Hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông

Thời điểm này, học sinh khối 12 đang bước vào giai đoạn nước rút, chuẩn bị hành trang tốt nhất cho tương lai. Để các em có sự cân nhắc quyết định chọn trường, chọn nghề phù hợp, những buổi ngoại khóa tư vấn, hướng nghiệp... cho học sinh rất cần thiết. Sau khi tham gia buổi ngoại khóa hướng nghiệp do nhà trường liên kết, phối hợp với các đơn vị tuyển sinh, các trường đại học, cao đẳng tổ chức, em Trần Thảo Nhi, lớp 12C1, Trường THPT Mường Ảng chia sẻ: Buổi ngoại khóa giúp em hiểu rõ hơn việc chọn nghề trong tương lai. Chúng em đã hiểu ra vấn đề là để chọn một công việc gắn bó với mình lâu dài, cần cân nhắc thật kỹ sao cho phù hợp với năng lực bản thân, xu hướng xã hội. Để mình không chọn sai ngành nghề, em không chỉ căn cứ vào sở thích và năng lực của mình, mà còn phải lắng nghe sự góp ý của những người thân bên cạnh, thầy cô để chọn ngành nghề phù hợp cho tương lai.

Năm học 2022 - 2023, Trường THPT Mường Ảng có 226 học sinh khối lớp 10; 248 học sinh khối lớp 11 và 211 học sinh khối lớp 12. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu triển khai ở lớp 10 năm nay, giáo dục kết hợp hướng nghiệp được lồng ghép tích hợp vào các môn học. Do đó, hoạt động tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh được nhà trường thực hiện ngay từ khối lớp 10 để các em sớm có định hướng và đầu tư những môn học theo các ngành đã chọn. Thầy giáo Nguyễn Thành Chi, Hiệu trưởng Trường THPT Mường Ảng cho biết: Trong hoạt động định hướng nghề nghiệp cho học sinh, nhà trường đã triển khai thông qua 3 loại hình gồm: Giảng dạy lồng ghép vào các tiết học; giáo viên chủ nhiệm tổ chức giáo dục hướng nghiệp vào các buổi sinh hoạt lớp và tổ chức hướng nghiệp các buổi sinh hoạt dưới cờ. Tại các buổi hướng nghiệp, thầy cô giáo tập trung phân tích thị trường lao động, nhu cầu của xã hội cho học sinh, giúp các em sớm có cơ hội tiếp cận và nhận thức được nhiều hơn về ngành nghề, xác định khối, ngành trọng tâm để thi hoặc xét tuyển cao đẳng, đại học.

Tại Trường PTDTNT THPT huyện Điện Biên hàng năm khoảng 80% học sinh khối 12 trúng tuyển vào các trường cao đẳng, đại học. Tuy nhiên, số lượng học sinh đỗ vào các trường top đầu còn hạn chế nên nhà trường đã định hướng nghề nghiệp cho các em theo nhiều cách khác nhau. Thầy giáo Trần Đăng Khoa, Hiệu trưởng Trường PTDTNT THPT huyện Điện Biên cho biết: “Chúng tôi không hy vọng tất cả học sinh của mình đều đỗ vào những trường đại học top đầu nhưng cũng động viên các em cố gắng và hướng đến mục tiêu đi lao động song phải là lao động có tay nghề. Để làm được điều đó, chúng tôi thường xuyên tổ chức các buổi thi thử phân luồng học sinh, giúp học sinh định hướng rõ ràng động cơ, thái độ học tập và rèn luyện, hiểu được yêu cầu và xu thế phát triển của nguồn nhân lực trong tương lai”. 

Xác định công tác tư vấn, hướng nghiệp sẽ giúp học sinh nhận biết khả năng của mình, chọn đúng nghề, phù hợp với năng lực, sở trường và nhu cầu lao động của xã hội. Vì lẽ đó, các trường THPT đã tổ chức tư vấn hướng nghiệp cho học sinh thông qua hoạt động tham quan, trải nghiệm thực tế các ngành, nghề tại các doanh nghiệp, trường chuyên nghiệp, cơ sở sản xuất... Từ thực tế tham quan, tìm hiểu giúp học sinh hiểu được yêu cầu và xu thế phát triển của nguồn nhân lực trong tương lai để chọn đúng ngành nghề, phù hợp với năng lực, sở trường của bản thân. Cô giáo Đỗ Thị Mỹ Hạnh, Hiệu trưởng Trường THPT huyện Tủa Chùa cho biết: “Bắt đầu từ tháng 3 - 4, nhà trường đã tập trung cho công tác hướng nghiệp. Để học sinh có định hướng cho tương lai, nhà trường đã mời chuyên gia trong sản xuất, kinh doanh ở địa phương hoặc ngoại tỉnh về trường để tư vấn, định hướng cho các em. Tổ chức các buổi trải nghiệm tại các đơn vị, cơ sở sản xuất để các em tiếp cận nghề nghiệp; góp phần thay đổi tư duy, giúp học sinh có được sự lựa chọn tốt nhất cho tương lai…”.

Toàn tỉnh hiện có 6.112  học sinh lớp 12. Giúp học sinh xác định đúng ngành nghề, phù hợp bản thân, ngành Giáo dục và Đào tạo, các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đã triển khai tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh THPT, nhất là đối với học sinh khối 12. Ông Cù Huy Hoàn, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: Thực tế hiện nay, một bộ phận học sinh chưa nhận thức được sự cần thiết của việc tư vấn, định hướng nghề nghiệp dẫn đến khi tốt nghiệp đi học và đi làm công việc chưa phù hợp năng lực, sở trường. Nhiều học sinh tốt nghiệp cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa đáp ứng nhu cầu của các đơn vị sử dụng hoặc làm việc không đúng với ngành nghề và trình độ được đào tạo. Chính vì vậy, ngành Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục thành lập ban tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh; khuyến khích học sinh thể hiện năng khiếu, sở trường, sở thích của bản thân. Tổ chức tư vấn, hướng nghiệp thông qua các giờ chào cờ, ngoại khóa; chú trọng giảng dạy bộ môn hoạt động hướng nghiệp, hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp lồng ghép trong dạy môn học, sinh hoạt lớp… Đồng thời phối hợp với tổ chức, các trường đại học, cao đẳng và cơ quan công an, quân đội, y tế… tổ chức tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh tại nhà trường.

Thực hiện tốt công tác hướng nghiệp ngay từ khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường sẽ giúp học sinh nhận thức đúng đắn trong việc học văn hóa, học nghề phù hợp, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp, làm trái ngành, trái nghề trong tương lai. Cùng với sự định hướng của các thầy cô, phụ huynh và gia đình cũng cần quan tâm, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, năng lực, sở trường của các em để định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai.