Nồng nàn sắc ban trên chiến trường xưa

Loài hoa gợi ký ức hào hùng

Những ngày tháng 3 này, đường vào di tích Trung tâm đề kháng Him Lam được điểm xuyết bởi sắc trắng hoa ban. Sắc hoa gợi nhớ mùa xuân năm 1954, bộ đội ta giấu quân dưới những cánh rừng ban, chờ ngày khai hỏa mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ.

Gần 70 năm sau ngày giải phóng, trên con đường dẫn lên di tích trung tâm đề kháng năm xưa, những bước chân người Chiến sĩ Điện Biên, Bùi Kim Điều lại thênh thang giữa sắc trắng tinh khôi. Một lần nữa, bao ký ức ùa về trong ông khi ngắm những cánh ban bung nở, rung rinh trong nắng. Dừng chân bên ngôi mộ tập thể ngay cổng di tích, ông Điều cẩn trọng thắp nén hương thơm và thì thầm những lời “ôn cố tri tân” cùng đồng đội.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Điều làm nhiệm vụ liên lạc, trực tiếp truyền lệnh của Chính ủy Trung đoàn tại đơn vị C405, E165, F312. Trận chiến mà ông luôn muốn nhắc tới là đánh cứ điểm Him Lam - nơi được quân Pháp coi là “cánh cửa thép” bất khả xâm phạm.

Đã bước sang tuổi 94, thế nhưng ký ức chiến trường Điện Biên Phủ vẫn rõ mồn một trong tâm trí ông Điều. Ông nói: “Đến bây giờ, tôi vẫn có thể hình dung và vẽ lại toàn bộ lòng chảo Điện Biên Phủ ngày đó, nó ở trong đầu và rõ như lòng bàn tay. Tôi và đồng đội tham gia chiến đấu và chiến thắng từ đồi Him Lam, sang Độc Lập, A1… rồi chốt ở Hầm Đờ cát tơ ri”.

Trong hình dung về những ngày tháng đầy gian khổ, khốc liệt ấy, hoa ban hiện ra như một phần ký ức đẹp của người lính già. “Tôi còn nhớ thời điểm chiến tranh ác liệt, nhiều quả đồi trên chiến trường Điện Biên Phủ hoa nở trắng xóa. Mỗi lần có dịp nhìn ngắm, anh em đều trầm trồ. Nhớ nhất là lần hành quân ngược lên Điện Biên, đi đến đèo Pha Đin hoa sà xuống tận mặt, anh em chiến sĩ còn hái hoa cài lên túi ngực, ba lô, nòng súng. Mãi sau này, nghe đồng bào ở đây nói tôi mới biết đó là hoa ban” - ông Điều kể.

Cũng như ông Điều, cứ mỗi độ hoa ban nở là những ký ức thời “hoa lửa” lại dội về trong tâm trí chiến sĩ Điện Biên Nguyễn Hữu Chấp. Ngày ấy, ông Chấp là chi ủy viên, Khẩu đội trưởng Khẩu đội cối 82mm, Đại đội 290, Tiểu đoàn 166, Trung đoàn 209, Đại đoàn 312.

Ông Chấp kể: Cụm cứ điểm Him Lam được quân Pháp gọi là “cánh cửa thép” bất khả chiến bại. Quân số lên tới 750 người, quân đội Pháp xây pháo đài trên 3 quả đồi tạo thành thế chân kiềng vững chắc, trang bị nhiều loại vũ khí hiện đại, cùng hệ thống ụ súng, lô cốt kiên cố. Để thắng được trận này, quân ta đã chiến đấu với tinh thần quyết chiến, quyết thắng.

“Chúng tôi quyết tâm chiến đấu bảo vệ vẹn toàn mảnh đất này, bảo vệ cuộc sống bình yên của đồng bào và vẻ đẹp trọn vẹn của những rừng hoa. Giờ đây, tôi thật sự phấn khởi khi chứng kiến mỗi mùa ban về, đồng bào lại được rộn rã với lễ hội truyền thống. Vậy là, những hy sinh, nỗ lực của tôi cùng đồng đội đã được đến đáp - ông Chấp nói.

Vẻ đẹp riêng có

Những ngày này tại thành phố Điện Biên Phủ đang tấp nập chuẩn bị cho Lễ hội Hoa Ban. Đây là lễ hội được tổ chức thường niên vào trung tuần tháng 3 hàng năm, gắn liền với dấu mốc trận mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ và cũng là thời điểm hoa ban nở rộ. Hãy đến với Điện Biên Phủ dịp này, bởi bạn không chỉ thăm lại di tích chiến trường xưa mà còn để ngắm, thưởng ngoạn và say đắm loài hoa tinh khôi của núi rừng Tây Bắc.

70 mùa ban đã đi qua, đổi thay từng ngày trên chiến trường năm xưa, song dư âm của chiến thắng chưa bao giờ thôi vang vọng, nhất là khi những cánh hoa ban trắng sáng sườn núi, thung sâu. Đó cũng là lúc mùa lễ hội bắt đầu. Mỗi người con của mảnh đất Điện Biên lại hoan hỉ, tự hào hòa mình vào lễ hội và là một phần của mảnh đất anh hùng.

Có phải sự trùng hợp ngẫu nhiên khi mà loài hoa vốn chỉ thuộc về núi rừng, lại gắn liền với một trong những chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc? Bằng sức sống mãnh liệt, kiên cường giữa bom đạn, nắng gió, cây ban đã góp phần chở che cho bộ đội, pháo binh, xe tăng… của quân ta. Rồi giữa núi rừng hoang sơ, để khỏi bị lạc đường, nhiều lính trinh sát Điện Biên Phủ còn dùng hoa ban để đánh dấu nơi mình đi qua.

Rừng Mường Phăng, nơi đặt Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ, giữa những cây Chò chỉ, cây Dẻ cao vút tầm mắt là hoa ban vươn mình bung sắc. 56 ngày đêm máu lửa, bom đạn tàn phá đất, người, thung lũng Mường Thanh trở thành chiến trường ác liệt nhất trong lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Song, đâu đó những cây ban vẫn tràn trề nhựa sống và bung hoa, để bây giờ người dân Điện Biên tưng bừng, tự hào với lễ hội mang tên loài hoa rừng này.

Đến nay, hoa ban đã có mặt ở nhiều tỉnh thành trong cả nước và khoe sắc ngay giữa thủ đô Hà Nội. Song ở Điện Biên, loài hoa này lại đẹp theo một cách riêng. Cứ mỗi độ tháng 3 về, hoa ban chưa bao giờ thôi khiến du khách ghé thăm phải ngỡ ngàng vì vẻ đẹp nao lòng. Năm nay thời tiết nắng nóng, hoa ban nở sớm. Dẫu vậy, du khách vẫn nô nức ngược lên vùng đất cực Tây, chỉ đơn giản vì họ muốn được ngắm loài hoa này tô thắm thêm cho những chứng tích lịch sử hào hùng. Bởi, có nơi nào mà hoa ban bung nở trên những hầm hào, dây thép gai, hố bộc phá, xe tăng… như Điện Biên Phủ!

Người Điện Biên tự hào về hoa ban cũng như cái cách họ tự hào về chiến thắng. Bởi vậy mà, loài hoa này đã trở thành biểu tượng, và Lễ hội Hoa Ban thay lời mời gọi du khách muôn phương hãy ngược ngàn lên với Điện Biên mỗi dịp tháng 3 về.