Nêu cao quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ thiêng liêng

Từ cuối năm 2000, Bộ tư lệnh Quân khu 9 đã ra quyết định thành lập các đơn vị làm nhiệm vụ TKQT HCLS, gồm: Đội K90, K91, K92 và K93 (gọi tắt là các đội K). Sau gần 22 năm hoạt động, các đội luôn nêu cao quyết tâm, khắc phục khó khăn, gian khổ và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 

Mệnh lệnh từ trái tim

Trung tuần tháng 7, chúng tôi về huyện biên giới Tịnh Biên (An Giang)-nơi đóng quân của Đội K90 (Cục Chính trị, Quân khu 9) và Đội K93 (Bộ CHQS tỉnh An Giang). Cán bộ, chiến sĩ của hai đội vừa trở về đơn vị cách đó ít ngày sau thời gian dài làm nhiệm vụ TKQT HCLS tại nước bạn Campuchia. Thời điểm này đang là chính giữa mùa mưa ở Campuchia, nên các đội TKQT HCLS của Quân khu 9 tạm dừng nhiệm vụ ở nước bạn để đưa HCLS về nước và làm công tác chuẩn bị cho lễ truy điệu, an táng HCLS vào đúng dịp kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7-1947 / 27-7-2022). 

Đội K93 thực hiện nhiệm vụ TKQT HCLS trên địa bàn hai tỉnh của Campuchia và ở trong nước. Từ năm 2020 đến cuối năm 2021, do tác động của dịch Covid-19, đội chủ yếu thực hiện nhiệm vụ ở trong nước và đến tháng 3-2022 tiếp tục nhiệm vụ tại Campuchia. Theo Đại tá Nguyễn Quốc Thông, Đội trưởng Đội K93, để làm tốt nhiệm vụ TKQT HCLS thì công tác nắm thông tin trong quần chúng nhân dân trên địa bàn nhằm xác định khu vực mộ chí rất quan trọng. Mặc dù dịch Covid-19 tác động không nhỏ đến nhiệm vụ, nhưng toàn Đội K93 với tinh thần quyết tâm cao, không để dịch bệnh làm gián đoạn công tác tìm kiếm trong nước. Do đó, trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội, đội vừa thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch nhưng khi được cung cấp thông tin thì anh em vẫn thực hiện các biện pháp để tìm kiếm vào những thời điểm thuận lợi. 

Chia sẻ về những khó khăn của các đội K trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại Campuchia, Thượng tá Phan Văn Hiệp, Đội trưởng Đội K90 cho biết, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trong thời gian dài nên thông tin bị gián đoạn nhiều. Bên cạnh đó, lượng thông tin mà đội K90 và các đội nhận được từ gia đình, đồng đội của liệt sĩ ít dần đi. Những người biết trực tiếp khu vực có mộ liệt sĩ không còn nhiều và đều đã lớn tuổi. Trong khi đó, nguồn thông tin chủ yếu qua trung gian, người này kể lại cho người kia nên độ chính xác không cao, gây ảnh hưởng lớn đến công tác tìm kiếm. Mặt khác, địa hình, địa vật ở Campuchia thay đổi nhiều. Khu vực trước đây trên bản đồ là rừng núi hoang vu thì nay đều đã thành khu dân cư, xây dựng nhà máy, công trình dân sinh, nhà ở... tác động lớn đến kết quả tìm kiếm.

Mùa khô năm 2021-2022, thời tiết, khí hậu ở Campuchia không thuận lợi, nắng nóng gay gắt cục bộ kéo dài, mùa mưa lại đến sớm nên anh em rất vất vả. Trong khi đó, khu vực đóng quân của các đội hầu hết đều được bố trí ở cách xa khu dân cư, chủ yếu làm lán trại cạnh bìa rừng, sông suối để tiện nguồn nước sinh hoạt cũng như thuận lợi cho việc di chuyển đi các khu vực để tìm kiếm HCLS. “Những năm gần đây, công tác tìm kiếm HCLS ngày càng khó khăn, vất vả hơn trước, bởi những điểm thuận lợi, dễ tìm kiếm thì anh em đều đã có mặt đào tìm. Còn lại là những nơi rừng sâu, núi thẳm phải băng rừng, lội suối. Ở vùng đồng bằng, nếu không nằm trong khu dân cư thì cũng là nơi đồng không mông quạnh. Có những lúc anh em thực hiện đào tìm ở giữa cánh đồng, nắng gắt, mưa dầm không có chỗ trú, ngồi ăn cơm giữa trưa nắng, ăn cơm chan nước mưa...”, Thượng tá Phan Văn Hiệp bộc bạch.

