Các dự án mắc ca gặp nhiều vướng mắc về đất đai

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo triển khai các dự án mắc ca, đến hết tháng 4, các doanh nghiệp mới thực hiện đo đạc, quy chủ được 8.819ha, trồng được 3.611ha trong tổng quy mô 52.916ha. Do trong quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về thủ tục đất đai nên hầu hết các dự án đều bị chậm tiến độ so với kế hoạch đề ra. Hiện nay, đa số diện tích đất trong vùng dự án (bao gồm cả đất quy hoạch lâm nghiệp) đang được người dân quản lý, sử dụng, canh tác nương. Diện tích đất “sạch” để cho doanh nghiệp thuê hầu như không có. Bên cạnh đó, hầu hết các dự án trồng cây mắc ca đều triển khai trên địa bàn các xã khó khăn, trình độ dân trí hạn chế nên công tác tuyên truyền, vận động người dân góp đất, thu hồi đất để thực hiện các dự án gặp khó khăn.

Triển khai thực hiện các dự án trồng mắc ca từ năm 2019, đến nay huyện Điện Biên đã có 4 dự án trồng cây mắc ca được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư với quy mô trên 15.000ha. Theo kế hoạch năm 2022, các xã Mường Pồn, Hua Thanh và Na Tông mỗi xã trồng 1.000ha; xã Núa Ngam 800ha và xã Phu Luông 700ha. Tuy nhiên, hiện các dự án đang bị chậm tiến độ do vướng mắc về thủ tục đất đai.

Dự án Trồng cây mắc ca tại các xã Thanh An, Thanh Xương (huyện Điện Biên) được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định số 816/QĐ-UBND ngày 30/8/2019 với tổng mức đầu tư 127,165 tỷ đồng, quy mô trồng tập trung 505ha. Đến nay, Công ty TNHH HL Điện Biên đã trồng được 152ha, đạt 30% so với quy mô dự án. Dự án đang gặp vướng mắc trong khâu tích tụ đất đai.

Ông Dương Đức Chính, Giám đốc Công ty TNHH HL Điện Biên cho biết: Phần lớn diện tích đất của người dân trong vùng dự án đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Nghị định số 163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 của Chính phủ với diện tích, vị trí thửa đất trong Giấy chứng nhận không đúng với thực tế nên quá trình tích tụ đất đai của chủ đầu tư dự án gặp nhiều vướng mắc. Công ty đã thuê đơn vị tư vấn độc lập tiến hành đo đạc, quy chủ lại toàn bộ diện tích đất của người dân tham gia liên kết hoặc chuyển nhượng đất. Hiện nay đã hoàn thành đo đạc, quy chủ đợt đầu với tổng diện tích 220ha tại 2 xã Thanh Xương và Thanh An. Song tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích trên rất chậm, kéo theo tiến độ triển khai dự án bị chậm theo.

Dự án trồng mắc ca kết hợp với trồng rừng, dược liệu và xây dựng khu chế biến sản phẩm tại xã Phu Luông cũng bị chậm tiến độ do vướng mắc thủ tục đất đai. Đến nay, Công ty TNHH Mắc ca Mường Then Điện Biên đã trồng được 358ha mắc ca (đạt 10,2% so với tổng quy mô dự án). Hiện tại, Công ty đang làm đất để dự kiến trồng khoảng 800ha cây mắc ca trong mùa vụ trồng rừng năm 2022. Tiến độ triển khai thực hiện dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc liên quan đến một số hộ dân chưa đồng thuận với chủ trương đầu tư dự án. Cụ thể, sau khi được UBND tỉnh cho thuê đất, Công ty đã triển khai trồng mắc ca trên diện tích đất được cho thuê nhưng người dân tại bản C5 chưa đồng thuận. Công ty đang thực hiện đo đạc, quy chủ, hỗ trợ khai hoang, cải tạo đất để lập hồ sơ xin thuê đất tại 4 bản (Huổi Cảnh, Lọong Ngua, Pá Chả, C5). Tuy nhiên, một số hộ dân chưa đồng ý nhận chi phí hỗ trợ khai hoang, cải tạo đất.

Trao đổi về những khó khăn, vướng mắc, ông Ngô Xuân Chinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Điện Biên cho biết: Đối với các dự án triển khai tại các xã khu vực lòng chảo như: Thanh An và Thanh Xương, diện tích đất thực hiện dự án cơ bản đã được giao cho người dân theo theo Nghị định số 163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 của Chính phủ. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra, đối chiếu cho thấy quá trình giao đất theo Nghị định số 163 đã xảy ra nhiều sai sót dẫn đến diện tích, vị trí thửa đất trong giấy chứng nhận không đúng với thực tế. Trước thực trạng đó, UBND huyện đã thành lập các tổ công tác đồng hành cũng doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn. Tuy nhiên, quá trình giao đất theo Nghị định số 163 sử dụng hệ quy chiếu khác với hệ quy chiếu hiện nay nên việc đối chiếu, xác minh được các thửa đất đã giao rất khó khăn. Sau khi xác định được thửa đất đã giao theo Nghị định số 163, UBND huyện phải kiểm tra, xác minh lại một lần nữa giữa diện tích, vị trí của thửa đất trên bản đồ so với ngoài thực địa. Nếu có sai sót, UBND huyện phải ra thông báo cho người sử dụng đất và ra quyết định thu hồi đất để tiến hành giao lại. Tổng thời gian để thực hiện đúng, đủ quy trình đối với 1 thửa đất sai sót là khoảng 3 tháng. Như vậy, đối với diện tích 220ha của dự án tại 2 xã: Thanh An và Thanh Xương, huyện Điện Biên phải mất trên 6 tháng để rà soát, kiểm tra và tiến hành thủ tục cấp lại đất cho người dân. Đối với các dự án mới tại các xã vùng ngoài, công tác đo đạc, quy chủ, xác định ranh giới các thửa đất ngoài thực địa để thống nhất với các hộ dân mất rất nhiều thời gian. Bởi vì toàn bộ các xã vùng ngoài của huyện Điện Biên đều không có bản đồ đo đạc địa chính chính quy nên sau khi đo đạc, quy chủ đất, UBND huyện phải niêm yết công khai 30 ngày theo đúng quy định để các cá nhân, tổ chức có liên quan kiểm tra, đối chiếu và chỉnh sửa khi có sai sót. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động các hộ dân đồng thuận với các cơ chế, chính sách của các dự án mắc ca gặp nhiều khó khăn dẫn đến quá trình triển khai các dự án không đảm bảo kế hoạch đề ra. Để đẩy nhanh tiến độ, thời gian tới UBND huyện Điện Biên tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chuyên môn và chính quyền xã tích cực phối hợp với nhà đầu tư để sớm tháo gỡ khó khăn.