Cần minh bạch các khoản thu đầu năm

Năm học 2022 - 2023 toàn tỉnh có 481 trường, với hơn 207 nghìn học sinh. Bước vào năm học mới, bên cạnh nỗi lo chất lượng học tập của con em mình, vấn đề được các bậc phu huynh đặc biệt quan tâm, lo lắng là các khoản thu đầu năm học, nhất là những khoản thu mang tên “tự nguyện”. Những năm qua, dịch bệnh Covid-19 đã tác động không nhỏ đến đời sống người dân, với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, hoặc gia đình thu nhập trung bình nhưng có từ 2 - 3 con đang đi học thì gánh nặng chi phí học tập càng nhân lên.

Chị Nguyễn Thị Dung, người dân TP. Điện Biên Phủ chia sẻ: Gia đình tôi có 2 con đang đi học (1 mầm non và 1 tiểu học), vừa qua vào đầu năm học đã phải chi hơn 3 triệu đồng cho việc mua sách giáo khoa, đồ dùng học tập, quần áo đồng phục, tiền ăn bán trú… Chúng tôi làm nghề tự do, thu nhập không cao, vẫn đi thuê nhà trọ nên lo việc học của con là một áp lực rất lớn. Vì vậy, tôi mong các đơn vị nhà trường, ban đại diện cha, mẹ học sinh thu đúng, thu đủ các khoản theo quy định, không nên lạm dụng thu dưới danh nghĩa tự nguyện.

Mong muốn của chị Dung cũng là nỗi trăn trở của nhiều phụ huynh dịp đầu năm học mới. Để hạn chế tình trạng lạm thu đầu năm học mới, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản hướng dẫn khá chi tiết về các khoản thu, chi tài chính đầu năm học đối với các khoản thu dịch vụ công theo quy định, như: Học phí; trông giữ xe đạp, xe máy; dạy thêm, học thêm; bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên. Đối với các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục được thực hiện theo đúng quy định của tỉnh trên nguyên tắc khảo sát, xây dựng giá dịch vụ, không lợi nhuận; nội dung thỏa thuận phải được cụ thể hóa bằng văn bản và có đủ chữ ký đồng thuận của phụ huynh học sinh...

Theo đó, các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục được quy định như sau: Dịch vụ ăn bán trú đối với mầm non tối đa 16 nghìn đồng/học sinh/bữa, tiểu học 20 nghìn đồng/học sinh/bữa và THCS là 25 nghìn đồng/học sinh/bữa; dịch vụ trông trưa cả 3 cấp đều 5 nghìn đồng/học sinh/buổi; dịch vụ cung cấp nước uống đối với mầm non và tiểu học tối đa 150 nghìn đồng/học sinh/năm, với cấp THCS, THPT và các trường giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên là 100 nghìn đồng/học sinh/năm; đối với dịch vụ dọn vệ sinh không quá 90 nghìn đồng/học sinh/năm học đối với tất cả các cơ sở giáo dục công lập.

Liên quan đến các khoản đóng góp tự nguyện thường gây nhiều tranh cãi, đó là quỹ của Ban đại diện cha mẹ học sinh. Những năm qua, phụ huynh học sinh, báo chí đã phản ánh nhiều về tình trạng các khoản thu của Ban đại diện cha, mẹ học sinh không rõ ràng, không đúng quy định về các khoản thu, khiến các phụ huynh bức xúc. Họ càng bức xúc hơn khi đây đều thuộc vào những khoản thu có thỏa thuận, song phụ huynh học sinh dù có thắc mắc hay phản đối thì cũng... không được giải quyết.

Theo ông Nguyễn Văn Đoạt, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, đối với kinh phí hoạt động của Ban đại diện cha, mẹ học sinh, Sở nghiêm cấm việc lợi dụng danh nghĩa Ban đại diện cha, mẹ học sinh để thu tiền trái quy định; không được thu các khoản như: Bảo vệ cơ sở vật chất của nhà trường, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học; vệ sinh trường học; khen thưởng của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; mua sắm máy móc, thiết bị trường học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.

Trên cơ sở hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo, phòng giáo dục và đào tạo các huyện, thị xã, thành phố đều hướng dẫn các nhà trường xây dựng kế hoạch, nội dung từng khoản thu thỏa thuận.

Ông Vũ Đức Biểu, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tủa Chùa cho biết: Trước khi bước vào năm học 2022 - 2023, phòng đã tập trung giám sát các nhà trường triển khai các khoản thu thỏa thuận. Nhà trường chỉ được tổ chức thu các khoản sau khi đã được UBND huyện phê duyệt; tuyệt đối không để xảy ra hiện tượng phụ huynh học sinh tổ chức đóng góp kinh phí mà nhà trường không nắm được. Cùng với đó, phòng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thu, chi đầu năm học tại các cơ sở giáo dục, để kịp thời chấn chỉnh tình trạng lạm thu hoặc thu các khoản trái quy định (nếu có).

Theo khảo sát sơ bộ, đến thời điểm hiện tại năm học 2022 - 2023, trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra “điểm nóng” về công tác thu, chi đầu năm học. Các cơ quan chức năng cũng chưa nhận được đơn, thư khiếu nại liên quan đến thu nộp tiền đầu năm học. Tuy nhiên, hiện nay các nhà trường mới đang chuẩn bị kế hoạch họp phụ huynh, công bố các khoản thu đầu năm. Vì vậy, có xảy ra tình trạng lạm thu hay không, không ai dám khẳng định và lạm thu dưới hình thức nào lại là một chuyện khác. Và có lẽ phải sau các cuộc họp phụ huynh đầu năm học mới biết.

Có thể thấy, trong điều kiện nguồn ngân sách Nhà nước hạn hẹp, công tác xã hội hóa giáo dục nhằm tạo nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy và học là chủ trương đúng đắn. Tuy nhiên, để tránh lạm thu thì cùng với việc thu đúng, đủ các khoản theo quy định, các cơ sở giáo dục cần thực hiện nghiêm túc việc công khai, minh bạch các khoản thu, chi. Bên cạnh đó, mỗi phụ huynh học sinh cần phát huy quyền giám sát các khoản thu, chi của nhà trường; nếu phát hiện những khoản thu mập mờ, không rõ ràng, trái với quy định cần phản ánh đến các cơ quan chức năng để làm rõ, không vì sợ con mình bị “trù dập” mà “ngậm bồ hòn làm ngọt”. Từ đó giảm nỗi lo cho phụ huynh, tạo môi trường giáo dục trong sạch, lành mạnh.