Mặc dù gặp vô vàn khó khăn, gian khổ và nhiều tác động khách quan không mong muốn, nhưng các đội K của Quân khu 9 luôn xác định rõ đây là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và rất đỗi thiêng liêng. Hầu hết đội ngũ cán bộ chỉ huy, nhân viên của các đội đã gắn bó với nhiệm vụ trong thời gian dài nên dày dạn kinh nghiệm và xác định rõ tinh thần trách nhiệm. Trao đổi về vấn đề này, Thượng tá Nguyễn Trung Chánh, Chính trị viên Đội K90 khẳng định: “Ngay từ đầu năm, Đội K90 nói riêng và các đội K đều ra nghị quyết lãnh đạo, quán triệt và xây dựng ý chí quyết tâm cao cho cán bộ, nhân viên, chiến sĩ. Anh em đều nhận thức sâu sắc rằng, trong các cuộc kháng chiến bảo vệ đất nước, nhiều cô, chú tham gia chiến đấu, hy sinh và hiện vẫn còn nhiều HCLS chưa tìm thấy, chưa được đưa về quê hương. Hơn thế, niềm hy vọng, mong mỏi, chờ đợi của gia đình được đón các liệt sĩ trở về là rất lớn. Trên tinh thần đó, anh em xác định rõ trách nhiệm, xây dựng ý chí quyết tâm cao. Khi đã có thông tin về phần mộ liệt sĩ thì dù khó khăn, gian khổ đến đâu, dù phải tìm đi, tìm lại nhiều lần cũng không được phép bỏ sót HCLS. Đây là mệnh lệnh từ trái tim của mỗi người”.

7.661 hài cốt liệt sĩ tại Campuchia đã được quy tập

Trong các cuộc chiến tranh, địa bàn Quân khu 9 là chiến trường trọng điểm, diễn ra trong thời gian dài, ác liệt và liên tục trên phạm vi rộng với nhiều thành phần, lực lượng tham gia. Các tỉnh trên địa bàn quân khu và một số tỉnh của Vương quốc Campuchia là địa bàn còn nhiều HCLS chưa được cất bốc, quy tập về các nghĩa trang liệt sĩ. Nhiệm vụ của các đội K là TKQT HCLS của cán bộ, chiến sĩ hy sinh trong nước và TKQT, hồi hương HCLS quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh ở Campuchia. 

Kể từ khi thành lập, công việc TKQT HCLS của các đội K không lúc nào ngơi nghỉ. Hằng năm, các đội thực hiện nhiệm vụ tại Campuchia vào mùa khô và chia làm 2 đợt, trong đó đợt 1 từ tháng 11 dương lịch đến trước Tết Nguyên đán và đợt 2 từ tháng 3 đến tháng 7 năm sau. Sau khi đưa HCLS về nước và tổ chức an táng, các đội tiếp tục xây dựng kế hoạch, tổ chức TKQT HCLS trong khu vực nội địa cho đến cuối tháng 10; tổ chức huấn luyện nâng cao khả năng SSCĐ, học tập chính trị và thực hiện các nhiệm vụ khác. Kết thúc thời gian làm nhiệm vụ trong nước, đến đầu tháng 11, các đội bước vào làm công tác chuẩn bị để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm ở nước bạn. 

Đánh giá về hiệu quả hoạt động của các đội K, Thiếu tướng Đoàn Thanh Xuân, Phó chính ủy Quân khu 9 khẳng định: Cán bộ, nhân viên, chiến sĩ các đội K luôn quán triệt sâu sắc nhiệm vụ, nêu cao tinh thần trách nhiệm, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; chủ động khai thác, kết nối, xử lý các nguồn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; huy động nhiều lực lượng, phương tiện tham gia khảo sát, tìm kiếm hài cốt trên nhiều địa bàn, địa hình khác nhau. Sau gần 22 năm từ khi thành lập, đi vào hoạt động đến tháng 7-2022, vượt qua muôn vàn khó khăn, các đội đã tìm kiếm, cất bốc và quy tập được 7.661 HCLS tại Campuchia, trong đó có 556 HCLS xác định được danh tính. Riêng trong mùa khô 2021-2022, các đội quy tập được 153 HCLS tại Campuchia. Tất cả HCLS được tổ chức an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ hoặc bàn giao cho gia đình bảo đảm chu đáo, trang nghiêm, thể hiện sự tôn kính, tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ.

Theo đánh giá của Ban chỉ đạo 515 Quân khu 9 (Ban chỉ đạo về tổng kết thực hiện Đề án TKQT HCLS và Đề án xác định HCLS còn thiếu thông tin), để đạt được kết quả trên còn có sự đóng góp và phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chuyên trách hai nước. Trên cơ sở Biên bản thỏa thuận đã được Ủy ban Chuyên trách Chính phủ hai nước Việt Nam-Campuchia ký kết hằng năm, Ban chỉ đạo 515 quân khu và ban chuyên trách các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp tổ chức đoàn cán bộ sang thăm, làm việc và ký kết biên bản phối hợp thực hiện nhiệm vụ TKQT.

Sau mỗi giai đoạn, hai bên tổ chức lễ bàn giao, đón nhận HCLS chu đáo, đúng quy định, phù hợp với phong tục, tập quán của nhân dân hai nước. Thông qua công tác chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ TKQT, các hoạt động thăm hỏi, tặng quà nhân dịp lễ, tết... đã góp phần tăng cường mối quan hệ giữa các đơn vị, lực lượng của hai nước. Cùng với đó, ban chuyên trách các cấp, các đơn vị, địa phương của Campuchia luôn hợp tác tích cực, nhiệt tình, có trách nhiệm trong triển khai phối hợp thực hiện công tác TKQT, như: Làm nhiệm vụ dẫn đường, bảo vệ, tiếp nhận, thẩm tra thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; liên hệ với chính quyền, nhân dân giải quyết những khó khăn, vướng mắc... tạo điều kiện cho các đội K hoàn thành nhiệm vụ.