Mùa tri ân

Vào những ngày đón các anh về, TP. Ðiện Biên Phủ dường như yên tĩnh hơn, trang nghiêm hơn. Dọc theo con đường từ Cửa khẩu Quốc tế Tây Trang tới Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao (thuộc xã Thanh Nưa, huyện Ðiện Biên) treo những băng rôn đỏ “Ðời đời ghi nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hi sinh vì nghĩa vụ quốc tế” bằng hai thứ tiếng Việt và Lào. Có hàng nghìn người, gồm cả cán bộ, chiến sĩ, công chức, viên chức, học sinh, sinh viên, nhân dân xếp hàng dài, vẫy cờ hoa chào đón đoàn xe đưa hài cốt những người con ưu tú của dân tộc trở về đất mẹ. Lễ bàn giao và đón nhận các hài cốt liệt sĩ ở Ðiện Biên được tổ chức thành kính, trang nghiêm, đúng nghi lễ.

Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đã có gần nửa triệu lượt quân tình nguyện và chuyên gia quân sự, thanh niên xung phong, dân quân hỏa tuyến của Việt Nam sang Lào làm nghĩa vụ quốc tế cao cả. Trong những năm tháng chiến đấu trên nước bạn, các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ, chiến đấu với tinh thần bất khuất, kiên cường vì sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ đã hi sinh, nằm lại trên đất bạn Lào khi tuổi đời còn rất trẻ. Sự đóng góp của quân dân Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của nước bạn Lào đã được Ðảng và Nhân dân Lào khẳng định và ghi nhận: Nhân dân hai nước Lào - Việt Nam có được cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc như ngày nay là có một phần đóng góp rất quan trọng của các anh hùng liệt sĩ quân tình nguyện ngày ấy.

Ông Lê Khắc Luật, cựu chiến binh tại Ðiện Biên từng tham gia chiến đấu tại Lào kể lại: Chúng tôi đóng quân tại Lào, coi nhân dân Lào như người thân của mình. Những người dân Lào cũng rất yêu quý, che chở chúng tôi. Ðồng đội chúng tôi sẵn sàng “hạt muối cắn đôi, cọng rau bẻ nửa”, kề vai sát cánh bên nhau chiến đấu anh dũng trên từng chiến hào vì mục tiêu chiến thắng quân xâm lược. Người lính Việt Nam ở chiến trường Lào gồm nhiều thế hệ, lớp cha trước, lớp con sau. Có những người may mắn được trở về với gia đình. Nhưng nhiều người đã anh dũng hi sinh, nằm lại trên đất bạn Lào...

Từ chính sách của Ðảng, Nhà nước cùng với truyền thống, “Uống nước nhớ nguồn”, “Ðền ơn đáp nghĩa”, Ban Chỉ đạo quốc gia 515, Cục Chính trị (Quân khu 2) đã tổ chức tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ từ Lào đưa về quê hương trong nhiều năm nay. Với tình cảm và trách nhiệm lớn lao, cùng với sự hỗ trợ, giúp đỡ của lãnh đạo chính quyền và nhân dân các bộ tộc Lào, các chiến sĩ Ðội Quy tập mộ liệt sĩ đã vượt qua bao gian khó, lội suối, băng rừng, bới từng lùm cây ngọn cỏ để tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, xác minh danh tính và đưa các anh về đất mẹ Việt Nam.

Cửa khẩu Tây Trang là nơi đón các liệt sĩ thuộc phía Bắc của Tổ quốc. Trên địa bàn tỉnh Ðiện Biên hiện có 8 nghĩa trang liệt sĩ. Trong đó Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao là nơi an nghỉ của các liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam thực hiện nhiệm vụ quốc tế, chiến đấu, hi sinh trên đất bạn Lào và trong thời kỳ bảo vệ Tổ quốc.

Ông Trần Ðăng Ninh, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: “Tính đến tháng 9/2023, Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao có 2.978 phần mộ, trong đó có 960 phần mộ có đầy đủ thông tin và một phần thông tin, còn lại là 1.515 phần mộ chưa có thông tin”. Theo thống kê, từ năm 1994 đến nay, đội quy tập Quân khu 2 đã xác minh, kết luận 4.286 thông tin về mộ liệt sĩ, tìm kiếm, cất bốc, hồi hương được 1.812 bộ hài cốt, trong đó có 142 liệt sĩ có đầy đủ thông tin họ tên, quê quán.

Gần đây, trong đợt 1 mùa khô năm 2022 - 2023 (tháng 12/2022), tỉnh Ðiện Biên tổ chức đón nhận 10 hài cốt liệt sĩ được tìm kiếm và cất bốc tại Luông Pha Băng; trong đó có 6 hài cốt liệt sĩ đã xác định được thông tin, đưa về quê hương thuộc các tỉnh: Hòa Bình, Sơn La, Thái Bình và Hà Nội. Ðợt 2 mùa khô năm 2022 -2023 (tháng 6/2023), tỉnh Ðiện Biên tiếp tục tổ chức đón 10 hài cốt liệt sĩ từ tỉnh U Ðôm Xay về an nghỉ tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao, trong đó chỉ có 4 hài cốt liệt sĩ xác minh được danh tính. Hành trình này vẫn còn tiếp diễn khi hài cốt của các anh hùng liệt sĩ vẫn chưa về được với quê hương, đất mẹ.

Lễ đón nhận, truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hi sinh trên nước bạn Lào trở về Việt Nam là một trong chuỗi sự kiện tri ân “Ðời đời nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ”, là sự an ủi, động viên đối với người thân, đồng chí, đồng đội của các liệt sĩ. Ðã mấy chục năm trôi qua, công cuộc tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ vẫn chưa thể dừng lại. Trong số những liệt sĩ tìm thấy, còn rất nhiều liệt sĩ vô danh, chưa được xác định danh tính.

“Sự cống hiến, hi sinh to lớn của chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam trong những năm tháng chiến đấu trên nước bạn Lào đã trở thành biểu tượng sáng ngời cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng và khát vọng giành độc lập, tự do, hạnh phúc của Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào” - ông Vừ A Bằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Ðiện Biên khẳng định.