Cán bộ sợ trách nhiệm: Phải bắt cho ''đúng bệnh''

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Đoàn Trà Vinh).

Hai nhóm cán bộ sợ trách nhiệm, cản trở sự phát triển

Đại biểu Quốc hội Trần Văn Tuấn (Đoàn Trà Vinh) đã thẳng thắn chỉ ra trong bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm, có hai nhóm là "suy thoái về tư tưởng chính trị, không muốn làm vì không có lợi ích riêng" và "sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm".

Đồng tình với hạn chế được chỉ ra trong báo cáo của Chính phủ về "một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa quyết liệt, có tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai, gây ách tắc, làm cản trở sự phát triển của đất nước", đại biểu Trần Văn Tuấn đặt vấn đề, tại sao trước đây không xuất hiện cán bộ sợ trách nhiệm mà đến nay mới xuất hiện; không những vậy, còn lan rộng từ trung ương xuống đến địa phương, tiếp tục lan rộng từ khu vực công đến khu vực tư nhân?

"Cần phải xác định được nguyên nhân của căn bệnh này thì mới có thể điều trị hiệu quả", đại biểu nói.

Đại biểu cho rằng, cần phân hóa, phân định một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm là những ai, nguyên nhân nào dẫn đến sự tồn tại của những cán bộ này để từ đó tìm ra giải pháp khắc phục kịp thời, hiệu quả. Theo đại biểu Trần Quốc Tuấn, trong bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm có hai nhóm: Suy thoái về tư tưởng chính trị, không muốn làm vì không có lợi ích riêng; sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm.

Với nhóm cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, không muốn làm vì không có lợi ích riêng, đại biểu Đoàn Trà Vinh cho rằng có thể khắc phục được ngay, ưu tiên thay thế bằng những cán bộ tốt, có đủ tâm huyết và trách nhiệm.

"Chúng ta không thiếu cán bộ tốt”, đại biểu khẳng định và cho rằng như trong môn bóng đá, huấn luyện viên trưởng vì màu cờ sắc áo sẽ thay thế cầu thủ nếu cầu thủ trên sân thi đấu kém hiệu quả.

Quang cảnh phiên thảo luận.

Đối với nhóm cán bộ sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm, đại biểu Trần Quốc Tuấn cho rằng, nhóm này chiếm số đông; là trở lực lớn nhất gây tắc nghẽn công việc trong toàn hệ thống. Theo đại biểu, nhóm cán bộ này sợ vi phạm pháp luật vì hai nguyên nhân: Một số văn bản pháp luật hiện hành, nhất là văn bản dưới luật còn thiếu tính đồng nhất.

"Tôi đã chứng kiến bên lề kỳ họp này, hai vị đại biểu Quốc hội cùng tranh luận về một nội dung của một điều khoản luật đang còn hiệu lực. Cuộc tranh luận khiến tôi rất tâm tư và lo lắng bởi lẽ nó đang xảy ra trong chính cơ quan lập pháp, do đó không loại trừ khả năng sẽ xảy ra ở các cơ quan hành pháp, dẫn đến nhiều hệ lụy khác nhau cho cán bộ thực thi công vụ”, đại biểu nói.

Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng tiêu cực ngày càng đi vào thực chất, được triển khai quyết liệt, hiệu quả khiến nhiều cán bộ lo sợ bởi họ đã có vi phạm tương tự ở thời điểm trước đây. Từ đó tạo ra hiệu ứng lây lan đến các cán bộ khác, hình thành tâm lý ngán ngại, sợ bị kỷ luật, nhất là bị xử lý hình sự. Trong số đó, không loại trừ một số cán bộ tâm huyết, có trách nhiệm nhưng không thể triển khai công việc bởi sự bất cập, thiếu đồng nhất của văn bản pháp luật.

Về lâu dài, đại biểu đề xuất Quốc hội, Chính phủ rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến công chức, viên chức để bảo đảm tính đồng nhất, không chồng chéo, mâu thuẫn; trên cơ sở đó bảo vệ, khuyến khích cán bộ, công chức năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Đại biểu cũng cho rằng, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhiều hơn nữa để giảm bớt áp lực, gánh nặng cho các cơ quan cấp trên, đồng thời tăng cường trách nhiệm cho các địa phương và cơ quan cấp dưới. Muốn vậy, cần xác định việc nào thuộc trách nhiệm của địa phương, mạnh dạn phân quyền cho địa phương làm, địa phương sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đồng thời, tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát để hướng dẫn, nhắc nhở, đôn đốc thực thi công vụ có hiệu quả.

Phải bắt cho ''đúng bệnh''

Sau phát biểu của đại biểu Trần Văn Tuấn, nhiều đại biểu Quốc hội phát biểu ý kiến thảo luận và tranh luận cho rằng, làm sao phải bắt cho ”đúng bệnh” thì mới giải quyết triệt để được tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm.

Đại biểu Trần Hữu Hậu (Đoàn Long An).

Tranh luận với đại biểu Trần Quốc Tuấn, đại biểu Trần Hữu Hậu (Đoàn Long An) cho rằng, thực tế có một bộ phận cán bộ, công chức sợ sai, đùn đẩy công việc, nhưng "không chỉ như vậy". Bởi khi thực thi công vụ mà có hành lang pháp lý rõ ràng, phù hợp, chắc chắn phần đông cán bộ sẽ nỗ lực làm tốt hơn mà "chẳng có gì phải sợ". Theo đại biểu Trần Hữu Hậu, cần làm sao để cán bộ các cấp không phải "dám nghĩ, dám làm", mà chỉ cần tập trung công sức và trí tuệ để "năng động, sáng tạo", thực hiện công việc của mình hiệu quả nhất trong khuôn khổ của pháp luật.

Theo đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum), hiện tượng cán bộ né tránh, sợ trách nhiệm xuất hiện từ lâu, đến nay dường như phức tạp hơn.Nguyên nhân có thể do thiếu trách nhiệm, nhưng cũng có những trường hợp là một bộ phận cán bộ có năng lực, trình độ hạn chế, việc nắm bắt các quy định của pháp luật có hạn nên làm việc gì cũng sợ, né tránh hoặc đùn đẩy...

“Ngoài việc gắn trách nhiệm, cá thể hóa trách nhiệm trong công việc, cũng cần có cơ chế bảo vệ cho người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm chung”, đại biểu Tô Văn Tám nói.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam).

Đặt vấn đề về làm sao bắt cho “đúng bệnh” để khắc phục tình trạng né tránh, sợ trách nhiệm, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) cho rằng, đối với lĩnh vực giải ngân vốn đầu tư công, dù trong cùng một hệ thống chính sách, thể chế, có nhiều địa phương giải ngân vẫn rất tốt, nhưng nhiều nơi vẫn chậm.

Qua trao đổi với cơ sở cho thấy, nhiều cán bộ trực tiếp làm việc gặp khó trong tham mưu khi vừa phải đúng quy định của pháp luật, vừa đúng chỉ đạo của cấp trên. Điều này cũng gây khó trong xử lý trách nhiệm, vì cán bộ không chịu tham mưu cũng khó xử lý được. Theo đại biểu Tạ Văn Hạ, ở đây có trách nhiệm của người đứng đầu trong quyết tâm, quyết liệt xử lý những người không làm được việc.

Đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) cũng bày tỏ băn khoăn khi tăng trưởng kinh tế trong 6 tháng đầu năm 2023 chưa đạt được kỳ vọng có nguyên nhân từ căn bệnh đùn đẩy, sợ trách nhiệm, sợ sai của một bộ phận cán bộ... Đây là vấn đề Chính phủ cần quan tâm hơn.