùng Điệp, Phó trưởng Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh cho biết: Phạt “nguội” được xem là một trong những giải pháp hiệu quả để giảm thiểu tai nạn giao thông. Tuy nhiên, bước đầu triển khai chắc chắn không tránh khỏi những khó khăn, bất cập. Như tình trạng mua bán phương tiện giao thông cơ giới đường bộ không sang tên, chuyển chủ; chủ phương tiện thay đổi địa chỉ nhưng không đăng ký lại thông tin để lực lượng chức năng quản lý dẫn đến việc thông báo, yêu cầu người vi phạm đến xử lý “phạt nguội” gặp nhiều khó khăn. Nhiều trường hợp trây ì, không đến làm việc theo thời gian đã hẹn trong thông báo, nhất là đối với trường hợp vi phạm là xe mô tô.

Một thực tế nữa khi triển khai “phạt nguội” trên địa bàn tỉnh thời gian qua cho thấy, trong số hơn 14.500 trường hợp vi phạm giao thông do camera ghi lại thì chỉ có hơn 1.065 trường hợp là đủ cơ sở xử lý vi phạm. Điều này có nghĩa, không phải trường hợp nào vi phạm camera ghi lại cũng đủ điều kiện xử lý. Đơn cử có trường hợp trong đoàn xe ưu tiên được phép vượt đèn đỏ nhưng hệ thống camera vẫn ghi nhận vi phạm. Do đó, lực lượng cảnh sát giao thông phải mất nhiều thời gian, công sức trong quá trình xác minh từ việc phát hiện và thu thập hình ảnh dữ liệu về phương tiện vi phạm, lực lượng chức năng tiến hành thẩm định lại hành vi vi phạm đối chiếu theo quy định của pháp luật…

Thiếu tá Trần Chùng Điệp cho biết thêm, từ những vướng mắc, khó khăn trong thời gian đầu triển khai “phạt nguội”, thời gian tới đơn vị sẽ chú trọng thêm nhiều giải pháp và phối hợp đồng bộ với các đơn vị liên quan để thực hiện tốt yêu cầu đặt ra. Cùng với đó, sẽ có chế tài mạnh xử lý những trường hợp trây ì không chịu nộp phạt, như gửi thông báo về tận nơi người vi phạm cư trú; đối với trường hợp là ô tô nếu lái xe không chấp hành sẽ gửi thông báo tới Cục Đăng kiểm Việt Nam để chuyển tới Trung tâm Đăng kiểm các tỉnh, thành phố xử lý theo quy định.

Chưa bao giờ người dân phố núi Điện Biên lại quan tâm tìm hiểu camera giám sát giao thông như hiện nay. Qua những câu chuyện trên bàn ăn, quán cà phê hay các nhóm đi bộ thể dục buổi sáng, cụm từ “phạt nguội” được nhắc đến khá nhiều. Không ai muốn bị xử phạt, dù chỉ một lần. Và để hạn chế tối đa điều này, không cách nào khác là lái xe phải nâng cao ý thức, chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về giao thông ngay cả khi không có “bóng dáng” lực lượng chức năng.