Bộ trưởng Bộ Nội vụ: Lương nhà giáo sẽ được ưu tiên xếp cao nhất

ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) chất vấn về giải pháp chính sách đối với nhà giáo. ĐB cho biết, giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho thấy, mức lương giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non còn rất thấp nhưng áp lực công việc rất lớn. Trong khi đó, Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT yêu cầu, lương nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Vậy chủ trương này của Đảng có được cụ thể trong cải cách tiền lương của năm 2024 hay không?

Cùng quan tâm đến vấn đề giáo viên, ĐB Trần Kim Yến (TPHCM) cho biết, trong tinh giản biên chế, sắp xếp tinh gọn bộ máy để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động rất cần thiết. Tuy nhiên, tinh giản mang tính chất cào bằng cơ học đang ảnh hưởng rất nhiều đến ngành giáo dục khi rất nhiều địa phương thiếu giáo viên nhưng việc tuyển dụng khó khăn. Chưa kể giáo viên nghỉ việc tiếp tục gia tăng do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là do quá nhiều áp lực và thu nhập chưa đủ sống. Đề án vị trí việc làm trong nhà trường cũng không có chức danh giám thị, đây cũng là thêm một áp lực dành cho nhà trường và giáo viên.

Trả lời, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, thời gian qua, toàn quốc đã có thành công bước đầu về tinh giản biên chế. Từ 2017-2021, toàn quốc giảm 10% công chức và 11,6% viên chức hưởng lương ngân sách. Bộ trưởng giải thích thêm, trong số viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì ngành giáo dục giảm 6,4%, còn lại toàn ngành y tế giảm 32% do thúc đẩy được tự chủ, chuyển số biên chế đó sang hưởng lương tự chủ. Do đó, hai khái niệm này khác nhau.

Tuy nhiên, thực tiễn giai đoạn vừa qua, nhiều địa phương thực hiện việc giảm biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì lại cắt hẳn biên chế đi, nên thiếu số người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp, nhất là ngành giáo dục. Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, riêng đối với ngành giáo dục có tính đặc thù, nên việc thiếu giáo viên thường xuyên đang diễn ra thì đây là vấn đề thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh một số giải pháp, trước hết cần thống nhất với nhau về mặt nhận thức: đối với viên chức thì cần tập trung một cách đồng bộ, quyết liệt để giảm số lượng viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước nhưng vẫn phải đảm bảo được số lượng người làm việc cho đơn vị sự nghiệp. Tức là thúc đẩy tự chủ, làm sao để xã hội hóa, giảm được số viên chức được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Đối với ngành giáo dục, cần tập trung rất cao cho việc hoàn thiện một số hệ thống thể chế. Tới đây sẽ ban hành Luật Nhà giáo để có giải pháp đảm bảo được những vấn đề cơ bản nhất cho việc đảm bảo đời sống, số lượng và chất lượng trong hoạt động cảu đơn vị sự nghiệp giáo dục. Trước mắt khẩn trương sửa đổi quy định về định mức giáo viên và học sinh trên lớp. Đồng thời sửa Nghị định 81 của Chính phủ về học phí để đảm bảo việc thực hiện thu phí cho tất cả các cơ sở giáo dục, từ mầm non cho đến đại học; cùng với đó, khẩn trương rà soát để có hướng dẫn để rà soát, sắp xếp lại quy mô trường lớp phù hợp.

Về chủ trương của Đảng xếp lương nhà giáo cao nhất trong thang bảng lương khối sự nghiệp, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà phân tích, thu nhập nhà giáo hiện nay gồm lương theo chức danh nghề nghiệp, phụ cấp. Lương nhà giáo đã cải thiện hơn trước nhưng so với tính chất đặc thù nghề nghiệp thì "vẫn còn thấp". Tới đây, khi thực hiện các chính sách tiền lương, Bộ Nội vụ sẽ căn cứ theo Nghị quyết 27 của Trung ương về cải cách tiền lương, đặc biệt là quán triệt tinh thần Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương, đó là lương nhà giáo được ưu tiên xét theo thang, bảng lương cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp và điều này là nhất quán. Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Bộ GD-ĐT rà soát lại các quy định về tiền lương, nhất là tiền lương mới và các phụ cấp về dự kiến phụ cấp ưu đãi nghề cao nhất đối với nhà giáo để trình cấp có thẩm quyền xem xét và quyết định.

ĐB Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) cho biết, nhân viên trường học có vị trí, vai trò quan trọng trong tổ chức các hoạt động dạy và học của nhà trường. Tuy nhiên, hiện lương của nhân viên nhà trường còn rất thấp. "Khi cải cách chính sách tiền lương mới thì Bộ trưởng có giải pháp nào để cải thiện lương của nhân viên trường học?", ĐB đặt câu hỏi.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đánh giá "đây là câu hỏi rất thiết thực". Hiện nay nhân viên trường học gồm thủ quỹ, kế toán, văn thư có 150.000 viên chức. Chế độ lương với nhân viên nhà trường còn rất thấp, chưa đảm bảo lương tối thiểu vùng theo quy định. Thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ đề nghị địa phương tổng rà soát nhân viên trường học, có phương án sắp xếp đúng danh mục vị trí việc làm để cải cách tiền lương với nhóm này.

"Họ là viên chức, không được hưởng phụ cấp công vụ 25%, nên nếu cải cách tiền lương mới có thể sẽ bị thiệt thòi. Trong khi địa phương, bộ ngành chưa hướng dẫn thi thăng hạng viên chức", Bộ trưởng trả lời, đồng thời cho biết sẽ xét thăng hạng cho nhân viên là viên chức trường học.

Phát biểu tranh luận lại, ĐB Trần Kim Yến (TPHCM) cho biết, một trong các giải pháp Bộ trưởng đặt ra là sớm điều chỉnh, bổ sung sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với thực tiễn; việc giảm biên chế là giảm số lượng viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước để chuyển sang hưởng lương từ tự chủ. ĐB cho biết, nguồn trả lương cho giáo viên là từ người học. Chúng ta đang đẩy thế khó cho người học, phụ huynh và cho gia đình, trong khi thu nhập của số đông người dân không tăng, thậm chí là sụt giảm. ĐB đề nghị Bộ trưởng có giải pháp để đảm bảo số lượng con em đến trường học, giảm áp lực cho nhà trường cũng như cho giáo viên.

ĐB Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng tranh luận cho rằng giáo viên mầm non phải làm việc xuyên suốt từ sáng tới tối muộn, cường độ làm việc theo cơ chế nặng nhọc, vất vả nhưng tiền lương và thu nhập chưa tương xứng với thời gian và công sức...