Khắc phục bất cập, nâng cao hiệu quả HĐND cấp xã (bài 3)

Nâng tầm đại biểu

Thực tiễn thời gian qua cho thấy, địa phương nào có chất lượng đại biểu tốt thì hoạt động HĐND sẽ tốt hơn và ngược lại chất lượng đại biểu hạn chế sẽ ảnh hưởng lớn đến các hoạt động của cơ quan dân cử.

Những năm qua HĐND xã Pú Nhi (huyện Điện Biên Đông) đã chú trọng nâng cao chất lượng đại biểu thông qua công tác đào tạo, tập huấn… nhưng do năng lực của một số đại biểu còn hạn chế, nên nhiều hoạt động chưa phát huy được hiệu quả. Tình trạng cử tri kiến nghị, phản ánh nhiều lần chưa được giải quyết kịp thời. Như trong nhiệm kỳ 2016 - 2021, thông qua các cuộc giám sát, tiếp xúc cử tri, cử tri xã đã kiến nghị gần 270 kiến nghị, chủ yếu liên quan đến đầu tư đường giao thông, nước sinh hoạt, đền bù giải phóng mặt bằng, chế độ chính sách… Song, có gần 80 kiến nghị chưa được giải quyết, như: Đầu tư làm đường bê tông nội bản Huổi Tao B dài 2km; hay cử tri bản Pú Nhi A, Pú Nhi  B đề nghị đầu tư làm cầu qua suối để người dân đi lại thuận lợi, nhất là trong mùa mưa.

Thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, hạn chế, những năm qua HĐND cấp tỉnh, huyện đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp để đổi mới các hoạt động, chất lượng đại biểu HĐND cấp xã. Đặc biệt, hàng năm HĐND 2 cấp (huyện, xã) đều tổ chức hoạt động trao đổi kinh nghiệm, tổ chức tập huấn, nâng cao chất lượng hoạt động cho các đại biểu HĐND cấp xã. Cùng đó, xây dựng kế hoạch đào tạo, mở các lớp bồi dưỡng cho đại biểu HĐND cấp xã về kiến thức về quản lý Nhà nước, pháp luật; kỹ năng nghiên cứu tài liệu, thu thập thông tin, tiếp xúc cử tri, giám sát tại kỳ họp, giám sát thường xuyên, chất vấn, phản biện…

HĐND xã Thanh Yên (huyện Điện Biên) nhiệm kỳ 2016 - 2021 vẫn còn đại biểu trình độ văn hóa mới hết lớp 5, thì đến nhiệm kỳ 2021 – 2026 trình độ văn hóa thấp nhất từ lớp 9/12 trở lên, trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên. Hàng năm HĐND xã tạo điều kiện để các đại biểu có thời gian tham gia học tập, đào tạo nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn. Qua đó, đã góp phần tích cực trong hoạt động chung của HĐND xã; nhiều ý kiến phản ánh của người dân đến các đại biểu HĐND xã kịp thời được kiến nghị cơ quan chức năng giải quyết thỏa đáng, nhất là kiến nghị trong xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo.

Đối với huyện Mường Nhé, mặc dù con nhiều khó khăn, song chất lượng đại biểu HĐND cấp xã đang từng bước được nâng lên. Hàng năm HĐND huyện tổ chức trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng cho đại biểu HĐND xã về thực hiện chức năng của HĐND các xã, như: Tổ chức kỳ họp, thẩm tra văn bản, giám sát, chất vấn, thuyết trình, tiếp xúc cử tri, tiếp công dân… Tạo điều kiện để các đại biểu giao lưu, chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm hay, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động.

Triển khai nhiều giải pháp, chất lượng đại biểu HĐND cấp xã tỉnh Điện Biên đã dần được nâng lên cả về trình độ văn hóa, chuyên môn, lý luận chính trị. Nhiệm kỳ 2021 - 2026, toàn tỉnh có 2.711 đại biểu HĐND cấp xã; đại biểu có trình độ chuyên môn sau đại học chiếm 1,07%; đại học 33,8%; dưới đại học 65,33%. Về trình độ lý luận chính trị có 1,4% cao cấp; 45,5% trung cấp.

Đổi mới, phát huy dân chủ

Trong những năm qua, HĐND cấp xã trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã nỗ lực đổi mới, nâng cao chất lượng các kỳ họp, tiếp xúc cử tri, hoạt động giám sát.

Với chức năng, nhiệm vụ là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, có vai trò đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, HĐND xã Chiềng Sơ (huyện Điện Biên Đông) đã nỗ lực đổi mới phương thức hoạt động, đổi mới nội dung kỳ họp theo hướng thực chất, phát huy dân chủ, trí tuệ của đại biểu để quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Chiềng Sơ, Lò Văn Dũng cho biết: HĐND xã tập trung đổi mới các kỳ họp, tiếp xúc cử tri và hoạt động giám sát. Trước các kỳ họp, thường trực HĐND xã đã phối hợp với UBND, Ủy ban MTTQ xã và các ban, tổ chức liên quan họp bàn, thống nhất dự kiến thời gian, chương trình nội dung kỳ họp. Đồng thời, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đồng chí chuẩn bị các báo cáo, tổng hợp các ý kiến của cử tri, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình tại kỳ họp. Để kỳ họp diễn ra thuận lợi, HĐND xã chuẩn bị danh sách chia tổ thảo luận, nội dung gợi ý thảo luận. Việc điều hành kỳ họp được thực hiện đúng nội dung, chương trình, phát huy tinh thần dân chủ, đoàn kết và trách nhiệm của các đại biểu tham dự.

Không chỉ thay đổi trong hoạt động giám sát, kỳ họp mà công tác tiếp xúc cử tri đã có chuyển biến rõ nét. Trong hoạt động này, HĐND một số xã phối hợp tốt với các cơ quan liên quan. Kỹ năng của đại biểu được nâng lên rõ nét, không trình bày nguyên văn báo cáo như trước, chỉ tóm tắt ngắn gọn những nội dung chính từ đó thu hút người nghe cũng như sự quan tâm của cử tri. Từng vấn đề cử tri đặt ra được thường trực HĐND xã tổng hợp gửi đến UBND và cơ quan liên quan trả lời cụ thể, mức độ hài lòng, tín nhiệm của cử tri từng bước được nâng lên.

Ông Phàn A Bụ, Chủ tịch UBND xã Huổi Só, huyện Tủa Chùa cho biết: Thường trực HĐND xã đã chủ động đổi mới hoạt động tiếp xúc cử tri một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Chủ động họp bàn với Ủy ban MTTQ để thống nhất thời gian, địa điểm, thành phần cử tri, nội dung tiếp xúc cử tri, sau đó thông báo đến tất cả cử tri, Nhân dân được biết. Các buổi tiếp xúc cử tri được tổ chức nghiêm túc; ý kiến, kiến nghị của cử tri được tiếp thu, trả lời đầy đủ những nội dung thuộc thẩm quyền và kịp thời chuyển tới các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để giải quyết.

Ông Phạm Thanh Phương, Phó Chủ tịch HĐND huyện Tủa Chùa chia sẻ: Ngoài việc nâng cao vai trò, trách nhiệm, đổi mới và chất lượng hoạt động của thường trực, các ban HĐND, tổ đại biểu, đại biểu HĐND, thời gian tới thường trực HĐND cấp xã cần tiếp tục đổi mới công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát, tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân. Đồng thời, mỗi đại biểu HĐND cần chủ động học hỏi, đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu dân cử.

Bài 4: Củng cố niềm tin của cử tri và Nhân dân