Nguy cơ áp xe gan do ăn uống không bảo đảm vệ sinh

Gia tăng bệnh nhân nhập viện

Chỉ trong 10 ngày (từ ngày 7 đến 17-10), Khoa Ngoại - Tiêu hóa (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn) đã tiếp nhận tới 6 trường hợp bệnh nhân nhập viện do áp xe gan, trong đó có trường hợp nặng, nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.

Đơn cử như bệnh nhân T.V.C (40 tuổi, ở huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn), vào viện trong tình trạng sốt, đau nhiều vùng hạ sườn phải, ấn kẽ sườn đau. Kết quả xét nghiệm của bệnh nhân cho thấy, chỉ số bạch cầu tăng, có hình ảnh nhiễm trùng, ổ áp xe ở gan lớn, có nguy cơ vỡ gây sốc nhiễm trùng, nguy hiểm đến tính mạng. Ngay sau đó, các bác sĩ đã nhanh chóng tiến hành dẫn lưu ổ áp xe. Nhờ đó, các triệu chứng của bệnh nhân được cải thiện. Bệnh nhân hết sốt và hết đau, sức khỏe ổn định và tiếp tục được điều trị kháng sinh.

Tương tự, chỉ trong 3 tháng của năm 2023, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh đã tiếp nhận và điều trị 172 ca bệnh áp xe gan do sán lá gan lớn. Bệnh nhân có độ tuổi trung bình là 40; trong đó nữ chiếm 68%.

Điều đáng nói, toàn bộ bệnh nhân đều có thói quen ăn rau sống. Các bác sĩ tại đây cho biết, sán lá gan lớn ký sinh, sinh sản và trưởng thành ở động vật ăn cỏ như trâu, bò, cừu, được thải qua phân ra môi trường bên ngoài. Người mắc bệnh này thường do ăn sống các loại rau mọc dưới nước (như: Rau ngổ, rau cần, cải xoong…) hoặc uống nước chưa nấu chín có nhiễm ấu trùng sán.

Trước đó, Khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) đã điều trị cho bệnh nhân L.V.Đ.\ (ở Hà Nội) bị áp xe gan kích thước lớn. Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy cho biết, tổn thương của bệnh nhân Đ được đánh giá là nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Theo kết quả chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm máu của anh Đ, nguyên nhân chính của áp xe gan là do sán lá gan lớn. Đây là loại ký sinh trùng thường sống ký sinh ở những loài rau thủy canh như: Rau cần, rau muống, rau ngổ… Người bệnh sau khi được điều trị bằng thuốc diệt sán lá gan lớn thể trạng đã tiến triển tốt, khối áp xe gan giảm đáng kể.

Áp xe gan là một trong những tổn thương gan khá nguy hiểm. Khi bị áp xe sẽ xảy ra tổn thương tại gan. Lá gan bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng sẽ có biểu hiện sưng mủ và hình thành các lỗ nhỏ. Bệnh ở giai đoạn đầu thường ít có triệu chứng rõ rệt. Bệnh ở giai đoạn nguy hiểm xảy ra đồng thời các triệu chứng như sốt cao, rét run, đau tức vùng gan, có thể gây khó thở, nặng vùng dưới sườn bên phải, ấn kẽ sườn thấy đau tăng lên… Nếu người bệnh không được phát hiện và xử trí kịp thời sẽ dẫn đến tử vong nhanh chóng.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh, áp xe gan do sán lá gan lớn là một bệnh lý không phải hiếm gặp. Ngoài ra có nhiều nguyên nhân gây áp xe gan: Áp xe gan do vi khuẩn, áp xe gan do amip… Nếu không được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng phác đồ, bệnh nhân thường sốt và đau kéo dài, có thể dẫn đến suy kiệt. Ngoài ra, ổ áp xe cũng có thể vỡ vào ổ bụng, gây biến chứng nặng. “Biết được mức độ nguy hiểm của bệnh sẽ giúp chúng ta chủ động phòng ngừa, có các giải pháp bảo vệ sức khỏe bản thân”, Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh nói.

Phòng bệnh ra sao?

Theo các chuyên gia y tế, những triệu chứng nguy hiểm của áp xe gan, bao gồm: Sốt cao, rét run (sốt có thể lên đến 39-40 độ C) trong giai đoạn cấp tính. Nhưng sau đó, người bệnh có thể sốt nhẹ và kéo dài nhiều ngày, kèm theo sốt là đau bụng. Ngoài ra, có thêm biểu hiện đau tức vùng gan, đau chủ yếu ở vùng dưới sườn bên phải. Nếu ổ áp xe to cấp tính thì đau có thể lan rộng ra cả thượng vị hoặc khắp bụng. Mặt khác, do gan bị sưng to nên người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng ở vùng dưới sườn bên phải.

Thêm vào đó, do gan to ra đẩy cơ hoành lên cao nên bệnh nhân cũng có hiện tượng khó thở. Khi sờ, nắn vào vùng gan, bệnh nhân cảm thấy đau tăng lên.

Các bác sĩ cũng cho biết, thông thường, bệnh nhân áp xe gan nếu phát hiện sớm sẽ được chọc hút mủ, nằm viện trong khoảng 7- 15 ngày, dùng thuốc kháng sinh để chống tái phát. Tuy nhiên, có những bệnh nhân lâm vào tình trạng nguy kịch do triệu chứng không điển hình. Trong trường hợp này, ổ áp xe có thể vỡ ra gây nhiễm khuẩn huyết nghiêm trọng hoặc vỡ ra rồi chảy vào màng phổi hoặc phổi, màng tim hoặc gây viêm phúc mạc (viêm màng bụng), cực kỳ nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Do vậy, các bác sĩ khuyến cáo, người dân khi có các dấu hiệu nghi ngờ áp xe gan cần đến ngay cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị hiện đại, bác sĩ có chuyên môn cao để được phát hiện, xử trí, điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Để phòng ngừa bệnh áp xe gan, Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh cho rằng, người dân cần chú ý thực hiện ăn chín, uống sôi, không ăn các loại thức ăn sống như nem, gỏi, tiết canh... Ngoài ra, không ăn rau sống chưa được rửa sạch, nhất là không nên ăn rau thủy canh sống như: Rau cần, rau muống dưới nước, rau ngổ dưới nước… Không uống nước không bảo đảm vệ sinh và chưa được đun sôi như nước lã, nước sông, hồ, suối... Cùng với đó, luôn tuân thủ quá trình chế biến thực phẩm bảo đảm vệ sinh sạch sẽ. Không được dùng phân tươi bón rau. Thường xuyên rửa sạch tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.