Quốc hội thảo luận về lực lượng an ninh trật tự cơ sở

Cần ít nhất 254.163 người tham gia lực lượng an ninh trật tự cơ sở

Tiếp tục kỳ họp thứ 6, sáng 27/10, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.

Theo ông Lê Tấn Tới, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc sắp xếp, kiện toàn lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở để không làm tăng biên chế, không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ với các lực lượng khác, không phát sinh thủ tục hành chính.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định về sắp xếp, kiện toàn, bố trí lực lượng phù hợp với tình hình, yêu cầu bảo đảm ANTT, điều kiện kinh tế-xã hội của từng địa phương.

Đồng thời đơn giản hóa trình tự, thủ tục thành lập tổ và công nhận các chức danh của Tổ bảo vệ ANTT; rà soát chức năng, nhiệm vụ để không chồng chéo với các lực lượng khác và bảo đảm tính khả thi.

Tại thôn, tổ dân phố đã bổ nhiệm chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng thì công an cấp xã đề xuất Chủ tịch UBND cấp xã xem xét, quyết định công nhận là chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ ANTT để bảo đảm không làm tăng biên chế.

Một số ý kiến đề nghị quy định khung số lượng tổ và số lượng thành viên tổ bảo vệ ANTT, vì cho rằng, nếu giao địa phương quyết định số lượng tổ bảo vệ ANTT, số lượng các chức danh tổ bảo vệ ANTT sẽ dẫn đến tăng số lượng, đề nghị cân nhắc điều chỉnh cho hợp lý.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nếu quy định "cứng" về số lượng tổ, số lượng thành viên tổ bảo vệ ANTT sẽ không phù hợp với tình hình thực tiễn về yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự, điều kiện kinh tế-xã hội ở từng địa phương. Đồng thời cũng không sát với nhu cầu của từng thôn, tổ dân phố, vì mỗi vùng miền, khu vực thành thị, nông thôn có sự khác nhau.

Do đó, dự thảo luật quy định theo hướng "mở" để chính quyền địa phương căn cứ yêu cầu, điều kiện thực tiễn để quyết định số lượng tổ bảo vệ ANTT ở cơ sở và số lượng người tham gia hoạt động là phù hợp và bảo đảm tính khả thi.

Cũng theo ông Lê Tấn Tới, nhiều ý kiến đề nghị báo cáo đánh giá kỹ hơn về tổ chức, ngân sách khi thành lập lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở; cho rằng không chỉ dừng lại ở số lượng khoảng 300.000 người như Tờ trình dự án Luật do Chính phủ trình và sẽ tăng kinh phí, ngân sách bảo đảm.

Do đó, đề nghị có số liệu cụ thể chứng minh "không làm tăng biên chế", "không làm tăng ngân sách" so với thực tiễn hiện nay.

Tại phiên họp thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã "đề nghị Chính phủ chỉ đạo tính toán đầy đủ, cụ thể (nhân lực, vật lực, tài lực) và đánh giá kỹ lưỡng tác động về biên chế, kinh phí và khả năng bảo đảm để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội" và Chính phủ đã có Báo cáo số 518/BC-CP ngày 6/10/2023 gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo báo cáo của Chính phủ, hiện nay trong toàn quốc có 298.688 người đang tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Thực hiện quy định hiện hành, các địa phương trong cả nước đang chi trả cho tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động cho các lực lượng này khoảng 3.570 tỷ đồng/năm (tính theo mức lương cơ sở mới).

Tính đến tháng 12/2022, toàn quốc có 84.721 thôn, tổ dân phố. Nếu mỗi thôn, tổ dân phố đều thành lập tổ bảo vệ ANTT thì với 84.721 tổ bảo vệ ANTT thì cần có ít nhất là 254.163 người tham gia (mỗi tổ cần ít nhất 3 người) và dự kiến mức chi tổng kinh phí cần bảo đảm để thực hiện theo quy định của dự thảo luật là 3.505 tỷ đồng/năm.

Tuy nhiên, do dự thảo luật quy định mỗi tổ bảo vệ ANTT có thể phụ trách một hoặc một số thôn, tổ dân phố, nên tổng số tổ bảo vệ ANTT có thể giảm xuống, kéo theo tổng kinh phí bảo đảm cũng sẽ giảm xuống.

Như vậy, với cách dự tính nêu trên thì sẽ không tăng về số lượng người tham gia và không tăng về tổng kinh phí bảo đảm so với thực tiễn hiện nay.

Về lâu dài, tổng số lượng thôn, tổ dân phố tiếp tục giảm do sáp nhập nên các địa phương sẽ có điều kiện tập trung bảo đảm chế độ, chính sách tốt hơn nữa cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Tiêu chuẩn tuyển chọn cần mang tính quần chúng hơn

Phát biểu tại hội trường Quốc hội, đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) cho biết, về thực chất của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở là lực lượng quần chúng do UBND cấp xã thành lập quản lý duy trì hoạt động hỗ trợ lực lượng công an chính quy cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở địa bàn cấp xã theo hướng dẫn phân công của công an xã.

Đây không phải là lực lượng chính quy, do đó không thuộc biên chế nhà nước trong hoạt động lực lượng này hưởng các chế độ hỗ trợ từ ngân sách nhà nước và các nguồn tài chính khác của xã hội. 

Tuy nhiên, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, các quy định về tiêu chuẩn tuyển chọn, trình tự, thủ tục tuyển chọn… cần được đơn giản hóa hơn nữa, cơ cấu tổ chức ngành cũng cần mang tính quần chúng hơn nữa. 

Đồng thời, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị bổ sung thêm quy định theo hướng cá nhân, tổ chức nào ra quyết định thành lập công nhận thì có quyền cho thôi lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Do vậy, không nên giao cho Bộ Công an quy định chi tiết Khoản 2 và Khoản 3 Điều 15. 

Đại biểu cũng đề nghị ngoài những đối tượng chưa tham gia bảo hiểm, bổ sung thêm đối tượng nữa là những người hưởng BHXH một lần, để quy định cho rõ hơn.

Một số đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ một số vấn đề để có quy định thống nhất, phù hợp, đảm bảo lực lượng nhưng không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ. Theo đó, nếu đã xác định lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở được kiện toàn từ lực lượng bảo vệ dân phố thì cũng đồng nghĩa với việc ở phường và thị trấn khi đã thành lập lực lượng tham gia bảo vệ ANTT thì không còn tồn tại lực lượng bảo vệ dân phố. Vậy thì lực lượng này sẽ được bố trí như thế nào? 

Đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) đề nghị cân nhắc bổ sung quy định về quyền hạn đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Đề nghị nghiên cứu, bổ sung thêm điều luật quy định cụ thể về quyền hạn về việc bố trí, sắp xếp lực lượng, thành viên tham gia lực lượng bảo vệ ANTT ở cơ sở ở mỗi tổ tại mỗi khu vực đô thị nông thôn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, khu vực có địa hình chia cắt, khu vực nhạy cảm về an ninh chính trị để phù hợp với vị trí địa lý, quy mô dân số.

Cần bổ sung thêm nội dung lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở phối hợp với trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, trưởng ban công tác mặt trận trong việc xây dựng hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố về nội dung đảm bảo an ninh trật tự ở cơ sở. 

Đại biểu Dương Khắc Mai cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về độ tuổi tối đa khi tham gia lực lượng bảo vệ ANTT ở cơ sở đối với nam và nữ để đảm bảo tiêu chuẩn về thể chất, tình trạng sức khỏe để đáp ứng công việc. 

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Hậu Giang) cho rằng cần bổ sung "quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở" trong phạm vi điều chỉnh.

Đại biểu cho biết, về phạm vi điều chỉnh, theo dự thảo luật, luật này quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc tổ chức, hoạt động, quan hệ công tác, xây dựng lực lượng, bảo đảm điều kiện hoạt động và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.

Về tiêu chuẩn tham gia lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, Điều 13 của dự thảo luật quy định, tiêu chuẩn tham gia là công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên, nhưng chưa đưa ra giới hạn tối đa tham gia lực lượng này. 

Đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần nghiên cứu, quy định về độ tuổi tối đa, vì hiện nay có nhiều tội phạm liều lĩnh, manh động, chống người thi hành công vụ, dễ gây thương tích cho người tham gia thực hiện nhiệm vụ. Người lớn tuổi có thể thiếu nhanh nhẹn, khó hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ an ninh. 

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam cũng đề nghị cần nghiên cứu việc chi trả chính sách cho lực lượng tham gia bảo vệ ANTT tại cơ sở bằng mức lương cụ thể, tính hệ số lương, để đáp ưng yêu cầu cuộc sống và thu hút được các đối tượng tham gia tích cực, hiệu quả hơn.