Bỏ sổ hộ khẩu: Nhiều lợi ích song vẫn còn khó khăn

Thuận tiện cho người dân

Tại bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả UBND phường Mường Thanh (TP. Điện Biên Phủ) giờ cao điểm có đông người dân đến đăng ký giải quyết TTHC. Phấn khởi khi vừa hoàn thành xong thủ tục đăng ký kết hôn, chị Lương Huyền Trang, tổ 14, phường Mường Thanh cho biết: “Qua thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng và trực tiếp tại tổ dân phố, tôi nắm được việc bỏ sổ hộ khẩu giấy đối với những TTHC liên quan từ ngày 1/1/2023. Do đó, khi ra UBND phường làm thủ tục đăng ký kết hôn tôi chỉ mang theo CCCD có gắn chip. Tại đây, cán bộ công chức phường xử lý thông tin hoàn toàn trên máy tính. Thủ tục được giải quyết rất nhanh chóng, thuận tiện.” 

Chị Nguyễn Thị Hiền, tổ dân phố 1, phường Mường Thanh cho biết: “Hôm nay, tôi đến trụ sở Công an phường để lấy kết quả đăng ký tạm trú. Hiện nay, quy trình đăng ký tạm trú rất đơn giản. Nếu như trước đây, tôi phải ra công an phường để đăng ký thủ tục tạm trú, thực hiện kê khai và phô tô, chứng thực nhiều loại giấy tờ liên quan. Sau đó đợi đến ngày hẹn mới ra lấy sổ tạm trú. Giờ đây, tôi có thể thực hiện thủ tục đăng ký tạm trú tại nhà qua công dịch vụ công trực tuyến quốc gia, có thể lựa chọn hình thức trả kết quả trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính.”

Thực tế cho thấy, sau hơn 1 tháng triển khai bỏ sổ hộ khẩu giấy, sử dụng cách thức quản lý mới như sổ hộ khẩu điện tử, đã tạo ra nhiều tiện ích trong thực hiện các TTHC, giao dịch dân sự trên môi trường điện tử, thúc đẩy cải cách TTHC. Trong lĩnh vực đăng ký cư trú, công dân có thể nộp hồ sơ trên cổng dịch vụ công trực tuyến mà không cần phải trực tiếp tới cơ quan đăng ký cư trú; việc giải quyết trên hệ thống phần mềm sẽ rút ngắn thời gian thực hiện các TTHC, giảm thủ tục cần thực hiện. Đơn cử như trước đây để đăng ký thường trú tại nơi mới công dân phải thực hiện 3 thủ tục gồm: cắt giấy chuyển hộ khẩu, đăng ký thường trú mới và xóa đăng ký thường trú cũ thì hiện nay công dân chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký thường trú; công dân có thể nhận kết quả giải quyết đăng ký cư trú bằng nhiều hình thức khác nhau qua email, SMS, cổng dịch vụ công... Trong giải quyết các TTHC, việc sử dụng mã số định danh cá nhân để quản lý dân cư thông qua việc cập nhật, kết nối vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ mang lại những lợi ích thiết thực trong việc đơn giản hóa TTHC, giảm giấy tờ công dân, giảm những chi phí mà hiện nay người dân, doanh nghiệp đang phải chi trả. Nếu như trước đây, công dân thực hiện TTHC phải mang theo rất nhiều loại giấy tờ (CMND, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận kết hôn, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép lái xe...) để công chứng, chứng thực. Hiện nay chỉ mang thẻ CCCD hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng là thực hiện TTHC nhanh chóng, chính xác, hiệu quả.

Ông Hà Minh Tuấn, Chủ tịch UBND phường Mường Thanh cho biết: UBND phường đã tuyên truyền qua các kênh như: loa truyền thanh, các nhóm mạng xã hội để người dân trên địa bàn nắm được chủ trương, thông tin về việc bỏ sổ hộ khẩu giấy trong các TTHC. Ở từng tổ dân phố thành lập tổ công nghệ số cộng đồng phối hợp tuyên truyền qua Zalo, Viber... hướng dẫn người dân cách thức xác thực nơi cư trú và đặc biệt là cài đặt app VNEID, tài khoản định danh điện tử, tuyên truyền về 7 phương thức thay thế sổ hộ khẩu giấy. Công an phường tiến hành rà soát, kiểm tra, thông báo những công dân đến tuổi, đủ tuổi mà chưa làm CCCD gắn chip khẩn trương thực hiện để phục vụ chuyển đổi số, bỏ sổ hộ khẩu giấy.

Vẫn còn nhiều khó khăn

Bên cạnh những tiện ích, việc bỏ sổ hộ khẩu giấy thay thế bằng hình thức quản lý trên điện tử cũng đang có vướng mắc cần sớm được giải quyết.

Thiếu tá Trần Thị Thương, Phó trưởng Công an phường Mường Thanh cho biết: Việc bỏ sổ hộ khẩu giấy đã góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là giải quyết các TTHC. Tuy nhiên, tại một số ngành vẫn chưa ban hành các quy định cụ thể đối với từng giao dịch với người dân, hiện nay vẫn yêu cầu người dân đi lấy giấy xác nhận cư trú của địa phương để thay cho sổ hộ khẩu, gây phiền hà, tốn thời gian, chi phí. Đơn cử như thủ tục vay vốn ngân hàng, mặc dù trên hệ thống đã đầy đủ thông tin của người vay vốn song cán bộ ngân hàng vẫn yêu cầu người dân phải đi xác nhận cư trú tại địa phương. Khi đó, công dân lại phải qua công an phường làm thủ tục cấp giấy xác nhận. Sau 3 ngày hẹn theo quy định, công dân quay lại lấy giấy sau đó mới hoàn tất thủ tục vay vốn.

Thời gian qua, dù công tác tuyên truyền, hướng dẫn được tăng cường song đa số người dân vẫn chưa quen giải quyết các TTHC bằng hình thức trực tuyến. Nhiều TTHC có thể đăng ký, hoàn thiện ở nhà song người dân vẫn ra trụ sở giải quyết trực tiếp. Tại đây, cán bộ công an lại hướng dẫn thực hiện từng bước. Ngoài ra, hiện nay đa số người dân đang gặp khó khăn, thao tác sai trong khi thực hiện một số TTHC, dẫn đến hồ sơ đẩy lên hệ thống không đáp ứng yêu cầu. Đơn cử thủ tục đăng ký thường trú, khi thực hiện hệ thống sẽ hiện ra rất nhiều mục nhỏ, chỉ cần người dân tích nhầm 1 mục là hồ sơ sẽ bị hệ thống trả về. Do đó, tỷ lệ hồ sơ do người dân thực hiện đảm bảo trên cổng dịch vụ công quốc gia rất ít, đa số bị trả về và người dân lại ra cơ quan công an để được hướng dẫn thao tác.

Bên cạnh đó, hiện nay hệ thống hạ tầng thông tin tại các địa phương còn thiếu, nhiều thiết bị tại bộ phận “một cửa” cấp xã, phường đã lạc hậu khiến tốc độ kết nối chậm, ảnh hưởng đến quá trình giải quyết TTHC. Thiết bị quét mã QR, quét thẻ chip CCCD chưa được trang bị đầy đủ gây khó khăn trong việc sử dụng các phương thức thay thế sổ hộ khẩu. Việc số hóa dữ liệu các TTHC tại các cơ quan, sở ngành chưa đầy đủ dẫn đến khó giải quyết những TTHC mới phát sinh. Hạ tầng điện lưới, phủ sóng di động chưa đủ rộng...