Học sinh lập website học bằng lái xe cho người dân tộc thiểu số

Trên địa bàn tỉnh ta, số người chưa biết hoặc chưa thành thạo tiếng phổ thông vẫn còn nhiều, trong đó phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số. Những trường hợp này vẫn được tham gia thi lấy giấy phép lái xe theo quy định, nhưng việc học kiến thức để thi sát hạch lý thuyết đối với họ gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại. Bởi lẽ các tài liệu hướng dẫn ôn thi lý thuyết lái xe máy đều bằng tiếng Việt. Từ thực tế đó, dự án “Website hocbanglaixemay.com dành cho người dân tộc Mông chưa sử dụng được tiếng Việt” của nhóm 5 học sinh có tên Dream maker Trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh ra đời. Cả nhóm bắt tay vào công việc từ tháng 7/2021, sau 4 tháng, những tài liệu ôn thi bằng lái xe máy phần lý thuyết “phiên bản tiếng Mông” trên website dần hoàn chỉnh. Website tập trung vào những video giới thiệu quy định về cấp giấy phép lái xe, các menu chính học 200 câu lý thuyết, các loại biển báo giao thông đường bộ, mẹo thi, đề thi thử sát hạch, văn hóa giao thông… Tất cả đều gồm có file âm thanh tiếng Mông và chữ tiếng Việt để đáp ứng nhiều đối tượng có thể luyện thi.

Thầy Lê Thành Long, giáo viên môn Tin học của nhà trường, đồng thời là giáo viên hỗ trợ nhóm hoàn thành dự án, cho biết: “Khi học sinh nhen nhóm ý tưởng về dự án trên và trao đổi với thầy, tôi thấy đây là dự án rất thiết thực với địa bàn vùng cao tỉnh nhà và hữu ích, ý nghĩa với bà con các dân tộc. Vì thế đã hướng dẫn, gợi mở cho các em. Nhóm chọn xây dựng website thay vì ứng dụng trên điện thoại (app) vì dự án hướng đến người dân chưa biết chữ hoặc chưa thành thạo tiếng phổ thông, sử dụng website sẽ không phải cài đặt phức tạp, tốn dung lượng, chỉ cần thao tác đơn giản”.

Sau phiên bản tiếng Mông đã hoàn thiện, từ tháng 4/2022, thầy và trò tiếp tục phát triển dự án lên với 4 ngôn ngữ dân tộc: Mông, Thái, Si La, Cống, với tên gọi “Website hocbanglaixemay.com - giải pháp ôn luyện giấy phép lái xe máy hạng A1 cho người dân tộc thiểu số chưa sử dụng được tiếng Việt”. Để triển khai các phiên bản mới, em Lường Hoài My, lớp 11B6, thành viên nhóm dự án kể lại: “Chúng em tiến hành khảo sát thực tế tại 3 địa điểm với 3 dân tộc mới, gắn với chính dân tộc và bản làng của các bạn trong nhóm, là xã Lay Nưa, TX. Mường Lay (dân tộc Thái); bản Nậm Sin, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé (dân tộc Si La); bản Nậm Kè, xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé (dân tộc Cống). Chúng em khảo sát tập trung vào những khó khăn của người dân khi tham gia học và thi bằng lái xe, mong muốn và nhu cầu của họ. Qua đó hoàn thiện các phiên bản ngôn ngữ sao cho đúng nhu cầu, phù hợp với khả năng tiếp thu người dân và văn hóa dân tộc”.

Với định hướng đó, nhóm học sinh dưới sự hỗ trợ của giáo viên đã lên kế hoạch, thiết kế website (sử dụng WordPress là một phần mềm mã nguồn mở thông dụng hiện nay); sưu tầm thông tin, hình ảnh, video về Luật Giao thông đường bộ và bộ đề thi sát hạch lái xe hạng A1, thu âm các file tiếng Mông, Thái, Cống, Si La; xây dựng wesite. Em Lường Hoài My cho biết thêm: “Không chỉ các thành viên nhóm tích cực triển khai các bước của dự án mà nhóm còn có hơn 50 cộng tác viên là học sinh trong trường. Với lượng lớn nội dung, kiến thức cần biên dịch và thu âm tiếng các dân tộc, chúng em rất may có sự giúp đỡ của các bạn mới có thể sớm hoàn thành. Trong quá trình triển khai, nhiều khi xây dựng website, đẩy các file âm thanh, hình ảnh, video lên bị lỗi, phải làm lại, chỉnh sửa nhiều lần. Việc ấy đôi lúc làm em và các bạn trong nhóm có chút nản chí, nhưng chính sự hỗ trợ nhiệt tình của thầy và các bạn cộng tác viên, cùng với việc luôn hướng đến giá trị cộng đồng của dự án, đầu tiên là mang lại tiện lợi cho chính người dân, bà con dân bản mình đã giúp chúng em có thêm động lực, cố gắng thực hiện thật tốt”.

Để người dân sử dụng website hiệu quả, nhóm còn cung cấp số điện thoại hỗ trợ theo từng dân tộc để người học có thể liên hệ khi cần thiết. Qua đó các em học sinh đã hướng dẫn, chỉ dẫn cách sử dụng website, cách học, ôn luyện kiến thức, cho hàng trăm lượt người. Thống kê cụ thể của nhóm, trong năm 2022 có 126 người, chủ yếu là ở các bản khảo sát dự án, sử dụng website để ôn thi và đã thông qua kỳ sát hạch, được cấp giấy phép lái xe máy.

Với những nỗ lực đó, dự án đã đạt nhiều thành tích: Giải C Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Điện Biên lần thứ VI năm 2022; giải Khuyến khích Cuộc thi Sáng kiến khoa học năm 2022 của Bộ Khoa học và Công nghệ cùng báo VnExpress. Hiện dự án đang tiếp tục tham dự Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm 2022 - 2023 do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Mong rằng dự án sẽ đạt kết quả cao, được lan tỏa và tiếp tục phát triển thêm nhiều phiên bản ngôn ngữ các dân tộc khác như dự định của nhóm.