Làm rõ trách nhiệm, giải quyết thấu đáo quyền lợi cho người dân

Vì chậm tiến độ, niên độ Dự án (2017 - 2021) đã kết thúc nên Kho bạc Nhà nước đã dừng việc giải ngân. “Tôi không biết chủ đầu tư đã làm việc với các cơ quan của Chính phủ để được giải quyết về vấn đề này như thế nào? Nếu thuộc thẩm quyền của Quốc hội thì lẽ ra các đồng chí cũng phải báo cáo Quốc hội ngay trong năm 2021, chậm nhất là năm 2022 khi đánh giá về khả năng không đạt tiến độ giải ngân chứ không phải là để đến bây giờ mới báo cáo Quốc hội” - Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu đặt câu hỏi.

Đối với nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020, tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28 tháng 7 năm 2021 về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, Quốc hội đã cho phép kéo dài thời hạn giải ngân đối với 1.077,278 tỷ đồng từ kế hoạch năm 2018 đối với Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành. Đến nay lại còn 4.614,28 tỷ đồng nguồn vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 chưa được giải ngân và đã huỷ dự toán? Trong đó, Chính phủ đề xuất kéo dài thời hạn giải ngân đối với 966,749 tỷ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2020 sang năm 2024.

“Thủ tướng đã nhiều lần nhấn mạnh đến việc “thay đổi tư duy, cách làm xứng tầm với dự án trọng điểm quốc gia” và đề nghị làm rõ trách nhiệm khi dự án này triển khai chậm trễ tiến độ. Do đó, tôi và cử tri rất mong muốn được biết các cơ quan liên quan đã thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng đến đâu?” - Nữ đại biểu tỉnh Điện Biên chia sẻ.

Để hoàn thành trọn vẹn công tác thu hồi đất cho toàn bộ 5.000ha và bàn giao mặt bằng Giai đoạn 1. Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, cho phép điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14 để có cơ sở giải ngân và triển khai các bước tiếp theo đảm bảo theo quy định, trong đó có đề nghị điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án.

Tuy nhiên, đề nghị này cũng nên kèm theo giải trình cụ thể trách nhiệm của cá nhân và tổ chức có liên quan trong tổng thể đánh giá việc thực thi pháp luật, bảo đảm hiệu quả của Dự án, lợi ích của Nhà nước (lãng phí nguồn lực, cơ hội đầu tư, phát triển của địa phương và ngành kinh tế…) và quyền lợi hợp pháp của người dân trong vùng chịu ảnh hưởng, nhất là khi Chính phủ đề nghị điều chỉnh về thời gian thực hiện Dự án “đến hết năm 2024” thay vì hoàn thành trước năm 2021. Việc điều chỉnh thời gian này có ảnh hưởng như thế nào tiến độ chung của Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành theo Nghị quyết số 94/2015/QH13 (chậm nhất năm 2025 hoàn thành và đưa vào khai thác Giai đoạn 1 của Dự án).

Giải quyết thấu đáo quyền lợi cho người dân

Trong Tờ trình của Chính phủ nêu, Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành có diện tích đất thu hồi là 5.399,35ha, đến nay đã thực hiện thu hồi 4.882,62 (đạt 98,7%). Tổng số hộ bị ảnh hưởng là 5.447 hộ, đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ, vậy còn 1.286 hộ đang ở tình trạng như thế nào, chưa thấy báo cáo đề cập.

“Tôi đề nghị các cơ quan liên quan cần hết sức lưu ý tới vấn đề này, đây là dự án quan trọng quốc gia do Nhà nước đầu tư, nên tất cả các vấn đề liên quan đến quyền lợi của người dân trong vùng dự án phải được ưu tiên hàng đầu, tránh để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người. Tôi cũng đề nghị chính quyền địa phương, chủ đầu tư cần làm việc thật cụ thể với từng gia đình để lắng nghe, thuyết phục, giải quyết thấu đáo quyền lợi cho bà con, coi đó như là việc của gia đình, anh em họ hàng mình” - Phó trưởng Ban Công tác đại biểu nhấn mạnh.

Theo Tờ trình của Chính phủ, Dự án thành phần 2 là các công trình xã hội Khu dân cư, tái định cư tại xã Lộc An - Bình Sơn, đến nay mới triển khai được 60% khối lượng, trong đó mới có 3/11 công trình hoàn thành, còn 8/11 công trình chậm tiến độ. Đại biểu Tạ Thị Yên cho biết, 11 công trình này là trường học, chợ, trung tâm văn hoá và trụ sở UBND xã, đều là những cơ sở hạ tầng thiết yếu, cần phải được ưu tiên đầu tư từ rất sớm và phải đi trước một bước, bởi vì thiếu nó thì người dân không thể định cư được. Dự án thành phần này chậm tiến độ là rất khó hiểu, đề nghị cần có giải pháp, có lộ trình cụ thể để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa các dự án vào khai thác, sử dụng để đáp ứng nhu cầu đời sống cho nhân dân.

Từ nay đến hết năm 2024, chỉ còn hơn một năm nữa nhưng theo báo cáo, Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành với nhiều nội dung còn dang dở, chậm tiến độ và rất nhiều nguyên nhân, khó khăn. Đại biểu đề nghị rà soát, đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi, hiệu quả của việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đến hết năm 2024. Nếu được Quốc hội thông qua chủ trương cho kéo dài thời gian thực hiện Dự án thì cần phải có giải pháp quyết liệt để hoàn thành dự án theo đúng thời gian quy định.

Chuẩn bị các điều kiện để khai thác

Đối với Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành, các công trình trụ sở Hải quan, Công an, Công an cửa khẩu, Cảng vụ, Kiểm dịch y tế (Kiểm dịch động/thực vật); các công trình phục vụ quản lý bay; các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không, bao gồm các tuyến giao thông kết nối, các công trình phụ trợ, đường cất hạ cánh, đường lăn và một số công trình của khu bay, Nhà ga hành khách đã được triển khai thi công, cơ bản đáp ứng tiến độ theo kế hoạch, đảm bảo hoàn thành đồng bộ theo tiến độ chung của Dự án (tháng 12/2025). Đây là những cố gắng hết sức đáng khích lệ.

Đại biểu đề nghị, Bộ Giao thông - Vận tải cần sớm lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các công trình: Khu vực bảo trì phương tiện phục vụ mặt đất và xử lý vệ sinh tàu bay; Khu cung cấp suất ăn hàng không; Khu bảo trì tàu bay; Trung tâm điều hành của các hãng hàng không vì đây là đầu tư của các doanh nghiệp ngành công nghiệp hàng không, có ý nghĩa rất lớn đối với việc khai thác, vận hành cảng hàng không.

Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm nghiên cứu triển khai Dự án mở rộng đường bộ cao tốc, đường sắt nhẹ tốc độ cao/metro hiện đại kết nối Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành với thành phố Hồ Chí Minh nhằm đảm bảo giao thông kết nối đến Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành khi Dự án đi vào vận hành, khai thác.