Xứng danh Đoàn Hải Vân anh hùng

Để đáp ứng yêu cầu phát triển chiến đấu của lực lượng vũ trang (LLVT) tại chiến tr­ường Trị-Thiên-Huế vào giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngày 15-5-1972, tại khe Vàng (ngã ba Tà Trạch) trên đường 73 thuộc địa phận xã Dương Hòa, huyện Hương Thủy (nay là thị xã Hương Thủy), tỉnh Thừa Thiên Huế, Bộ tư lệnh Quân khu Trị Thiên quyết định thành lập Trung đoàn Công binh 14 (sau đổi tên là Trung đoàn Công binh 414). Trong phiên họp đầu tiên, Đảng ủy Trung đoàn đề nghị cấp trên cho đơn vị lấy ngày 19-5 (sinh nhật Bác Hồ) làm ngày truyền thống và mang phiên hiệu Đoàn Hải Vân. 

Với phương châm “Đánh địch để mở đường, mở đường để đánh địch”, “Đường chờ xe, quyết không để xe chờ đường”, từ tháng 5-1972 đến tháng 5-1975, đơn vị tổ chức sửa chữa hơn 500km đường cũ và mở thêm các tuyến đường mới như 73A, 73B, Bạch Mã, Mỏ Tàu để nối với tuyến chi viện chiến l­ược Trư­ờng Sơn-Đường Hồ Chí Minh. Cùng với đó, đơn vị tham gia chiến đấu và bảo đảm giao thông vận tải, góp phần cơ động cho các đơn vị chủ lực tác chiến hiệp đồng binh chủng quy mô lớn, giành thắng lợi trong Chiến dịch Huế-Đà Nẵng và Chiến dịch Hồ Chí Minh mùa Xuân 1975.

Giữ vững truyền thống, noi gương các anh hùng liệt sĩ và thế hệ cha anh, cán bộ, chiến sĩ lữ đoàn đã đoàn kết, nỗ lực khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, nhiều nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc. Nhất là trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Khi chúng tôi nhắc tới cơn đại hồng thủy diễn ra ở huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh tháng 10-2002, Đại tá Đậu Trung Thông, nguyên Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn Công binh 414 nhớ lại: “Thời điểm đó tôi là Thiếu tá, Phó tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 27 (nay là Tiểu đoàn 4) thuộc lữ đoàn.

Khoảng 11 giờ đêm 14-10-2002, tôi nhận được lệnh của cấp trên giao nhiệm vụ cùng với Trung tá Nguyễn Đình Oanh, Phó tiểu đoàn trưởng về Chính trị Tiểu đoàn 27 chỉ huy gần 30 cán bộ, chiến sĩ, cùng với một xe PAP, 2 xuồng cao tốc ST660 của đơn vị tham gia cứu hộ, cứu nạn tại địa bàn huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Khoảng 12 giờ đêm hôm ấy, chúng tôi bắt đầu hành quân trong thời tiết mưa tầm tã, có nhiều đoạn bị ngập sâu, phải vừa đi vừa dò đường. Gần 4 giờ sáng 15-10, đơn vị có mặt tại khu vực núi Nầm, huyện Hương Sơn, vượt trước một giờ so với dự kiến. Đến ngày 17-10-2002, cán bộ, chiến sĩ của đơn vị đã cùng các lực lượng trên địa bàn di chuyển hàng trăm gia đình cùng tài sản và gia súc tới nơi an toàn; đồng thời vận chuyển lương thực, thực phẩm cứu trợ đồng bào các xã Sơn Hòa, Sơn An (nay là xã An Hòa Thịnh), Sơn Lễ, Sơn Tiến... bị cô lập".  

Tiếp lời Đại tá Đậu Trung Thông, Đại tá Mai Văn Thanh, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn Công binh 414 xúc động kể về đợt đi bắc cầu, bảo đảm cho các lực lượng vào cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả trận lũ quét ở bản Sa Ná, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa: “Sáng 6-8-2019, khi đó tôi là Phó lữ đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Lữ đoàn được cấp trên giao nhiệm vụ tổ chức chỉ huy lực lượng, phương tiện gồm: 40 cán bộ, chiến sĩ thuộc Tiểu đoàn 4, cùng 5 đầu máy đẩy, 12 bộ thuyền vượt sông nhẹ VSN-1500, 6 ô tô các loại và các trang thiết bị đồng bộ hành quân tới khu vực bản Sa Ná để bắc cầu phục vụ công tác cứu hộ, cứu nạn, hỗ trợ nhân dân. Sau gần 10 giờ cơ động trong điều kiện thời tiết mưa, gió, đường dốc, trơn trượt... chúng tôi đã đến địa bàn chia cắt. Do đã chủ động trao đổi, hiệp đồng chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, các cơ quan chức năng địa phương và lực lượng vũ trang trên địa bàn, chúng tôi khẩn trương triển khai lắp ghép các bộ thuyền vượt sông nhẹ VSN-1500 thành 30m cầu vượt sông Luồng để vào bản Sa Ná, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và phương tiện".  

Đại tá Mai Văn Thanh kể tiếp: “Tôi đã nhiều lần chỉ huy bộ đội tham gia cứu hộ, cứu nạn, nhưng lần làm nhiệm vụ ở Rào Trăng 3 thuộc xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế vào tháng 10-2020 không thể nào quên. Rạng sáng 12-10-2020, nhận được lệnh của thủ trưởng Bộ tư lệnh Quân khu 4, Ban chỉ huy Lữ đoàn đã nhanh chóng hội ý, phân công nhiệm vụ, tổ chức lực lượng, phương tiện hành quân vào Rào Trăng 3. Trưa hôm đó, trên cương vị là Phó lữ đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Lữ đoàn, tôi trực tiếp chỉ huy 65 cán bộ, chiến sĩ cùng nhiều phương tiện cơ động vào thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn tại khu vực Nhà máy Thủy điện Rào Trăng 3.

Chúng tôi làm việc trong điều kiện mưa lũ, ăn, ở khó khăn, thiếu thốn, hiểm nguy luôn rình rập, nhưng bằng nghĩa tình, trách nhiệm với đồng đội, với nhân dân, lực lượng cứu hộ, cứu nạn của đơn vị đã cùng với các lực lượng tìm kiếm cứu nạn khác đã khẩn trương hoàn thành tìm kiếm 13 cán bộ, chiến sĩ hy sinh tại Tiểu khu 67, Trạm Kiểm lâm sông Bồ. Sáng 18-10-2020, chúng tôi tiếp tục cơ động lực lượng, phương tiện tham gia khắc phục sự cố sạt lở đất tại Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 337 (Quân khu 4) và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ".

Những chiến công trong thực hiện nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình của cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 414 góp phần tô thắm truyền thống của lữ đoàn, LLVT Quân khu 4 và truyền thống “Mở đường thắng lợi” của Bộ đội Công binh anh hùng; làm ngời sáng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong gian khó, xứng đáng với danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân trong thời kỳ đổi mới của Đảng, Nhà nước phong tặng cho Lữ đoàn ngày 31-7-1998.